TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER: SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2018, Sayı: 42, 129 - 154, 30.12.2018

Murat Aktaş

Öz

Mart
2011’de başlayan ve iç savaşa dönüşen rejim karşıtı
protestolar nedeniyle, Suriye nüfusunun yarısından fazlası komşu ülkelere
kaçmış ya da ülke içinde göç etmek zorunda kalmıştır. Yüz binlerce insan ölmüş,
5.5 milyondan fazla Suriyeli ülkeyi terk ederek başka ülkelere sığınmıştır.
Altı milyondan fazla Suriyeli ülke içinde yerlerinden edilmiştir. Bu olaylardan
etkilenenlerin yarısından fazlası kadın ve çocuklardan oluşmaktadır. En büyük
Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yapan Türkiye aynı zamanda dünyada en çok mülteci
bulunduran ülke konumuna gelmiştir. Türkiye’de bu denli kapsamlı bir göç
dalgasına hazırlıksız olmasına rağmen Suriye’deki yıkıcı iç savaşın
başlamasından bu yana “açık kapı” politikası izleyerek 3.5 milyondan fazla
Suriyeliyi kabul etmiştir. Başlangıçta, Türk makamları kendilerine sığınan
Suriyelilerin kısa sürede geri döneceğini düşünerek “misafir” olarak
tanımlamışlardır. Ancak, Suriyelilerin yakında geri dönmeyeceği anlaşıldığında,
yeni bir kapsamlı göç yasası hazırlanarak yürürlüğe konmuştur. Zira eski iltica
rejimi milyonlarca sığınmacının ihtiyaçlarına cevap vermiyordu. Suriye’de
çatışmaların başlamasından bu yana Türkiye’de hükümet ve vatandaşlar büyük bir
cömertlik örneği göstererek eğitim, sağlık, istihdam ve birçok konuda çeşitli
hizmetler sunmuşlardır. Ancak Türkiye’deki Suriyelilerin hala yaşadığı bir
takım sorunlar bulunmaktadır. Suriyeli sığınmacıların yaşadığı sorunları ele
alan bu çalışma; çözüm önerileri geliştirerek daha etkin bir göç yönetimi
olanaklarını araştırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Suriyeliler, sığınmacılar, mülteciler, göç, Türkiye

Kaynakça

• AFAD (2017). Suriye’den Türkiye’ye Nüfus Hareketleri.2017https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3931/xfiles/webformatisuriyedenturkiyeyenufushareketleri.pdf, (Erişim Tarihi: 17.01.2017). Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2015). https://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54292ce0369dc32358ee2a46/a%20g%20k%20r%20%20kitap.pdf?, (Erişim Tarihi: 17.01.2016). Aktaş, M. ve Öztekin, S. (2017). Göç ve Mültecilik ile ilgili Kavram Karışıklığı. Third Sarajevo International Conference Irregular Migration towards EU and Balkan Countries. Sarajevo, April. Aktaş, M. (2015).Türkiye’nin Göç Politikası ve Göçmenlerin Sorunları. Disiplinlerarası Göç ve Göç Politikaları Sempozyumu Bildiri Kitabı, 29-30 Mayıs, 27-44. Amnesty International (2014). Left Out in the Cold. Syrian Refugees Abandoned by the International Community, http://www.amnesty.eu/content/assets/Reports/Left_Out_in_the_Cold_Syrian_Refugees_Abandoned_by_the_International_Community_final_formatted_version.pdf, (Erişim Tarihi: 08.03.2017). Aljazeera (2016). Akdeniz’de 3 bin 800 göçmen öldü, 26 Ekim 2016, http://www.aljazeera.com.tr/haber/akdenizde-3-bin-800-gocmen-oldu, (Erişim Tarihi: 01.08.2018). Aljazeera (2015). 1 yılda 224 mülteci Ege'de boğuldu, 22 Eylül 2015, http://www.aljazeera.com.tr/haber/1-yilda-224-multeci-egede-boguldu, (Erişim Tarihi: 01.08.2018). Avrupa Komisyonu (2018). European Civil Protection and HumanitarianAid Operations Turkey Report. 11 Haziran 2018, https://ec.europa.eu/echo/where/europe/turkey_en, (Erişim Tarihi:30.07.2018). Başak, C. (2011). Mülteciler, Sığınmacılar, Yasa Dışı Göçmenler. Ankara: Sonsöz Gazetecilik ve Reklamcılık. BBC Türkçe (2016). Kadın mülteciler Avrupa yolunda cinsel tacize uğruyor. 18 Ocak 2016, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/01/160118_amnesty_kadin_multeciler, (Erişim Tarihi:24.04.2016). Borrell, R. (2011). A Review of Second Language Learning Factors for Refugee Populations. https://www.psych.umn.edu/assets/pdf/news/borrell.pdf, (Erişim Tarihi: 19.04.2016). Carlier, W. (2018). UNHCR Kids Report 2018, https://kidsrights.org/sites/default/files/inline-files/Background%20Report%202018%20%20The%20Widening%20Educational%20Gap%20for%20Syrian%20Refugee%20Children.pdf, (Erişim Tarihi: 01.08.2018) . CNN Türk (2016).Suriyeli 8 çocuğa tecavüz eden temizlikçinin 289 yıl hapsi istendi, 12 Mayıs 2016, http://www.cnnturk.com/turkiye/suriyeli-8-cocuga-tecavuz-eden-temizlikcinin-289-yil-hapsi-istendi, (Erişim Tarihi: 01.08.2018). Çalık, T. (2015). Sığınma Hakkının Korunması. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 23 (1), 117-146. Çeliker, C. (2014). Suriyeli sığınmacıların durumu, sorunları ve çözüm yolları, http://blog.radikal.com.tr/politika/suriyeli-multecilerin-durumu-sorunlari-ve-cozum-yollari-71182, (Erişim Tarihi: 08.03.2016). Çetingüleç, M. (2017). Türkiye’ye mülteci akınında patlama, Al-Monitor, 21 Şubat 2017, http://www.al-monitor.com/pulse/tr/originals/2017/02/turkey-syria-sharp-rise-in-refugee-flow.html#ixzz4bIPQU4sZ, (Erişim Tarihi: 14.03.2017). Çobaner, A. A. (2015). “Çocuk Hakları Bağlamında Suriyeli Mülteci Çocukların Haberlerde Temsili”.Marmara İletişim Dergisi. Sayı: 24, 27-54 Dedeoğlu, N. (2016). Savaş Göç ve Sağlık. Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları. online: https://www.ttb.org.tr/kutuphane/siginmacilar_rpr.pdf, (Erişim Tarihi: 18.04.2016). Demirhan Y. ve Aslan, S. (2015). Türkiye’nin Sınır Ötesi Göç Politikaları ve Yönetimi. Birey ve Toplum, Bahar, 5 (9), 23-62. Dost, S. (2014). Ulusal ve Uluslararası Mevzuat Çerçevesinde Ülkemizdeki Suriyeli Sığınmacıların Hukuki Durumu. S.D.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 4 (1), 27-69. Dünya Bankası (2017).TheToll of War: The Economic and Social Consequences of the Conflict in Syria. 10 Temmuz 2017, http://www.worldbank.org/en/country/syria/publication/the-toll-of-war-the-economic-and-social-consequences-of-the-conflict-in-syria, (Erişim Tarihi: 25.06.2018). Efe, İ. (2015). Türk Basınında Suriyeli Sığınmacılar. Ankara: SETA Vakfı. Erdoğan, M., Ünver, C. (2015). Türkiye iş dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler konusundaki görüş, beklenti ve önerileri. Kasım, TİSK Yayını No:353, http://tisk.org.tr/tr/e-yayinlar/353-goc/353-goc.pdf, (Erişim Tarihi: 09.03.2016). Eser, E. (2014). Küreselleşme Süreci ve Eğitime Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi̇ Sosyal Bilimler Dergisi. 2 (2), Aralık, 211-224. Haberler.com (2016). AB Konseyi Başkanı: Göçmenleri Barındırmada Türkiye Örnek Olacak Tek Ülke. 23 Nisan 2016, http://www.haberler.com/ab-konseyi-baskani-turkiye-ornek-olacak-tek-ulke-8381635-haberi/, (Erişim Tarihi: 25.04.2016). Hayata Destek Derneği, http://www.hayatadestek.org/media/files/Turkiyede_Cocuk_Isciligi_Sorunu_Suriyed.pdf (01.02.2017). İçduygu, A. (2004).Türkiye’de Kaçak Göç. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayını. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, http://www.goc.gov.tr/icerik3/gecici-korumamiz-altindaki-suriyeliler_409_558_560, (Erişim Tarihi: 08.03.2016). Jessen, A. (2013). The Government of Turkey and Syrian Refugees.(http://issuu.com/georgetownsfs/docs/jessen_2013_-_final, (Erişim Tarihi: 10.03.2016). Kap, D. (2015). Suriyeli Mülteciler: Türkiye’nin Müstakbel Vatandaşları. Akademik Perspektif. 19 Ocak 2015, http://akademikperspektif.com/2015/01/19/suriyeli-multeciler-turkiyenin-mustakbel-vatandaslari/, (Erişim Tarihi: 23.10.2017). Kılıç, T. (2010). Bir İnsan Hakkı Olarak Sığınma Hakkı. Mülteci, http://www.multeci.net/index.php?option=com_content&view=article&id=59:br-nsan-hakki-olarak-ltca-&catid=35:goc-ve-multecilik&Itemid=14, (Erişim Tarihi: 01.08.2018). Liberation (2018). La guerre en Syrie a fait plus de 350 000 morts en sept ans. 12 Mart 2018, http://www.liberation.fr/planete/2018/03/12/la-guerre-en-syrie-a-fait-plus-de-350-000-morts-en-sept-ans_1635581, (Erişim Tarihi: 15.05.2018). Mazlum Der. (2013). Türkiye’de Suriyeli Mülteciler İstanbul Örneği, http://istanbul.mazlumder.org/webimage/suriyeli_multeciler_raporu_2013.pdf, (Erişim Tarihi: 25.04.2015). ORSAM Raporu (2014). Suriye’ye Komşu Ülkelerde Suriyeli Mültecilerin Durumu: Bulgular, Sonuçlar ve Öneriler, Rapor No: 189, http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/2014424_orsam%20rapor%20189tur.pdf, (Erişim Tarihi: 20.04.2016). Sputnik News (2018). Septans de guerre: le conflit en Syrie en chiffres,16 Mart 2018 https://fr.sputniknews.com/international/201803161035530691-guerre-syrie-chiffres/ (Erişim Tarihi: 15.06.2018). The Telegraph (2013). Syria RefugeeCrisis as Bad as Rwanda Genocide, UN Says, The Telegraph, 16 Haziran 2013, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/10183899/Syria-refugee-crisis-as-bad-as-Rwanda-genocide-UN-says.html, (Erişim Tarihi: 10.03.2016). UNCHR (2018). Urgence En Syrie, Nisan 2018, http://www.unhcr.org/fr/urgence-en-syrie.html, (Erişim Tarihi: 01.08.2018). UNICEF (2015). Türkiye’deki Suriyeli Çocuklar, http://unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/T%C3%BCrkiyedeki%20Suriyeli%20%C3%87ocuklar_Bilgi%20Notu%20Kasim%202015.pdf, (Erişim Tarihi: 01.08.2018).