İnsanoğlunun günlük yaşamında sıkça karşılaştığı ve dile getirdiği rastlantı sözcüğü; planlı olmayan, tesadüfi ve anlık durum, olgu ve olayların tanımında kullanılan bir kavramdır. Günlük hayatın hemen her alanında karşılaşılan bu durum (rastlantı) sanat alanında da kendine yer bulmuş özellikle de 19. yüzyılın sonu, 20. yüzyılın başından itibaren modern sanat akımlarında yaratım eylemi olarak sanatçılar tarafından kullanılmıştır. Çizgi, leke gibi unsurların yanı sıra günlük yaşamda karşılarına çıkan her türlü organik ya da inorganik nesneyi biçim kaygısı güderek ve gütmeyerek bir araya getiren sanatçılar bunlardan kolaj, asamblaj gibi kesme, yapıştırma resimler veya helkelsi formlara dönüştürme çalışmaları yapılmıştır. Diğer taraftan boyaların yüzeylere damlatılması, akıtılması ya da sıçratılmasıyla oluşturulan lekesel izler bilinçli oluşturulmuş biçimsel form aranmaksızın, sanatsal yaratı dünyasına dâhil edilmiştir. Farklı malzemeler kullanılarak sanat eseri yaratma edimi süreç olarak tesadüfi bir şekilde ancak eylem olarak bir oyunu andırması, modern dönemin sanat yaratımına katkı sağlamış, ardından gelen çağdaş sanat süreci ile de önemli etkileşimlere girmiştir. Zira çeşitli yöntemlerin uygulanması sonucu ortaya çıkan özgün eserler, bir noktada rastlantı sonucu ulaşılan görsel, lekesel veya biçimsel sonuçlar oyunun sanata dönüşmesini sağlamıştır. Rastlantısallığı yöneterek (bilinçli) veya içgüdüsel (bilinçsiz), kullanarak yapıtlarına yön veren özgür, coşkulu, an’a odaklı sanatçı, tuvaline lekelerle; sıçratmalarla, rastgele kağıtlar, kartonlar keserek kolajlarla, bedeniyle, iç veya dış mekanlarda oluşturmuş olduğu kurgular/düzenlemelerle ya da hazır nesnelerle doğaçlama şekilde uygulamalar ortaya koymaktadır. Böylelikle sanatçı yapıt üretim sürecinde artık oyun oynamaktadır ve değişen sanat anlayışıyla da birlikte sanat, izleyici merkezli hal alırken sanatçı-izleyici arasında, oyun alanında gerçekleşen bir ‘oyun arkadaşlığı’ meydana gelmektedir. Makalede modernizm sonrası gelişen sanat akımları kapsamında oyunun sanatsal eylemdeki yansımaları olgusu literatür tarama yöntemi ve görsel araştırma yöntemi dahilinde incelenmiştir.
The word coincidence, which is frequently encountered and expressed by human beings in their daily lives, is a concept used in the definition of unplanned, accidental and instantaneous situations, facts and events. This situation (coincidentally), which is encountered in almost every area of daily life, has also found its place in the field of art, especially in the 19th century. the end of the century, 20. since the beginning of the century, it has been used by artists as an act of creation in modern art movements. In addition to elements such as lines and stains, artists who bring together all kinds of organic or inorganic objects that they encounter in everyday life by worrying about form and not worrying about form, Deconstructing them into cut, paste pictures or helkelsi forms such as collage, assemblage have been working on converting them into helkelsi forms. On the other hand, the stain marks created by dripping, pouring or splashing paints on surfaces have been included in the world of artistic creation without looking for a consciously created formal form. The act of creating a work of art using different materials in an accidental way as a process, but resembling a game as an action, contributed to the art creation of the modern period and entered into important interactions with the contemporary art process that followed. Because the original works that emerged as a result of the application of various methods, visual, blemish or formal results that were achieved by chance at some point made the game turn into art. A free, enthusiastic, moment-oriented artist who directs his works by managing randomness (consciously) or instinctively (unconsciously), using spots on his canvas; he reveals applications by cutting random papers, cartons with splashes, collages, his body, fictions/arrangements he has created indoors or outdoors, or improvised with ready-made objects. Thus, the artist is now playing games in the production process of the work, and with the changing understanding of art, art becomes audience-centered, while a ‘game friendship’ occurs between the artist and the audience, which takes place on the playground. In the article, the phenomenon of reflections of play in artistic action within the scope of art movements developing after modernism is examined within the scope of literature scanning method and visual research method.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Güzel Sanatlar |
Bölüm | Tam Sayı |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 28 Mart 2024 |
Gönderilme Tarihi | 12 Ekim 2023 |
Kabul Tarihi | 29 Ocak 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.