Psikolojik Danışmanların Travmaya Müdahale Becerisi Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 1, 232 - 246, 21.04.2022

Metin Taytaş , Fuat Tanhan

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1087934

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışmanların travmaya müdahale becerilerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirmektir. Çalışmanın evrenini Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda çalışan psikolojik danışmanlar oluşturmaktadır. Çalışmaya Türkiye genelinden 265 psikolojik danışman gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmada yapı geçerliğini kontrol etmek için açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) kullanılmıştır. İç tutarlılık katsayısı Cronbach’s Alpha (alfa) değeri .879 olarak bulunmuştur. Ayrıca ölçeğin toplam varyansın % 59.55’ni açıkladığı görülmüştür. Ölçeğin yapı geçerliğini test etmek için yapılan faktör analizleri sonucunda 10 ölçek maddesinin “Bilişsel” ve “Duygusal” şeklinde iki boyuttan oluştuğu görülmüştür. Çalışmadan elde edilen bulgular, ölçeğin geçerlik ve güvenirlik özelliklerinin iyi düzeyde olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Danışman, Travma, Geçerlik, Güvenirlik

The Scale of Psychological Counselors' Ability to Intervene in Trauma: Validity and Reliability Study

Öz

The purpose of this research is to develop a scale for measuring the skills of psychological counselors in responding to trauma. The sample group of the study consists of psychological consultants working in schools affiliated to the Ministry of national education. 265 Psychological consultants from all over Turkey voluntarily participated in the study. Exploratory factor analysis (AFA) and confirmatory factor analysis (DFA) were used to check the construct validity of the study. The Cronbach's Alpha (alpha) value of the internal consistency coefficient was found to be 0.879. In addition, it was seen that the scale explained 59.557% of the total variance. As a result of factor analyses conducted to test the structural validity of the scale, it was seen that the 10 scale items consist of two dimensions in the form of “Cognitive” and “Emotional”. The findings obtained in the study show that the validity and reliability characteristics of the scale are at a good level.

Anahtar Kelimeler

Psychological Consellor, Trauma, Validity, Reliability

Kaynakça

• Akcan, G. (2018). Travma sonrası büyüme: Bir gözden geçirme. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(3), 61-70.
• Allen, M., Jerome, A., White, A., Marston, S. (2002). The preparation of school psychologists for crisis intervention. Psychology in the Schools, 3, 4, 427– 439.
• Amerikan Psikiyatri Birliği, (2007). Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı. Yeniden gözden geçirilmiş, dördüncü baskı (DSM-IV-TR). Köroğlu E, çev. editörü. Hekimler Yayın Birliği.
• Asarlı, Z. (2012). Okullarda çalışan psikolojik danışmanların okul psikolojik danışmanı öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi.
• Baskin, T. W. & Slaten, C. D. (2014). “Contextual School Counseling Approach”, The Counseling Psychologist, 42(1):73–96. 
• Beaumont, E. A.; Galpin, A. J. & Jenkins, P. E. (2012). “Being Kinder to Myself’: A Prospective Comparative Study, Exploring Post-Trauma Therapy Outcome Measures, For Two Groups of Clients, Receiving Either Cognitive Behaviour Therapy or Cognitive Behaviour Therapy and Compassionate Mind Training”, Counselling Psychology Review, 27(1):31-43. 
• Bengisoy, A. & Özdemir, M.B. (2019). Psikolojik danışman/rehber öğretmenlerin bakış açısıyla psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları, Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(3):189-93.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. The Guilford Press.
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (3 Baskı). Pegem A Yayınları.
• Chrestman, K. R. (1995). Secondary exposure to trauma and self reported distress among therapists. Secondary traumatic stress: Self-care issues for clinicians, researchers, and educators, 29-36.
• Gönültaş, O. & Savi Çakar, F. (2020). “Travma psikolojik danışmanlığı ve danışman yeterliliği” International Social Sciences Studies Journal, (e-ISSN:2587-1587) Vol:6, Issue:72; pp:4813-4822.
• Güveli, M. (2003). Psikiyatri penceresi. Hayat Yayınları
• Herman, J. L. (2019). Travma ve iyileşme (Çev.: Tamer Tosun), Literatür Yayınları
• Karasar, N. (2009). Araştırmalarda rapor hazırlama. Nobel Yayınevi. 
• Kaya, Z. (2019). Travma psikolojik danışmanlığı, Pegem Akademi Yayın Evi, ss.2-33
• King, N. J., Heyne, D., Tonge, B. J., Mullen, P., Myerson, N., Rollings, S. & Ollendick, T. H., 2003, “Sexually Abused Children Suffering From Posttraumatic Stress Disorder: Assessment and Treatment Strategies” Cognitive Behaviour Therapy
• Köroğlu E., (2013) Amerikan psikiyatri birliği. ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı, beşinci baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (Çev. Ed.: E Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği,
• Kruse, J., Joksimovic, L., Cavka, M., Wöller, W. & Schmitz, N. (2009). “Effects of Trauma‐Focused Psychotherapy Upon War Refugees”, Journal of Traumatic Stress, 22(6): 585-592. 
• Layne, C. M.; Strand, V.; Popescu, M.; Kaplow, J. B.; Abramovitz, R.; Stuber, M. & Pynoos, R. S. (2014). “Using The Core Curriculum on Childhood Trauma to Strengthen Clinical Knowledge in Evidence- Based Practitioners”, Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 43(2): 286–300.
• Lotfi, S. & Başcıllar, M. (2017). Travma sonrası stres bozukluğu ve sosyal hizmet, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3:275-286. 
• Matsunaga, M. (2010). How to factor analyze your data right: Do’s, don’ts, and how to’s. International Jornal of Psychological Research, 3(1), 97-110
• Musser, G., Amori, G., Hutterer, R., Krystufek, B., Yiğit, N. & Mitsain, G. (2008). Mus musculus. The IUCN Red List of Threatened Species.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiki veri analizi-1. Genişletilmiş Beşinci Baskı. Kaan Kitabevi
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar Ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6) 49-74.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (3rd ed.). New York: Harper Collins.
• Tedeschi, R. G. & Calhoun, L. G. (2004). “Target Article: Posttraumatic Growth: Conceptual Foundations and Empirical Evidence”, Psychological Inquiry, 15(1):1–18.
• Uçar, S.; Yıldız, Y.; Dursun Bilgin, M. ve Baştemur, Ş. (2020). Okul psikolojik danışmanlarının çocuk istismarıyla çalışma yeterliliklerine ı̇lişkin nitel bir araştırma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35(2):404-414.
• Zara, A. (2004). Cinsel istismara bağlı travma: Psikolojik tedavi süreci ve ilkeleri. Türk Psikoloji Yazıları, 7(14), 15-22.