Okul Dışı Öğrenme Ortamları Kılavuzlarının Fizik Dersi İçeriklerinin İncelenmesi: Karadeniz Bölgesi Örneği

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 159 - 191, 21.04.2022

Demet Batman Ümmü Gülsüm Durukan

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1080118

Öz

Bu çalışmanın amacı, Karadeniz Bölgesi’nde yer alan illere ait okul dışı öğrenme ortamları kılavuzlarının fizik dersi içeriklerinin ünite/konu, kazanım ve mekân önerisi değişkenlerine dayalı olarak incelenmesi ve iller bağlamında karşılaştırılmasıdır. Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak doküman analizi tekniği ile yürütülen çalışmanın araştırma grubunu, Karadeniz Bölgesi’nde yer alan illerin milli eğitim müdürlükleri tarafından hazırlanmış olan “Okul Dışı Öğrenme Ortamları Kılavuzları (ODÖOK)” oluşturmaktadır. Analiz sürecinin başında, Bayburt il kılavuzunun mevcut olmadığı, Artvin, Giresun ve Zonguldak için geliştirilen ODÖOK’larda ise fizik dersine yönelik içerik bulunmadığı belirlenmiştir. Fizik dersi içeriği olduğu belirlenen on dört ilin kılavuzları betimsel analize tabi tutulmuştur. ODÖOK’larda fizik dersi için farklı sınıf seviyelerinde değinilen konu ve kazanım sayılarının illere göre dağılımı incelendiğinde; Samsun, Trabzon, Ordu ve Amasya il kılavuzlarının daha kapsamlı hazırlandığı; Rize ve Çorum kılavuzlarının onlara göre daha dar kapsamlı olduğu; Bolu, Düzce, Gümüşhane ve Kastamonu içeriklerinin oldukça zayıf kaldığı; Bartın, Sinop, Tokat ve Karabük kılavuzlarının ise konu-kazanım ilişkisinin yeterli düzeyde kurulamadığından çok zayıf kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Önerilen mekân türlerinin sınıf düzeylerine ve illere göre dağılımına göre, en çok sayıda ve farklı türde mekân önerisi sunan ODÖOK’ların Samsun, Ordu ve Trabzon illerine ait olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Okul dışı öğrenme, Okul dışı öğrenme ortamları kılavuzları, Fizik dersi, Kazanım, Okul dışı öğrenme ortamları

A Review on Physics Course Contents of Out-of-School Learning Environments Guidebooks: The Case of the Black Sea Region

Öz

The purpose of this study is to examine the physics course contents of out-of-school learning environment guidebooks (OSLEGs) belonging to the provinces in the Black Sea Region, based on the variables of the unit/subject, learning outcome and learning environment and to compare them. The study was conducted with the document analysis technique. The study group consisted of eighteen OSLEGs prepared by the national education directorates of the provinces in the Black Sea Region. Firstly, it was determined that there was no content for the physics in OSLEGs developed for Artvin, Bayburt, Giresun, and Zonguldak. A descriptive analysis was performed on the OSLEGs of fourteen provinces. When the dispersion of the number of subjects and learning outcomes mentioned in different grades is examined, it was concluded that; Samsun, Trabzon, Ordu, and Amasya’s OSLEGs were prepared more comprehensively; Rize and Çorum’s OSLEGs were narrower than them; Bolu, Düzce, Gümüşhane, and Kastamonu’s contents were very poor; Bartın, Sinop, Tokat, and Karabük’s OSLEGs were very weak since the subject-learning outcome relations could not be established at a sufficient level. The OSLEGs, which offer the highest number and different types of learning environments, belong to the provinces of Samsun, Ordu, and Trabzon.

Anahtar Kelimeler

Out-of-school learning, Out-of-school learning environments guidebooks, Physics course, Learning outcome, Out-of-school learning environments.

Kaynakça

• Anderson, D., Kisiel, J., & Storksdieck, M. (2006). Understanding teachers’ perspectives on field trips: Discovering common ground in three countries. Curator: The Museum Journal, 49(3), 365-386. doi:10.1111/j.2151-6952.2006.tb00229.x
• Balkan Kıyıcı, F. & Atabek Yiğit, E. (2010). Science education beyond the classroom: A field trip to wind power plant. International Online Journal of Science Education, 28(12), 1373-1388.
• Batman, D. (2020). Fizik öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 5(1), 59-79.
• Batman, D., Aslan, A., & Durukan, Ü. G. (basım aşamasında). Okul dışı öğrenme ortamları kılavuzlarının fizik, kimya ve biyoloji ders içeriklerinin kazanım ve mekân değişkenlerine göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Advance online publication. doi: 10.16986/HUJE.2020065266
• Behrendt, M. (2014). It is an experience, not a lesson: The nature of high school students' experiences at a biological field station (Doctoral Dissertation). Ohio University, Ohio.
• Bell, R., Blair, M., Crawford, B., & Lederman, N. (2003). Just do it? Impact of a science apprenticeship program on high school students’ understanding of nature of science and scientific inquiry, Journal of Research in Science Teaching, 40(5), 487-509. doi:10.1002/tea.10086
• Bentsen, P., & Jensen, F. S. (2012). The nature of udeskole: Outdoor learning theory and prac-tice in Danish schools. Journal of Adventure Education & Outdoor Learning, 12, 199-219. doi:10.1080/14729679.2012.699806
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bozdoğan, A. E. (2015). Okul dışı çevrelere eğitim amaçlı gezi düzenleyebilme öz- yeterlik inancı ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitim bilim Dergisi, 9(1), 111-129.
• Bozdoğan, A. E. & Kavcı, A. (2016). Sınıf dışı öğretim etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki akademik başarılarına etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-30.
• Bozdoğan, A. E. & Yalçın, N. (2006). Bilim merkezlerinin ilköğretim öğrencilerinin fene karşı ilgi düzeylerinin değişmesine ve akademik başarısına etkisi: Enerji parkı. Ege Eğitim Dergisi, 2(7), 95-114.
• Braund, M., & Reiss, M. (2006). Towards a more authentic science curriculum: The contribution of out-of-school learning. International Journal of Science Education, 28(12), 1373-1388. doi:10.1080/09500690500498419
• Cansız-Aktaş, M. (2019). Doküman incelemesi yöntemi. H. Özmen & O Karamustafaoğlu (Eds.), Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (ss. 126-127). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Clarke-Vivier, S., & Lee, J. C. (2018). Because life doesn't just happen in a classroom: elementary and middle school teacher perspectives on the benefits of, and obstacles to, out-of-school learning. Issues in Teacher Education, 27(3), 55-72.
• Efe, H. (2019). Bilim merkezlerinin ortaokul öğrencilerinin bilimin doğasına yönelik algılarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Ertaş Kılıç, H., & Şen, A. İ. (2014). Okul dışı öğrenme etkinliklerine ve eleştirel düşünmeye dayalı fizik öğretiminin öğrenci tutumlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 39(176), 13-30. doi:10.15390/EB.2014.3635.
• Ertaş, H., Şen, A. İ., & Parmaksızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 5(2), 178-198.
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16, 171-190.
• Falk, J. H., & Dierking, L. D. (1997). School field trips: Assessing their long-term impact. Curator: The Museum Journal, 40(3), 211-218. doi:10.1111/j.215-6952.1997.tb01304.x
• Fűz, N. (2018). Out-of-school learning in Hungarian primary education: Practice and barriers. Journal of Experiential Education, 41(3), 277-294. doi: 10.1177/1053825918758342
• Güler, A. (2011). Impact of a planned museum tour on the primary school students’ attitudes. Elementary Education Online, 10(1), 169-179.
• İzgi Onbaşılı, Ü. (2020). Investigation of the effects of out-of-school learning environments on the attitudes and opinions of prospective classroom teachers about renewable energy sources. Journal of Education in Science Environment and Health, 6(1), 35-52. doi: 10.21891/jeseh.670049
• James, J. K., & Williams, T. (2017). School-based experiential outdoor education: A neglected necessity. Journal of Experiential Education, 40(1), 58-71.
• Karademir, E. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji dersi kapsamında “okul dışı öğrenme etkinliklerini” gerçekleştirme amaçlarının planlanmış davranış teorisi yoluyla belirlenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Karpinnen, J. A. (2012). Outdoor adventure education in a formal education curriculum in Finland: Action research application. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 12(1), 41-62. doi:10.1080/14729679.2011.569186
• Kisiel, J. (2005). Understanding elementary teacher motivations for science field trips. Science Education, 89(6), 936-955. doi: 10.1002/sce.20085
• Laçin-Şimşek, C. (2011). Okul dışı öğrenme ortamları ve fen eğitimi. C. Laçin Şimşek (Ed.), Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları içinde (s. 1-24). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Lindemann-Matthies, P., & Knecht, S. (2011). Swiss elementary school teachers’ attitudes toward forest education. Journal of Environmental Education, 42(3), 152-167. doi:10.1080/00958964.2010.523737
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2019). Okul Dışı Öğrenme Ortamları Kılavuzu. Erişim adresi: https://kirklareli.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_02/20171424_13114809_okul_dYYY.pdf
• Metin, M. (2020). Fen bilimleri dersi kapsamında planetaryuma düzenlenen bir gezinin 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarı, ilgi ve motivasyonlarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Miglietta, A. M., Belmonte, G., & Boero, F. (2008). A summative evaluation of science learning: A case study of the Marine Biology Museum “Pietro Parenzan”. Visitor Studies, 11(2), 213‐ 219.
• Miles M. B., & Huberman A. M. (1994) Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Nielsen, W. S., Nashon, S., & Anderson, D. (2009). Metacognitive engagement during field‐trip experiences: A case study of students in an amusement park physics program. Journal of Research in Science Teaching, 46(3), 265-288. https://doi.org/10.1002/tea.20266
• Okur-Berberoğlu, E., Güder, Y., Sezer, B. & Yalçın-Özdilek, Ş. (2013). Sınıf dışı hidrobiyoloji etkinliğinin öğrencilerin duyuşsal bakış açıları üzerine etkisi, örnek olay incelemesi: Çanakkale bilim kampı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1177-1198.
• Öz, R. (2015). Araştırma ve sorgulamaya dayalı etkinliklerle desteklenmiş bilim merkezi uygulamalarının 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına, bilim okuryazarlıklarına ve sorgulayıcı düşünme becerilerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Randler, C., Baumgartner, S., Eisele, H., & Kienzle, W. (2007). Learning at workstations in the zoo: A controlled evaluation of cognitive and affective outcomes. Visitor Studies, 10(2), 205-216.
• Rennie, L. J. (2014). Learning science outside of school. In N. G. Lederman & S. K. Abell (Eds.), Handbook of Research on Science Education (Vol. II, pp. 120–144). New York, NY: Routledge.
• Richmond, D., Sibthorp, J., Gookin, J., Annarella, S., & Ferri, S. (2018). Complementing classroom learning through outdoor adventure education: Out-of-school-time experiences that make a difference. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 18(1), 36-52.
• Sontay, G., Tutar, M. & Karamustafaoğlu, O. (2016). “Okul Dışı Öğrenme Ortamları ile Fen Öğretimi" Hakkında Öğrenci Görüşleri: Planetaryum Gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
• Tatar, N. & Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve Teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
• Thomas, G. (2010). Facilitator, teacher, or leader? Managing conflicting roles in outdoor education. Journal of Experiential Education, 32(3), 239–254.
• Türkmen, H. (2018). İnformal öğrenme ortamının fosiller konusunun öğrenilmesine etkisi: Tabiat Tarihi Müzesi örneği. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 20(3), 165-175.
• White, S., & Tyler, J. (2015). Who’s teaching what in high school physics? The Physics Teacher, 53(3), 155-157.
• Wulf, R., Mayhew, L., & Finkelstein, D. (2010). Impact of informal science education on children’s attitudes about science. In C. Singh, M. Sabella, & S. Rebello (Eds.), Physics Education Research Conference Proceedings, (Vol. 1289, pp. 337-340). doi:10.1063/1.3515238
• Yavuz, M. (2012). Fen eğitiminde hayvanat bahçelerinin kullanımının akademik başarı ve kaygıya etkisi ve öğretmen-öğrenci görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, H.İ. (2020). The effect of using out-of-school learning environments in science teaching on motivation for learning science. Participatory Educational Research, 7(1), 143-161. doi: 10.17275/per.20.9.7.1