Öğretmen Adaylarının Kültürel Değerlere Duyarlı Eğitime Hazırbulunuşluk Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 119 - 135, 21.04.2022

Nebi Altunova , Barış Kalender

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1078099

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının kültürel değerlere duyarlı eğitime hazırbulunuşluk düzeylerini belirlemektir. Araştırma betimsel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırma, tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Gaziantep Üniversitesinin Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 350 öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak Karataş ve Oral (2017) tarafından geliştirilen “Kültürel Değerlere Duyarlı Eğitime Hazırbulunuşluk Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, t testi ve ANOVA kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, öğretmen adaylarının kültürel değerlere duyarlı eğitime hazırbulunuşluk düzeylerinin yüksek, kişisel hazırbulunuşluk düzeylerinin çok yüksek, mesleki hazırbulunuşluk düzeylerinin ise yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının kültürel değerlere duyarlı eğitime hazırbulunuşluk ölçeğinden aldıkları puan ortalamaları cinsiyet, yaş ve yaşamın büyük bölümünün geçtiği yer değişkenine göre anlamlı farklılık göstermezken, sınıf düzeyi ve öğrenim görülen program değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermiştir. Ölçekten alınan toplam puanlarda 2. sınıf düzeyi ile 4. sınıf düzeyi arasında 4. sınıf düzeyi lehine anlamlı fark oluşmuştur. Mesleki hazırbulunuşluk alt boyutunda 2. sınıf düzeyi ile 4. sınıf düzeyi arasında 4. sınıf düzeyi lehine, 3. sınıf düzeyi ile 4. sınıf düzeyi arasında 4. sınıf düzeyindeki öğretmen adayları lehine anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Öğrenim görülen program değişkeni baz alınarak yapılan Scheffe testi sonucunda toplam puan ortalamaları arasında İngiliz Dili eğitimi öğrencileri ile sınıf eğitimi öğrencileri arasında İngiliz dili eğitimi öğrencileri lehine, matematik eğitimi öğrencileri ile Türkçe eğitimi öğrencileri arasında Türkçe eğitimi öğrencileri lehine anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir. Kişisel hazırbulunuşluk alt boyutunda Türkçe eğitimi öğrencileri ile matematik eğitimi öğrencileri arasında Türkçe eğitimi öğrencileri lehine, Türkçe eğitimi öğrencileri ile Sınıf eğitimi öğrencileri arasında Türkçe eğitimi öğrencileri lehine anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir. Mesleki hazırlık alt boyutunda ise İngiliz dili eğitimi öğrencileri ile sınıf eğitimi öğrencileri arasında İngiliz dili eğitimi öğrencileri lehine, İngiliz dili eğitimi öğrencileri ile matematik eğitimi öğrencileri arasında İngiliz dili eğitimi öğrencileri lehine anlamlı fark olduğu görülmüştür. Çalışma sonucunda öğretmenlik eğitimi programlarına kültürel değerlere duyarlı eğitim ile ilgili derslerin konulması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayları, Kültürel değerlere duyarlı eğitim, Hazırbulunuşluk düzeyi

Investigating the Readiness Levels of Teacher Candidates for Culturally Relevant/Responsive Teaching

Öz

The purpose of this research is to determine the readiness level of teacher candidates for culturally relevant/responsive teaching. The research was designed in descriptive model. The research was carried out with 350 teacher candidates studying at the Faculty of Education of Gaziantep University in the 2019-2020 academic year, which was determined by the stratified sampling method. The "Culturally Relevant/Responsive Teaching Readiness Scale" developed by Karataş and Oral (2017) was used as a data collection tool in the study. Descriptive statistics, t-test and ANOVA were used in the analysis of the data. As a result of the research, it was determined that teacher candidates' culturally relevant/responsive teaching readiness levels were high, personal readiness levels were very high, and professional readiness levels were high. While the mean scores of the pre-service teachers from the culturally relevant/responsive readiness for education scale did not differ significantly according to gender, age and the place where most of their life was spent, it showed a significant difference according to the grade level and program variables. In the total scores obtained from the scale, there was a significant difference between the 2nd grade level and the 4th grade level in favor of the 4th grade level. In the sub-dimension of professional readiness, it was determined that there was a significant difference between the 2nd grade and the 4th grade in favor of the 4th grade level, and between the 3rd grade and the 4th grade in favor of the 4th grade teacher candidates. As a result of the Scheffe test, which is based on the variable of the program studied, it has been determined that there is a significant difference between the total score averages between English language education students and elementary education students in favor of English language education students, and between mathematics education students and Turkish education students in favor of Turkish education students. In the sub-dimension of personal readiness, it was determined that there was a significant difference between Turkish education students and mathematics education students in favor of Turkish education students, and between Turkish education students and Elementary education students in favor of Turkish education students. In the vocational preparation sub-dimension, there was a significant difference between English language education students and elementary education students in favor of English language education students, and between English language education students and mathematics education students in favor of English language education students. As a result of the study, it was suggested to include courses related to culturally relevant/responsive teaching in teacher education programs.

Anahtar Kelimeler

Pre-service teachers, Culturally relevant/responsive teaching, Level of readiness

Kaynakça

• Akın, E. (2016). Türkçe öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 29-42.
• Aronson, B., & Laughter, J. (2016). The theory and practice of culturally relevant education: A synthesis of research across content areas. Review of Educational Research, 86(1), 163-206.
• Aslan, M. ve Kozikoğlu, İ. (2017). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları: Van ili örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 729-737.
• Banks, J. A., & Banks, C. A. M. (Eds.). (2019). Multicultural education: Issues and perspectives (10th edition). John Wiley & Sons.
• Başbay, A. ve Bektaş, Y. (2010). Çokkültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34(152), 30-43.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. (22. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çoban, A. E., Karaman, N. G. ve Doğan, T. (2010). Öğretmen adaylarının kültürel farklılıklara yönelik bakış açılarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 125-131.
• Damgacı, F.K. ve Aydın, H. (2013). Akademisyenlerin çokkültürlü eğitime ilişkin tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 325-341.
• Demir, S. ve Üstün, E. (2017). Öğretmen adaylarının kültürlerarası duyarlılık ve etnik merkezcilik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 182-204.
• Erdiller-Yatmaz, Z. B., Erdemir, E. ve Erbil, F. (2018). Çocuk ve çocukluk: Okulöncesi öğretmen adayları anlatıyor. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 284-312.
• Erdoğan, Ö. (2016). Kentsel Yaşam ve Yozlaşma. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (41), 13-33.
• Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 729(1), 50-57.
• Göçer, A. (2018). Yerleşik yaşama geçmiş yörüklerde konar-göçer yaşamın izleri üzerine bir kültür analizi: Yörük köyü örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 227-241.
• Hein, G. E. (1991). Constructivist learning theory. Institute for Inquiry. Erişim adresi /http://www. exploratorium. edu/ifi/resources/constructivistlearning. htmlS.
• Jackson, T. O., & Boutte, G. S. (2018). Exploring culturally relevant/responsive pedagogy as praxis in teacher education. The New Educator, 14(2), 87-90.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri: kavramlar ilkeler teknikler (30. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, K. ve Oral, B. (2017). Kültürel değerlere duyarlı eğitime hazırbulunuşluk ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 257-268.
• Kotluk, N. ve Kocakaya, S. (2018). Türkiye için alternatif bir sistem: Kültürel değerlere duyarlı eğitim. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 749-789.
• Kozikoğlu, İ. ve Tosun, Y. (2020). Öğretmenlerin Kültürel Değerlere Duyarlı Pedagojiye İlişkin Görüşleri İle Kültürel Zekâları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 10(3), 539-548.
• May, S., & Sleeter, C. E. (Eds.). (2010). Critical multiculturalism: Theory and praxis. Routledge.
• Morrison, K. A., Robbins, H. H., & Rose, D. G. (2008). Operationalizing culturally relevant pedagogy: A synthesis of classroom-based research. Equity & Excellence in Education, 41(4), 433-452.
• Nash, K. (2018). They have Verve: Preservice teachers’ perceptions about culturally relevant/responsive pedagogy. The New Educator, 14(2), 153-170.
• Nieto, S. (2001). Language, culture, and teaching: Critical perspectives (2nd edition). Routledge.
• Özdemir, M. ve Dil, K. (2013). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları: Çankırı ili örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2), 215-232.
• Paris, D., & Ball, A. (2009). Teacher knowledge in culturally and linguistically complex classrooms: Lessons from the golden age and beyond. In L. M. Morrow, R. Rueda, & D. Lapp (Eds.), Handbook of research on literacy instruction: Issues of diversity, policy, and equity (pp. 379–395). New York, NY: Guilford.
• Pessoa, J., Deloumeaux, L., & Ellis, S. (2009). The 2009 Unesco Framework for Cultural Statistics (FCS). UNESCO Institute for Statistics.
• Polat, S. (2009). Öğretmen adaylarının çok kültürlü eğitime yönelik kişilik özellikleri. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 154-164.
• Rengi, Ö. ve Polat, S. (2014). Sınıf öğretmenlerinin kültürel farklılık algıları ve kültürlerarası duyarlılıkları. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 6(3), 135-156.
• Taştekin, E., Yükçü, Ş.B., İzoğlu, A., Güngör, İ., Uslu, A.E.I. ve Demircioğlu, H. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının ve algılarının incelenmesi. Hacettepe Journal of Educational Research, 2(1), 1-20.
• Tortop, H. S. (2014). Öğretmen adaylarının üstün yetenekli ve çok kültürlü eğitime ilişkin tutumları. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi-Journal of Gifted Education Research, 2(2), 16-26.
• Wyatt, T. R. (2014). Teaching across the lines: Adapting scripted programmes with culturally relevant/responsive teaching. Pedagogy, Culture & Society, 22(3), 447-469.
• Varış, F. (1994). Eğitimde program geliştirme teori ve teknikleri. Ankara: Alkım Kitapçılık Yayıncılık.
• Yılmaz, F. ve Göçen, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının kültürlerarası duyarlılık hakkındaki görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, (15), 373-392.