DENETİM KALİTESİ VE GÖSTERGELERİ

Yıl 2018, Sayı: 40, 227 - 256, 28.06.2018

Aysel Akçay , Abdulkadir Bilen

Öz

Bağımsız dış denetimin en önemli amaçlarından birisi işletmelerin

finansal tablo kullanıcılarına doğru ve güvenilir bir bilgi sağlayarak piyasada

güven ortamının oluşmasını sağlamaktır. Finansal tablolardaki bilgilerin

doğruluk ve güvenilirliğinin araştırılmasının amacı firma yöneticileri

tarafından yürütülen faaliyetlerin dürüst bir şekilde yerine getirilmesini

sağlayarak yatırımcıların hak ve çıkarlarını korumak ve sermaye piyasasında

güven ortamının oluşmasını temin etmektir. Bu bağlamda bağımsız dış denetçi

denetlenen firmanın finansal tablolarının muhasebe standartlarına uygun

olarak hazırlandığını ve bu tabloların firmanın gerçek finansal durumunu

yansıttığını doğrulama konusunda önemli bir role sahiptir. Denetçinin bu

sorumluluğu yerine getirebilmesi ise denetimin kaliteli bir şekilde yapılmış

olmasına bağlıdır Denetimde kalitenin ve güvenilirliğin ölçütü ise denetim

faaliyetlerinin önceden belirlenmiş ölçütlere uygun bir şekilde yerine

getirilmesidir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı bağımsız denetim

etkinliğinin artırılmasında bağımsız denetim kalitesinin önemini ortaya

koymaktır. Bu amaçla çalışmada denetim kalitesi ve önemi, denetim kalitesi

standartları ve denetim kalitesi göstergeleri hakkında bilgi verilmeye

çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Denetim, denetim kalitesi, denetim kalitesi göstergeleri

Kaynakça

• Abdullah, W.Z.W., Ismail, S. ve Jamaluddin, N. (2008). The Impact of Board Composition, Ownership and Ceo Duality on Audit Quality: The Malaysian Evidence, Malaysian Accounting Review, 7(2), s.17-28. Acar, D., Senal, S. ve UsuL, H. (2011). Bağımsız Denetim Kalitesi: Denetim Firmaları Üzerine Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi, İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı:22, s.273- 306. Altıntaş, A.T. (2007). Halka Açık Şirketlerin Bağımsız Denetiminin Kalitesinin Algılanmasına İlişkin Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü. American Institute of Certified Public Accountants [AICPA]. (1972). Erişim Tarihi: 21 Ekim American Institute of Certified Public Accountants [AICPA]. (1972). Erişim Tarihi: 21 Ekim 2017,http://www.aicpa.org/Research/Standards/AuditAttest/D ownloadableDocuments/AU-00230.pdf. American Institute of Certified Public Accountants [AICPA]. (1972). Erişim Tarihi: 26 Ekim 2016,http://www.aicpa.org/Research/Standards/AuditAttest/D ownloadableDocuments/AU-00420.pdf. American Institute of Certified Public Accountants [AICPA]. (1980). Erişim Tarihi: 27 Ekim 2016,http://www.aicpa.org/Research/Standards/AuditAttest/D ownloadableDocuments/AU-00431.pdf. American Institute of Certified Public Accountants [AICPA]. (2006). Erişim Tarihi: 25 Ekim 2016,http://www.aicpa.org/Research/Standards/AuditAttest/D ownloadableDocuments/AU-00311.pdf. American Institute of Certified Public Accountants [AICPA]. (2006). Erişim Tarihi: 26 Ekim 2016,http://www.aicpa.org/Research/Standards/AuditAttest/D ownloadableDocuments/AU-00326.pdf. Arı, M. (2008). “Kurumsal Yönetim ve Finansal Raporlamanın Güvenirliği”, OsmanGazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(2), s.43- 68. Arslan, A. (2010). “Denetim Mesleğinde Etik Prensipler”, Erişim tarihi: 19 Aralık 2016, http://www.ekonomikyorumlar.com.tr/dergiler/gundem/Gund em_1_Sayi_540.pdf. Aygün, M. ve Sayın, C. (2016). “Kurumsal Yönetim ve Denetim Kalitesi: Borsa İstanbul Şirketleri Üzerine Bir İnceleme”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 618(53), s.51-58. Balsarı, Ç.K. (2012). “Denetim Kalitesi”, İzmir SMMMO Dayanışma Dergisi, s.8-13. Balsarı, Ç.K. ve Varan, S. (2014). “Kaliteli Finansal Raporlamada Denetimin Rolü İle İlgili Tartışmalar”, Mali Çözüm Dergisi, İstanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası Yayın Organı. Sayı: 124, s.69-90. Bauwhede, H.V. ve Willekens, M., (2004). “Evidence on (The Lack of) Audit-quality Differentiation in the Private Client Segment of the Belgian Audit Market”, European Accounting Review, Vol,13 No.3, s.501-522. Becker, C.L., Defond, M.L., Jiambalvo, J., Subramanyam, K.R. (1998). “The Effect of Audit Quality on Earnings Management”, Contemporary Accounting Research, 15(1), 1-24. Bedard, J.C., Deis, D.R., Curtis, M.B., Jenkins, J.G. (2008). “Risk Monitoring and Control in Audit Firms: A Research Synthesis”, Auditing: A Journal Of Practice & Theory, 27(1), s.187-218. Beisland, L.A., Mersland, R. ve Strøm, R. Ø. (2015). “Audit Quality and Corporate Governance: Evidence from the Microfinance Industry”, International Journal of Auditing, 19, s.218-237. Bozkurt, N. (2012). Muhasebe Denetimi. (6.Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları. Dang, L. (2004). Assessing Actual Audit Quality. Doctoral Dissertation, Philadelphia: Drexel University. Non-Audit Services, Auditor Independence and Earnings Management Daugherty, B.E., Dickins, D., Hatfield, R.C., Higgs, J.L. (2012). “An Examination of Partner Perceptions of Partner Rotation: Direct and Indirect Consequences to Audit Quality”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 31(1), s.97-114. DeAngelo, L.E. (1981). “Auditor Size and Audit Quality”, Journal of Accounting and Economics, 3(3), s.183-199. DeBoskey, D.G. ve Jiang, W. (2011). “Earnings Management and Auditor Specialization in The Post-Sox Era: An Examination of The Banking Industry”, Journal of Banking & Finance, 36(2012), s.613-623. Demirkan, A. (2016). “Bağımsız Denetim Kuruluşlarında Şeffaflık Raporları”, Muhasebe ve Denetim Dünyası Dergisi, Kamu Gözetim Kurumu Uzmanları Derneği Yayın Organı. Sayı:1, Yıl:1, s.43-54. Deumes, R., Schelleman, C., Bauwhede, H.V., Vanstraelen, A. (2012). “Audit Firm Governance: Do Transparency Reports Reveal Audit Quality?”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 31(4), s.193-214. Erdoğan, S. ve Solak, B. (2016). “Türkiye'de Şeffaflık Raporları ve Bağımsız Denetim Sektörüne Yönelik Ampirik Bir Çalışma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(6), s.175-195. Ergün, H., Gül, K. (2005). “Muhasebe Mesleği Etik Kuralları ve Bu Kuralların Meslek Mensuplarınca Algılanışı”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 25, s.144-154. Erol, M. (2008). “İşletmelerde Yaşanan Yolsuzluklara (Hata Ve Hileler) Karşı Denetimden Beklentiler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,1(13), s.229-237. Ertan, Y., Yücel, E. ve Saraç, M. (2013). “Konsolide Finansal Tablo Düzenleme Yükümlülüğü Olan İşletmelerin Denetim Süresini Etkileyen Faktörler”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 19(9), s.275-292. Ewelt-Knauer, C., Gold, A. ve Pott, C. (2012). “What Do We Know About Mandatory Audıt Firm Rotation?, Erişim Tarihi: 21 Şubat 2017, https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5329dbc1ed915 d0e5d0000c1/icas_mafr_report.pdf. Francis, J.R. (2011). “A Framework for Understanding and Researching Audit Quality”, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 30(2), 125-152. Goodwin, J. ve Seow, J.L. (2002). “The İnfluence of Corporate Governance Mechanisms on The Quality of Finacial Reporting and Aduiting: Perceptions of Auditors and Directors in Singapore”, Accounting and Finance, 42(2002), s.195-223. Goodwin, J. ve Seow, J.L. (2002). “The İnfluence of Corporate Governance Mechanisms on The Quality of Finacial Reporting and Aduiting: Perceptions of Auditors and Directors in Singapore”, Accounting and Finance, 42(2002), s.195-223. Gore, P., Pope, P. ve Singh, A., (2001). “Non-Audit Services, Auditor Independence and Earnings Management”. Working Paper, Erişim Tarihi: 22 Ekim 2016,https://www.researchgate.net/publication/266294076_N onAudit_Services_Auditor_Independence_and_Earnings_Ma nagement. Gören, İ., Atakan, N., Efe, Ş., Özbaran, M.H., (2003). “Denetimde Kalite Yönetimi/Güvencesi/Kontrolü”. Sayıştay Yayınları, 1- 88. Erişim Tarihi: 27 Mayıs 2017, https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/yayinlar /DenetimdeKaliteYonetimi_GuvKont.pdf. Gramling, A. ve Stone, D. (2001). “Audit Firm İndustry Expertise: A Review and Synthesis of The Archival Literature”, Journal of Accounting Literature, 20, s.1–29. Gul, F. A., Fung, S.Y.T. ve Jaggi, B. (2009). “Earnings Quality: Some Evidence on The Role of Auditor Tenure and Auditors’ Industry Expertise”, Journal of Accounting and Economics, 47, s.265-287. Gücenme, Ü. (2004). Muhasebe Denetimi. (1.Baskı). İstanbul: Aktüel Yayıncılık. Güçlü, F. (2013). Muhasebe Denetimi. (4.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık. Haftacı, V. (2014). Muhasebe Denetimi. (3.Baskı). Kocaeli: Umuttepe Yayınları. Hay, D.C., Knechel, W.R. ve Wong,N. (2006). “Audit Fees: A Metaanalysis of The Effect of Supply and Demand Attribute”, Contemporary Accounting Research, 23(1), s.141-191. Hegazy, M., Al-Sabagh, A. ve Hamdy, R. (2015). “The Effect of Audit Firm Specialization on Earnings Management and Quality of Audit Work”, Journal of Accounting and Finance, 15(4), s.143- 164. Husnin, A.I., Nawawi, A. ve Salin, A.S.A.P. (2016). “Corporate Governance and Auditor Quality–Malaysian Evidence”, Asian Review of Accounting, 24(2), s.202-230. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası [İSMMO], (2009). Erişim Tarihi: 10 Ocak 2017, http://archive.ismmmo.org.tr/docs/yayinlar/kitaplar/130/2%20 denetim%20turleri.pdf. Jensen, M.C. ve Meckling, W.H. (1976). “Theory of The Firm: Managerial Behavior, Agency Cost, and Ownership Structure” Journal of Financial Economics, 3(4), s.305-360. Kandemir, T. ve Akbulut, H., (2014). “Bağımsız Denetimin Etkinliğinde Denetimden Sorumlu Komitenin Rolü: Türkiye’deki Bağımsız Denetim Firmalarına Yönelik Bir Araştırma”, Bülent Ecevit Üniversitesi, Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, Cilt:9, Sayı:20, s. 37-56. Kane, G.D., Velury, U. (2002). “The Role of Institutional Ownership in The Market for Auditing Services: An Empirical Investigation”, Journal of Business Research, 57 (2004), s.976–983. Karacaer, S. ve Özek, P. (2010). “Denetim Firmasının Büyüklüğü ve Kâr Yönetimi İlişkisi: İMKB Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, s.60-74. Karavardar, A. (2015). “Denetçi Bağımsızlık Riskinin Belirlenmesinde Kanaat Fonksiyon Yaklaşımının Kullanımı: Bir Uygulama”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(33), s.75-98. Kavut, L. (2002). “Ulusal ve Uluslararası Bağımsız Denetim Firmalarında Çalışan Denetçilerin Bağımsız Denetim Hizmetinin Kalitesine İlişkin Tutumları”, Yönetim Dergisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yayın Organı. Sayı: 41, Yıl:13, s.7-21. Knechel,W.R., Krishnan, G.V., Pevzner, M., Shefchik, L., Velury,U. (2013). “Audit Quality: Insights from the Academic Literature”, Auditing: Journal of Practice & Theory, 32(1), 1- 66. Kusnadi, Y., Leong, K.S., Suwardy, T., Wang, J. (2015). “Audit Committees and Financial Reporting Quality in Singapore”, Journal of Business Ethics, Forthcoming Singapore Management University School of Accountancy Research Paper Series, 3(2), s.2015-2029. O’Sullivan, N. (2000). “The Impact of Board Composition and Ownership on Audit Quality: Evidence from Large UK Companies”, The British Accounting Review, 32(4), s.397-414. Oktay, S., (2013). “Bağımsız Denetim Etkinliğinin Artırılmasında, Denetim Hizmetinde Kalite ve Kalite Kontrol: ABD Düzenlemeleri”, Maliye Finans Yazıları Dergisi, Sayı: 100, Yıl: 27, s.42-94. Özyurt, A. (2010). Bağımsız Denetim Kalitesini Etkileyen Etmenlerden Bağımsız Denetçi Özelliklerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Palmrose, Z.V. (1986). “Audit Fees and Auditor Size: Further Evidence”, Journal of Accounting Research, 24(1), s.97-110. Palmrose, Z.V. (1988). “An Analysis of Auditor Litigation and Audit Service Quality”, The Accounting Review, 63(1), 55-73. Pop, A. ve Iosivan, O.R. (2008). “The Pricing Of Audit Services: Evidence From Romania”, Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, 1, s.10-21. Rahmina, L.Y. ve Agoes, S. (2014). “Influence of Auditor İndependence, Audit Tenure, and Audit Fee on Audit Quality of Members of Capital Market Accountant Forum in Indonesia”. Social and Behavioral Sciences, 164, s.324-331. Selimoğlu, S.K. ve Ş.Uzay (Ed). (2014). Muhasebe Denetimi. Ankara: Gazi Kitabevi. Simunic, D.A. (1980). “The Pricing of Audit Services: Theory and Evidence”, Journal of Accounting Research, 18(1), s.161-190. Soliman, M.M. ve Elsalam, M.A. (2012). “Corporate Governance Practices and Audit Quality: An Empirical Study of the Listed Companies in Egypt”, International Scholarly and Scientific Research & Innovation, 6(11), s.3101-3106. Şenyiğit, Y.B. ve Zeytinoğlu, E. (2014). “Zorunlu Denetçi Rotasyonunun Denetim Kalitesi Üzerindeki Etkileri: Literatür Araştırması”, Yönetim Dergisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yayın Organı, Sayı: 77, Yıl: 25, s.79-98. Terzi, S., Kıymetli Şen, İ. ve Solak, B. (2014). “Kurumsal Yönetim Uygulamalarının Denetim Kalitesine Etkisi: Borsa İstanbul’da Ampirik Bir Araştırma”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 23(10), s.191-206. Titman, S. ve Trueman, B. (1986). “Information Quality and The Valuation of New Issues”, Journal of Accounting and Economics, 8(2), 159-172. Toroslu, M.V., (2012). Yeni Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Finansal Tablolar Denetimi, İstanbul, Seçkin Yayıncılık. Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği [TMUD]. (2013). Erişim Tarihi: 12 Ocak 2017, http://www.tmud.org.tr/files/etik%20kur%20el%20kit.%2020 13.pdf. Uzay, Ş. (2004). “Türkiye’de Denetçi Bağımsızlığı”, I. Uluslararası Muhasebe Konferansı: Yakınsama Yolunda, 3-5 Kasım 2004, MÖDAV Yayınları, İstanbul, s.435-485. Yahyaoğlu, G. (1991). “Bağımsız Dış Denetimin Yapısı ve İşlevi”, Maliye Yazıları: Maliye, İktisat, Hukuk, s.81-104. Yaşar, A. (2011). Bağımsız Dış Denetim Kalitesinin Kar Yönetimi Üzerine Etkisi: İmkb’de Kayıtlı İşletmeler Üzerine Bir Uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yılancı, M., Yıldız, B. ve Kiracı, M. (2016). Muhasebe Denetimi. (2.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık. Yuan, R., Cheng, Y., Ye, K. (2016). “Auditor Industry Specialization and Discretionary Accruals: The Role of Client Strategy”, The International Journal of Accounting, 51 (2016), s.217–239.