Ailelerin Çocukları Bilime Yönlendirmeleri ve Çocukların Bilim Algısı

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 668 - 693

Emine Bal Gökhan Kaya

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1392541

Öz

Bu araştırmada okul öncesi dönem çocuğu olan ailelerin çocukları bilime yönlendirme düzeyleri ile çocukların bilim algısının bütüncül bir çerçevede incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma karma yöntem kullanılarak yürütülmüş, bu bağlamda nicel ve nitel verilere araştırma içerisinde yer verilmiştir. Bu kapsamda ölçüt ve ulaşılabilir örneklem yöntemleri kullanılarak üç farklı çalışma grubu belirlenmiştir. Nicel çalışma grubu, okul öncesi dönem çocuğu olan 168 ebeveynden oluşmaktadır. Nitel çalışma grubunda ise 11 ebeveyn ve 3-6 yaş aralığında 11 çocuk yer almaktadır. Araştırmada üç farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Nicel veri toplama aracı olarak 18 maddeden oluşan bir ölçek kullanılmıştır. Nitel veri toplama aracı olarak ise araştırmacı tarafından geliştirilen yapılandırılmış görüşme formu ve çocuklardan elde edilen çizimler kullanılmıştır. Analizlerin sonucunda ailelerin çocukları bilime yönlendirme düzeylerinin eğitim düzeyi ve çocuk yaşı değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği ve ailelerin çocukları bilime yönlendirme düzeylerinin çocukların bilim algısı üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda aileler evde, dışarıda ya da herhangi bir ortamda çocukla beraber bilimsel etkinlikler yapmalı, çocukları düşünme, araştırma, gözlem yapma gibi bilimsel süreç becerilerini kullanmaya yönlendirmelilerdir.

Anahtar Kelimeler

Bilim, okul öncesi dönem, aile yönlendirmesi, bilim algısı

Proje Numarası

Bu çalışma birinci yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Families' Orientation of Children towards Science and Children's Perception of Science

Öz

This study aimed to examine the levels of families directing their children towards science and children's perception of science in a holistic framework. The research was conducted using mixed methods. Using criterion and convenience sampling methods, 168 parents with preschool children constituted the study group. The study group in the qualitative dimension of the research included 11 families with children between the ages of 3-6 and their children. Three different data collection tools were used in the study. A 5-point Likert-type, 18-item, 3-factor scale developed by Bal and Kaya (2022) was used as a quantitative data collection tool. As a qualitative data collection tool, a 6-question structured interview form developed by the researcher and drawings obtained from children were used. As a result of the study, it was determined that the level of families' orientation of children towards science differed significantly according to the variables of education level and child age, and the level of families' orientation of children towards science had a significant effect on children's perception of science.

Anahtar Kelimeler

Science, preschool period, family orientation, science capital

Proje Numarası

Bu çalışma birinci yazarın yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Akman, B., Gangal, M. & Kardeş, S. (2017). Investigation of science centers in pre-schol education class. Akdeniz University Journal of Institute of Social Sciences, 1(1), 40-56. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/46529
• Aktamış, H., Ünal, G., & Ergin, Ö. (2008). Öğrencilerin fene yönelik tutumlarına ailelerin etkisi. Aile ve Toplum, 14(4), 39-48. https://doi.org/10.21560/spcd.08447
• Andersson, K. & Gullberg, A. (2012). What is science in preschool, and what do teachers have to know to empower children? Cultural Studies of Science Education, 9, 275-296. https://doi.org/10.1007/s11422-012-9439-6.
• Archer, L., DeWitt, J., Osborne, J., Dillon, J., Willis, B., & Wong, B. (2012). Science aspirations, capital, and family habitus: How families shape children's engagement and identification with science. American Education Research Journal, 49(5), 881–908. https://doi.org/10.3102/000283121143329.
• Archer, L., Dawson, E., DeWitt, J., Seakins, A. and Wong, B. (2015), “Science capital”: A conceptual, methodological, and empirical argument for extending bourdieusian notions of capital beyond the arts. Journal of Research in Science Teaching, 52(7), 922-948. https://doi.org/10.1002/tea.21227
• Arnot, G., Pitt, H., McCarthy, S., Warner, E., & Thomas, S. (2024). You can’t really separate these risks, our environment, our animals and us’: Australian children’s perceptions of the risks of the climate crisis. Health Promotion International, 39(2), 1-13. https://doi.org/10.1093/heapro/daae023
• Ayvacı, H. Ş., Atik, A. & Ürey, M. (2016). Okul öncesi çocuklarının bilim insanı kavramına yönelik algıları. Bartın University Journal of Faculty of Education, 3(5), 669-689. https://dergipark.org.tr/tr/pub/buefad/issue/24921/263070
• Bal, E. & Kaya, G. (2020). Investigation of forest school concept by forest school teachers' viewpoints. International Electronic Journal of Environmental Education, 10(2), 167-180. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1256199.pdf
• Bal, E. & Kaya, G. (2022). Determining the levels of how families shape children's engagement with science: A scale development study. Journal of Theoretical Educational Science, 15(1), 169-190. https://doi.org/10.30831/akukeg.950033
• Başaran, F. (2004). Geçiş döneminde Türkiye. Değişim, gelişim, tutumlar ve değerler. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Böyük, U., Tanık, N. & Saraçoğlu, S. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. TUBAV (Türk Bilim Araştırma Vakfı) Bilim Dergisi, 4(1), 20-30. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubav/issue/21522/230923
• Büyüktaşkapu, S., Çeliköz, N. & Akman, B. (2012). The effect of constructivist science teaching program on scientific processing skills of 6-year-old children. Education and Science, 37(165), 275-292.
• Callanan, M. A., & Jipson, J. L. (2001). Explanatory conversations and young children's developing scientific literacy. In K. Crowley, C. D. Schunn, & T. Okada (Eds.), Designing for science: Implications from everyday, classroom, and professional settings (pp. 21–49). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Caspi,A., Gorsky, P., et.al. (2020). Children's perceptions of the factors that led to their enrolment in advanced, middle-school science programmes. International Journal of Science Education, 42(11), 1915-1939. https://doi.org/10.1080/09500693.2020.1802083
• Ceylan, Ş., Gözün Kahraman, Ö. & Ülker, P. (2015). Çocukların meraklarına ilişkin annelerin ve öğretmenlerin düşünceleri: bilim kavramı. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 1-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/joiss/issue/10034/123800
• Coşkun, M. (2022). Güzel Sanatlar Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerinin takı üretim nedenleri ve tercihlerinin belirlenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 171-183. https://doi.org/10.55107/turksosbilder.1140032
• Crowley, K., & Jacobs, M. (2002). Building islands of expertise in everyday family activity. In G. Leinhardt, K. Crowley, & K. Knutson (Eds.), Learning conversations in museums (pp. 333–356). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Crowley, K., Callanan, M. A., Tenenbaum, H. R., & Allen, E. (2001). Parents explain more often to boys than to girls during shared scientific thinking. Psychological Science, 12(3), 258–261. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00347
• Çavuş Güngören, S. (2019). Erken çocukluk döneminde bilimsel düşüncenin gelişimi ve önemi. In Pelin A (Ed.), Erken Çocukluk Döneminde Fen Eğitimi (pp. 23-58). Nobel Yayıncılık
• Çepni, S. (2014). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Palme Yayıncılık
• Cian, H., Dou, R., Castro, S., Palma-D'souza, E., & Martinez, A. (2022). Facilitating marginalized youths' identification with STEM through everyday science talk: The critical role of parental caregivers. Science Education, 106, 57–87. https://doi.org/10.1002/sce.21688
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate education research (8th ed.). McGraw Hill.
• Fragkiadaki, G., Ravanis, K. (2021). The unity between intellect, affect, and action in a child's learning and development in science. Learning, Culture and Social Interaction, 29, 1-12 https://doi.org/10.1016/j.lcsi.2021.100495
• Goldman, S., R. Lucce, M. & Vea, T. (2021). Opportunities and tensions in family science: challenging dominant paradigms of science education. Cultural Studies of Science Education, 16, 621–641. https://doi.org/10.1007/s11422-020-09998-0
• Güler, T. & Akman, B. (2006). 6 yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe University Journal of Faculty of Education, 31, 55-66. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7807/102395
• Hossain, Z., Roopnarine, J. L., Masud, J., Muhamed, A. A. H., Baharudin, R., Abdullah, R. & Juhari, R. (2005). Mothers' and fathers' childcare involvement with young children in rural families in Malaysia. International Journal of Psychology, 40(6), 385-394. https://doi.org/10.1080/00207590444000294
• Judd, C. M., McClelland, G. H., & Ryan, C.S. (2008). Data analysis: A model comparison approach. Routledge.
• Ministry of National Education. (2011). Çocuk gelişimi ve eğitimi: Erken çocukluk eğitiminde temel ilkeler [Child development and education: Basic principles in early childhood] education. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Ministry of National Education. (2013). Milli eğitim bakanlığı temel eğitim genel müdürlüğü: Okul öncesi eğitim programı [Ministry of national education general directorate of primary education: Preschool education programme]. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Munn, N. L., Fernald, L. D., & Fernald, P. S. (1969). Introduction to psychology. Houghton Mifflin,
• Nacak, M., Yağmurlu, B., Durgel, E., & Van de Vijver, F. (2011). Metropol ve Anadolu'da ebeveynlik: Biliş ve davranışlarda şehrin ve eğitim düzeyinin rolü. Turk Psikoloji Dergisi, 26(67), 85-100.
• National Research Council [NRC] (1996). National science education standards. National Academy of Sciences
• National Research Council [NRC]. (2011). Successful K-12 science education: identifying effective approaches in science, technology, engineering and mathematics. The National Academic Press.
• OECD (2019). OECD future of educatıon and skills 2030: OECD learning compass 2030. www.oecd.org/education/2030-project.
• Raynal, A., Lavigne, H., Goldstein, M. & Gutierrez, J. (2021). Starting with parents: investigating a multigenerational, mediaenhanced approach to support informal science learning for young children. Early Childhood Education Journal, 50, 879-889. https://doi.org/10.1007/s10643-021-01209-x
• Saraç, E. (2012). Sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının bilimin doğasına ilişkin görüşleri [Yayınlanmamış Yüksek LisansTezi]. Akdeniz Üniversitesi
• Simunovic, M. & Babarovic, T. (2020). The role of parental socialising behaviors in two domains of student STEM career interest. Research in Science Education, 51, 1055-1071. https://doi.org/10.1007/s11165-020-09938-6
• Su, J., & Yang, W. (2024). AI literacy curriculum and its relation to children's perceptions of robots and attitudes towards engineering and science: An intervention study in early childhood education. Journal of Computer Assisted Learning, 40(1), 241–253. https://doi.org/10.1111/jcal.12867
• TDK, (2019). Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr.
• Tenenbaum, H. R. & Callanan, M. A. (2008). Parents' science talk to their children in Mexican-descent families residing in the USA. International Journal of Behavioural Development, 32(1), 1-12. https://doi.org/10.1177/0165025407084046
• Tenenbaum, H. R. & Leaper, C. (2003). Parent-child conversations about science: Socialisation of gender inequities. Developmental Psychology, 39, 34-47. https://doi.org/10.1037//0012-1649.39.1.34
• Vygotsky, L. (1978). Mind in society. The development of higher psychological processes (M. Cole, Trans.). Harvard University Press.