Doğal Yaşam Döngüsü ve Temel Biyolojik Kavramların Öğretimi Üzerine Sanal Materyal Tasarımı

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 950 - 981, 15.07.2021

Orhan İnce Nasip Demirkuş

https://doi.org/10.33711/yyuefd.957381

Öz

Eğitim ve öğretimde etkin kavram öğrenimi ve öğretimi için günümüze kadar birçok yöntem ortaya konulmuştur. Bu çalışmada ise; öncelikle biyoloji ders içeriğinde yer alan temel biyolojik kavramlarla birlikte doğal yaşam döngüsü ile ilgili kavramlar ve terimler tespit edilmiştir. Bir sonraki aşamada ise bu kavramların daha iyi öğrenilmesini ve algılanmasını sağlamak için bazı sanal programlarla daha fazla duyuya hitap edecek şekilde hazırlanmış yani görsel, işitsel, yazımsal ve ilişkisel fikir yürütebilmeyi kolaylaştıracak dokümanlar, internet ve Digital Versatile Disc (DVD) entegreli kavramlar ve kavram kümeleri olarak hazırlanan sanal eğitim materyalleri, öğrencilerin biyoloji dersinde karşılaştıkları kavramları daha kalıcı ve etkin öğrenmeleri için online olarak sunulmuşlardır. Böylece bu şekilde hazırlanan sanal materyallerin ne kadar etkili olduğu tespit edilmeye ve ölçülmeye çalışılmıştır. Bu araştırmada dünyaca ünlü bilimsel belgesel kanallarından kaydedilen 106 tane ilgili bilimsel film seçilmiştir. Bu seçilen filmlerden/videolardan araştırma konusu ile ilgili yaklaşık 1500 adet kavram ve kavram kümelerini içeren kısa video/filmler oluşturulmuştur. Araştırmanın hazırlık aşamasında, bulgu veya tespit olarak nitelendirilebilecek internet üzerindeki araştırma konusu ile ilgili kavramların, yanlış ve eksik öğretildiği tespit edilmiş ve bundan dolayı bu tür olumsuz durumları ortadan kaldırmaya ya da çözümüne yönelik Türkçe kaynaklarda yeterli öneri ve çalışmalara rastlanmamış olduğundan böyle bir çalışmaya ihtiyaç duyulmuştur. Çalışmada elde edilen bulgulara göre eğitimde kullanılan ve kullanılması zaruri olan temel nesnel ve sanal araçların (görsel grafik araçları, görsel ve işitsel video araçları, kavram ilişkilendirme araçları) bilgisayar uygulama sınıflarında öğrencilere ders olarak eğitim sürecine yayılması önerilmektedir. Ayrıca bu alanda çalışan öğretmenlerden elde edilen verilere göre; ders içinde yapılması gereken etkinlikler için ders süresinin ve değerlendirme sorularının arttırılması, dijital anlamda faydalı olan tüm etkinlik ve kaynakların tam olarak gerçekleştirilebilmesi için gerekli düzenlemelerin mutlaka yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğal yaşam döngüsü, Temel biyolojik kavramlar, Doğal yaşam döngüsü, Temel biyolojik kavramlar

Kaynakça

• Acar, E. (2015). Antik ve günümüz teknolojisiyle ilgili temel kavramların görsel, işitsel, yazımsal ve zamansal olarak eğitim amaçlı hazırlanması üzerine bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Açıkgöz, K. Ü. (2005). Etkili Öğrenme ve Öğretme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Akçay, H., Tüysüz, C. ve Feyzioğlu, B. (2003). Bilgisayar destekli fen bilgisi öğretiminin öğrenci başarısına ve tutumuna etkisine bir örnek: Mol kavramı ve avogadro sayısı. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(2), 57-66.
• Akkoyulu, B. ve Kurbanoğlu, S. (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar özyeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24), 1-10.
• Akpınar, B. ve Ersözlü, Z.N. (2008). Görme ve Koklama Duyularının Bilişsel Öğrenme Sürecindeki Rollerinin Karşılaştırılması. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3(2), 42-53.
• Akpınar, B., Turan, M. ve Tekataş, H. (2004, Temmuz). Öğretmen adaylarının gözüyle sınıf öğretmenlerinin yeterlilikler. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004, Malatya.
• Amadioha, S. W. (2009). The importance of instructional materials in our schools: An overview. New Era Research Journal of Human, Educational and Sustainable Development, 2(3), 61-63
• Baysarı, E. (2007). İlköğretim düzeyinde 5. Sınıf fen ve teknoloji dersi canlılar ve hayat ünitesi öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrenci başarısına, fen tutumuna ve kavram yanılgılarının giderilmesine olan etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Bonwell, C. C. and Eison, J. (1991). Active learning: Creating excitement in the classroom.
• Bütüner, S. Ö. ve Gür, H. (2008). Açılar ve üçgenler konusunun anlamlı öğrenme araçlarından v diyagramları ve zihin haritaları kullanılarak öğretimi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 1-18.
• Çakır, R. ve Yıldırım, S. (2009). What do Computer teachers think about the factors affecting technology integration in schools. İlköğretim Online, 8(3), 952-964.
• Coştu, B. (2002). Ortaöğretimin farklı seviyelerindeki öğrencilerin buharlaşma, yoğunlaşma ve kaynama kavramlarını anlama düzeylerine ilişkin bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Demirkuş, N., (2018). Öğretim teknolojisi ve materyallerinin geliştirilmesi ders notları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitimi, Van. Erişim tarihi: 20.06.2014.
• Demirkuş, N. (2019a). Fen teknoloji ve toplum ders notu. 04.03.2019 tarihinde http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/ders/ftt.htm , http://www.nadidem.net/ders/ftt.htm adresinden alınmıştır.
• Demirkuş, N. (2019b). Öğretim teknolojisi ve materyal geliştirme ders notu. 27.04.2020 tarihinde http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/ders/oo1.htm , http://www.nadidem.net/ders/oo1.htm adresinden alınmıştır.
• Demirkuş, N. (2019c). Özel öğretim yöntemleri ders notu. 25.03.2020 tarihinde http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/ders/oo1.htm , http://www.nadidem.net/ders/oo1.htm adresinden alınmıştır.
• Demirkuş, N. (2019d). Biyolojide önemli kavramlar ders notu. 04.03.2019 tarihinde http://www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/ders/kav.htm , http://www.nadidem.net/ders/kav.htm adresinden alınmıştır.
• Demirkuş, N., Bozkurt, T. ve Gülen, S. (2017). Popüler çevre kavramlarının eğitiminde görsel materyal geliştirme çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(Özel Sayı), 145-157.
• Demirkuş, N. ve Gülen, S. (2017). Popüler fizik kavramları içeren görsel ders materyali geliştirme çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 320-338. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2017.12
• Duran, E. ve Tufan, B. S. İlkokul Türkçe ders kitaplarında oyun ve oyuncakların kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 16-28.
• Eisen, Y. and Stavy, R. (1988). Student’s understanding of photosynthesis. The American Biology Teacher, 50(4), 208-212.
• Erdemir, N., Bakırcı, H. ve Eyduran, E. (2009). Öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanabilme özgüvenlerinin tespiti, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(3), 99-108.
• Ertepınar, H., Demircioğlu, H., Geban, Ö. ve Yavuz, D. (1998, Eylül). Benzeşme ve bilgisayarlı öğretimin mol kavramını anlamaya etkisi. Sözlü bildiri, III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Genç, M. and Genç, T. (2012). “Monitoring The Skills of Teachers' Vocational Development By Themselves; Fatih Project Sample”. IV. International Congress of Educational Research, Yıldız Technical University, İstanbul.
• Genç, M. & Hırça, N. (2012). Fen eğitiminde materyal tasarımı için medya ve teknoloji. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 252-260.
• Gedikoğlu, O. (2005). Avrupa birliği sürecinde Türk eğitim sistemi: sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.
• Gülen, S. (2010). Popüler fizik kavramları içeren görsel ders materyali geliştirme çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Gülen, S. ve Demirkuş, N., (2014a). Güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi ünitesinde, görsel materyalin öğrenci başarısına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-19.
• Gülen, S., & Demirkuş, N. (2014b). Görsel materyalin öğrenci başarısına etkisi. Saarbrücken: Türkiye Âlim Kitapları.
• Herr, N. (2007). Passive vs active learning. The sourcebook for teaching science, California State University. Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. İstanbul: MEB yayınları
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (1999). İlköğretimde fen bilgisi öğretimi ilköğretimde etkili öğretme ve öğrenme öğretmen el kitabı modül. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Kayabaşı, Y. (2005). Sanal gerçeklik ve eğitim amaçlı kullanılması. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(3), 151-158.
• Kıyıcı, G. ve Yumuşak, A. (2005), Fen bilgisi laboratuvarı dersinde bilgisayar destekli etkinliklerin öğrenci kazanımları üzerine etkisi; asit-baz kavramları ve titrasyon konusu örneği. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(4), 16.
• Korkmaz, H. ve Kaptan, F. (2001). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(20), 193-200.
• Köse, S., Ayaş, A. ve Taş, E. (2003). Bilgisayar destekli öğretimin kavram yanılgıları üzerine etkisi: Fotosentez. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 106-112.
• Kutluca, T. ve Ekici, G. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitime ilişkin tutum ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 177-188. Mc Leod, G. (2003) “Learnin theory and instructional design”. learning matters. 35-43.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2006). İlköğretim matematik dersi 6–8. sınıf programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2015). Fen eğitiminde teknoloji kullanımı değerlendirme raporu Yenilik ve eğitim teknolojileri genel müdürlüğü. 26.04.2021 tarihinde http://yegitek.meb.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
• Acar, S., Demirkuş, N ve Gülen, S. (2018). Popüler teknoloji kavramlarının eğitiminde görsel materyal geliştirme çalışması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 15(1), 723-748
• Demirkuş, N ve Gülen, S. (2021). Örnek uygulamaları ile kavram ilişkilendirme aracı; kavram hacmi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 461-475
• Okur, N. ve Ünal İ., (2010), Fen öğretiminde bilgisayar destekli öğretimin önemi, Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1-12 Sarıtaş, D. ve Kızkapan, O. (2020). Fen bilimleri öğretmen adaylarının kendi tasarladıkları öğretim materyallerine ilişkin görüş ve değerlendirmeleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 1-18.
• Schunk, D. H. (2011). Eğitimsel bir bakışla öğrenme teorileri (Çev. Editör: Muzaffer Şahin). Ankara: Nobel yayıncılık.
• Sezgin, E. ve Köymen Ü., (2002), "İkili kodlama kuramına dayalı olarak hazırlanan multimedya ders yazılımının fen bilgisi öğretiminde akademik başarıya etkisi." Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 0(4), 134-145
• Smith, P. L., & Ragan, T. J. (2004). Instructional design. John Wiley & Sons.
• Şahin, T. Y. ve Yıldırım, S. (2004). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Anı Yayıncılık. Şimşek, N. (2004). “Yapılandırmacı öğrenme ve öğretime eleştirel bir yaklaşım”, Eğitim Bilimleri ve Uygulama. 3(2), 115-139.
• Taş, E., Köse, S. ve Çepni, S. (2006). Bilgisayar destekli öğretim materyalinin fotosentez konusunu anlamaya etkisi. International Journal of Environmental and Science Education, 1(2), 163 – 171.
• Tuncer, M., & Taşpınar, M. (2008). Sanal ortamda eğitim ve öğretimin geleceği ve olası sorunlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 125-144
• Turgut, M., Baker D., Cunningham R. & Piburn M. (1997). İlköğretim Fen Öğretimi. Ankara: YÖK- Dünya Bankası.
• Türk Dil Kurumu Sözlüğü. (2020). “Materyal”. https://sozluk.gov.tr/ erişim tarihi: 20.04.2021
• Whittaker, R.(1959). Robert Whittaker'ın Sınıflandırması-Genel Biyoloji Notları. 26.04.2021 tarihinde https://www.biyologlar.com/robert-whittakerin-siniflandirmasi adresinden alınmıştır.