Üstün Yetenekli Öğrencilerin Bilimsel Yaratıcılık ve Bilimsel Problem Çözme ile İlgili Öz Değerlendirmeleri

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 852 - 881, 15.07.2021

Feride Ercan Yalman Salih Çepni

https://doi.org/10.33711/yyuefd.938725

Cited By: 2

Öz

Üstün yetenekli bireyler sıra dışı potansiyellerinden dolayı insanlığın ilerlemesinde anahtar rol oynamaktadır. Söz konusu potansiyellerin başında yaratıcılık ve problem çözme becerileri yer almaktadır. Bu araştırmada üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel yaratıcılık ve bilimsel problem çözme konularında öz değerlendirmeleri incelenmektedir. Araştırmada, nitel araştırma metotlarından durum çalışması tercih edilmiştir. Araştırmaya Trabzon Bilim Sanat Merkezi’nde öğrenim gören 6. sınıf düzeyindeki 21 üstün yetenekli öğrenci dâhil edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığı ile öğrencilerden veriler toplanmıştır. Görüşmelerde öğrencilerin fen alanındaki farkındalıkları tespit edilerek bilimsel yaratıcılık ve problem çözme konusunda öz değerlendirme yapmaları istenmiştir. Veriler içerik analizine göre analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda öğrencilerin çoğunluğunun fen alanına karşı ilgili ve meraklı olduğu, kendilerini fen alanında üstün yetenekli gördüğü sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin genel olarak zekâ ve yeteneklerinin farkında olduğu ve yüksek bir özgüven sergilediği görülürken bilimsel yaratıcılık ve bilimsel problem çözme konusunda aynı derecede özgüvene sahip olamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen çarpıcı sonuçlar eğitim sistemi ile ilişkilendirilerek irdelemeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel yaratıcılık, Bilimse problem çözme, Öz değerlendirme, Üstün yetenekli öğrenciler., Bilimsel yaratıcılık, Bilimse problem çözme, Öz değerlendirme, Üstün yetenekli öğrenciler.

Kaynakça

• Akkanat, Ç. (2019). Bilim ve sanat merkezlerine devam eden öğrencilerin fen yeteneklerini okul iklimi ve akademik katılımın yordaması üzerine bir model çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Amasya Üniversitesi, Amasya
• Aktamış, H., & Ergin, Ö. (2006). Fen eğitimi ve yaratıcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 77-83.
• Al-Hroub A., & El-Khoury S. (2018) Definitions and Conceptions of Giftedness Around the World. In: Gifted Education in Lebanese Schools. (pp. 9-37). Springer Briefs in Psychology. Springer, Cham. https://doi.10.1007/978-3-319-78592-9_2
• Ataman, A. (2005). Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler. S. Eripek (Ed.), Özel eğitim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web Ofset.
• Andreasen, N. C. (2009). Yaratıcı beyin dehanın nörobilimi. (Çev: Kıvanç G.). 3. Baskı, Ankara: Arkadaş Yayıncılık. Batdal Karaduman, G. (2009). Üstün yetenekli öğrencilerde başarı düşüklüğünü önlemek için örnek bir model, International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 196-221.
• Beghetto, R. A., & Kaufman, J. C. (2009). Do we all have multicreative potential?, Mathematics Education, 41,39-44.
• Bıçakçı, M., & Baloğlu, M. (2018). Creativity in research with gifted samples in Turkey, Inonu University Journal of the Faculty of Education, 19(3), 327-343. https://doi:10.17679/inuefd.481895
• Bildiren, A., & Kargın, T. (2019). Proje temelli yaklaşıma dayalı erken müdahale programının üstün yetenekli çocukların problem çözme becerisine etkisi, Eğitim ve Bilim, 44(198), 343-360.
• Camcı Erdoğan, S. (2014). Bilimsel yaratıcılığı temel alan farklılaştırılmış fen ve teknoloji öğretiminin üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin başarı, tutum ve yaratıcılığına etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul
• Cevher, A. H., Ertekin, P., & Köksal, M. S. (2014). Investigation of scientific creativity of eighth grade gifted students, International Journal of Innovation, Creativity and Change, 1(4), 1-8.
• Cevher Kılıç, V. (2015). Türkiye’de ütün ve özel yetenekli çocuklara yönelik bir eğitim politikası oluşturulamaması sorunu üzerine bir değerlendirme. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 4(12), 145-154.
• Chamberlin, S. A., & Moon, S. M. (2005). Model-eliciting activities as a tool to develop and identify creatively gifted mathematicians. The Journal of Secondary Gifted Education, 17(1), 37-47.
• Çitil, M., & Ataman, A. (2018). İlköğretim çağındaki üstün yetenekli öğrencilerin davranışsal özelliklerinin eğitim ortamlarına yansıması ve ortaya çıkabilecek sorunlar. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 185-231.
• Dawson Saunders, B., & Trap, R. G. (2004). Basic & clinical biostatistics. United States: McGraw-Hill Companies, Inc.
• DeHaan, R. L. (2009). Teaching creativity and inventive problem solving in science, Life Sciences Education, 8, 172-181. https://doi:10.1187/cbe.08 –12– 0081
• Demir, D. (2018). Öğrencilerin günlük yaşam ile ilişkilendirme ve algılanan problem çözme becerileri ile rutin ve rutin olmayan problem çözme becerisi arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Feist, G. J. (2006). Domain- spesific creativity in the physical sciences. J. C. Kaufman, & J. Baer (Eds.), Creativity across domains; faces of the muse (p. 123-138). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Gagne, F. (1985). Giftedness and talent: Reexamining a reexamination of the definitions. Gifted Child Quarterly, 29,103-112.
• Hacıoğlu, Y., & Türk, T. (2018). Üstün yetenekli öğrenciler kendilerini ne kadar yaratıcı buluyor?. Millli Eğitim Dergisi, 220(Özel Sayı), 365-384.
• Hadabi, A. S. D. (2010, October). Yemeni Basic Education Teachers’ Perception of Gifted Students’ Characteristics and the Methods Used for Identifying These Characteristics. International Conference on Learner Diversity, Bangi, Malaysia. http://www.sciencedirect.com/science. adresinden alınmıştır. Hong, E., Heo, N., & Lee, B. (2016). Investigation of ‘group scientific creativity’ factors in gifted students’ creative project solving context. Journal of the Korean Association for Science Education, 36(4), 527-538.
• Hou, Y. L. (2009). The relationship between the gifted traits of preschool children and scientific creativity: The mediating effect of the flow experience. Bulletin of Special Education, 34(2), 101-118.
• Hu, W., & Adey P. (2002). A scientific creativity test for secondary school students. International Journal of Science Education, 24(4), 389-403.
• İnci, G. (2014). Üstün yetenekli öğrencilerin sınıf içi davranış sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Kang, J. W., & Nam, Y. (2017). The impact of engineering design based STEM research experience on gifted students' creative engineering problem solving propensity and attitudes toward engineering. Journal of Korean Association for Science Education, 37(4), 719-730.
• Kanlı, E. (2014). Bilimsel yaratıcılığın çağrışımsal temelleri: Model önerisi. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 4(1), 37-50.
• Kanlı, E. (2017). Üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel yaratıcılık düzeyleri, cinsiyet ve bilimsel tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. İlköğretim Online, 16(4), 1792-1802. https://doi: 10.17051/ilkonline.2017.342992
• Karaca, T. (2017). Fen öğretiminde yaratıcı zıt düşünme (YAZID) tekniğinin kullanılmasının ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin yaratıcılık ve problem çözme becerileri üzerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Karabey, B. (2010). İlköğretimdeki üstün yetenekli öğrencilerin yaratıcı problem çözmeye yönelik erişi düzeylerinin ve kritik düşünme becerilerinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir
• Karabey, B., & Yürümezoğlu, K. (2015). Yaratıcılık ve üstün yetenekliliğin zekâ kuramları açısından değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 86-105.
• Karademir, E. (2016). Investigation the scientific creativity of gifted students through project-based activities. International Journal of Research in Education and Science, 2(2), 416-427.
• Kaufman, S. B., & Sternberg, R. J. (2008). Conceptions of giftedness. In Handbook of giftedness in children (pp. 71-91). Springer, Boston, MA.
• Kaufman, J. C., & Baer, J. (2004). Sure, I’m creative-but not in mathematics. Self-reported creativity in diverse domains, Empirical Studies of the Arts, 22(2), 143-155.
• Kim, G. S., & Choi, S. Y. (2012). The effects of the creative problem solving ability and scientific attitude through the science-based STEAM program in the elementary gifted students, The Korean Elementary Science Education Society, 31, 216-226.
• Kim, K. H. (2008). Underachievement and Creativity: Are gifted underachievers highly creative. Creativity Research Journal, 20 (2), 234-242. https://doi.org/10.1080/10400410802060232
• Kim, M., & Lim, C. (2019). A Comparative analysis of student self-and peer-assessments of elementary science-gifted students' scientific creativity. Journal of Korean Elementary Science Education, 38(4), 439-452
• Kim, M. K., Roh, I. S., & Cho, M. K. (2016). Creativity of gifted students in an integrated math science instruction. Thinking Skills and Creativity, 19, 38-48.
• Larroder, A., Ogawa, M. (2015). The development of a self-evaluation checklist for measuring Filipino students’ science giftedness. Asia Pacific Science Education, 1-5. https://doi.org/10.1186/s41029-015-0002-0
• Liang, J. C. (2002). Exploring scientific creativity of eleventh grade students in taiwan (Phd. Thesis, The University of Texas, Texas, United States). Erişim adresi: http://repositories.lib.utexas.edu/bitstream/handle/2152/1100/liangj026.pdf
• Lin, C., Hu W, Adey P., & Shen J (2003). The Influence of CASE on scientific creativity. Research in Science Education, 33(2), 143-162.
• Litster, K., & Roberts,. J. (2011). The self‐concepts and perceived competencies of gifted and non‐gifted students: A meta‐analysis. Journal of Research in Special Education Needs, 11(2), 130-140. McGinnis, J. R., & Kahn, S. (2014). Special needs and talents in science learning. In N. Lederman & S. Abell (Eds.), Handbook of research on science education (pp. 223-245). New York: Taylor & Francis. Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publications.
• Miller, M. (1991). Self-Assessment as a Specific Strategy for Teaching the Gifted Learning Disabled. Journal for the Education of the Gifted, 14(2), 178-188. https://doi.org/10.1177/016235329101400206
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2013). Üstün yetenekli bireyler strateji ve uygulama planı 2013- 2017. Erişim adresi: http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/10_ek-1_ustunyetenekliler.
• Mohamed, A., Maker, C. J., & Lubart, T. (2012). Exploring the domain specificity of creativity in children: The relationship between a non-verbal creative production test and creative problem-solving activities. Turkish Journal of Giftedness and Education, 2(2), 84-101.
• Moravcsik, M. J. (1981). Creativity in science education. Science Education, 65(2), 221-227.
• Mukhopadhyay, R., & Sen, M. K. (2013). Scientific creativity- a new emerging field of research: Some considerations, International Journal of Education and Psychological Research, 2(1),1-9.
• Neihart, M., Reis, S. M., Robinson, N. M., & Moon, S. (2002). The social and emotional development of gifted children what do we know? The National Association for Gifted Children: USA.
• Nuhoğlu, H., & Akgül, S. (2019). Analysis of the relation between creativity level and problem solving skills of gifted and talented students. Educational Research and Reviews, 14(15), 518-532.
• Orbay, M., Gökdere, M., Tereci, H., & Aydın, M. (2010). Attitudes of gifted students towards science depending on some variables: A Turkish sample. Scientific Research and Essays, 5(7), 693-699.
• Öz Aydın, S., & Ayverdi, L. (2014). BİLSEM’e kayıtlı olan ve olmayan öğrencilerin çevre sorununa çözüm önerilerinin bilimsel yaratıcılık açısından karşılaştırılması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 11(1), 25-41.
• Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını. PDF kitap. ISBN: 978-605-4628-54-4
• Özsoy, Y. (2014). Bilim ve sanat merkezi öğrenci, öğretmen ve velilerinin üstün yetenekli öğrenci kavramına ilişkin metaforlar. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(1), 74-87.
• Porter, L. (1999). Gifted Young Children, Buckingham, Open University Pres.
• Reis, S. M., & McCoach, D. B. (2000). The underachievement of gifted students: What do we know and where do we go?. Gifted Child Quarterly, 44(3), 152-170.
• Renzulli, J. S. (2002). Emerging conceptions of giftedness: Building a bridge to the new century. Exceptionality, 10(2), 67-75.
• Renzulli, J. (2005). The Three-Ring Conception of Giftedness: A Developmental Model for Promoting Creative Productivity. In R. Stenberg & J. Davidson (Eds.), Conceptions of Giftedness (pp. 246-279). Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9780511610455.015
• Renzulli, J. S., & Reis, S. M. (2003). The schoolwide enrichment model: Developing creative and productive giftedness. N. Colangelo, & G. A. Davis (Eds.), Handbook of gifted education. Boston: Allyn & Bacon Publishing.
• Rudasill, K. M., Read Capper, M., Foust, R. C., Callahan, C. M., & Albaugh, S. B. (2009). Grade and gender differences in gifted students’ self-concepts. Journal for the Education of the Gifted, 32(3), 340-367.
• Schroth, S. T., Helfer, J. A. (2008). Identifying gifted students: Educators beliefs regarding various policies, processes and procedures. Journal for Education of the Gifted, 32(2), 155-179.
• Shaughnessy, M. F., Sak, U. (2013). A reflective conversation with Ugur Sak: Gifted education in Turkey. Gifted Education International, 30(2), 1-9.
• Shi, J., Li, Y., & Zhang, X. (2008). Self-concept of gifted children aged 9 to 13 years old. Journal for the Education of the Gifted, 31(4), 481-500.
• Silvia P. J (2015). Intelligence and creativity are pretty similar after all. Educational Psychology Review 27(4), 599-606.
• Stenberg, R. J. (2007). Why a cultural approach to giftedness? In S. N. Phillipson & M. McCann (Eds.), Conceptions of giftedness: Socio-cultural perspectives (pp. 15-18). Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates
• Szybek, P. (2002). Science Education- An event stagent on two stages simultaneously. Science Educaiton, 11, 525-555.
• Şenol, C. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri (Bilsem örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Treffinger, D. J., & Isaksen, S. (2005). Creative problem solving: The history, development, and implications for gifted education and talent development, Gifted Child Quarterly, 49(4), 342-353. DOI:10.1177/001698620504900407
• Uçar, F. M., Uçar, M., & Çalışkan, M. (2017). Investigation of gifted students' problem-solving skills. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 5,1-14.
• Usta, E., Akkanat, Ç. (2015). Investigating scientific creativity level of seventh grade students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 191,1408-1415.
• Ülger, B. B., & Çepni, S. (2020). Gifted education and STEM: A thematic Review, Journal of Turkish Science Education, 17(3), 443-466.
• Wang, Y. C., Kuo, C. C., & Wu, S. M. (2019). Creative and problem solving thinking of gifted and talented young children observed through classroom dialogues. Universal Journal of Educational Research 7(12), 2677-2692, DOI: 10.13189/ujer.2019.071215
• Watters, J. J., & Diezmann, C. M. (2003). The gifted student in science: Fulfilling potential. Australian Science Teachers Journal, 49(3), 46-53.
• Weisberg, R. W. (2006). Creativity: Understanding innovation in problem solving, science, invention and the arts. Hoboken, New Jersey: John Wiley.
• Wirthwein, L., Bergold, S., Preckel, F., & Steinmayn, R. (2019). Personality and school functioning of intellectually gifted and nongifted adolescents: Self-perceptions and parents' assessments. Learning and Individual Differences, 73, 16-29. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2019.04.003
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.