KÜRESEL EKONOMİK KRİZİN SİGORTACILIK SEKTÖRÜNE ETKİSİ VE KRİZ SONRASI HAYAT DIŞI SİGORTACILIK SEKTÖRÜ PERFORMANS ANALİZİ (2007- 2016)

Yıl 2018, Sayı: 39, 263 - 282, 27.03.2018

Özgür Akpınar , Atilla Yıldız

Öz

Ekonomik krizler yaşanan bir finansal kriz sonrasında ekonomideki

temel göstergelerin hızla bozulmasıdır. Ekonomik kriz yaşanan ülkelerde

genelde GSMH'da azalma, likidite sıkışıklığı ve enflasyon/deflasyon sonucu

fiyatların artması/azalması görülmektedir. Krizler ülke ekonomilerini makro

ve mikro düzeyde olumsuz olarak etkilemektedir. Yaşanan kriz ortamı sadece

ülke içerisinde kalmayıp yakın ilişkili olan diğer ülkeleri de

etkileyebilmektedir. Aynı şekilde ülkeler arasında yayılan bu kriz yapısı ülke

içinde de sektörler arasındaki ilişkilere bağlı olarak birbirini zincirleme

etkileyerek yayılabilmektedir. Sigortacılık sektörü benzer risklerin

paylaşılması, dağıtılması ve herhangi bir risk durumunda zararın

karşılanmasının yanında finansal sistemin temel yapılarından biri olmuştur.

Sigortacılık sektörü ekonomi içindeki birimlerin karşılaşılabilecekleri risklere

karşı koruma sağlamasının yanında topladığı primlerle ekonomi içerisinde

yatırım fonlarına katkıda bulunmaktadır. Küreselleşme ile birlikte finansal

kurumların birbirleri arasındaki bağ daha da artmıştır. Bu bağın artması

yaşanabilecek bir ekonomik kriz ortamından sigortacılık sektörünün önemli

derece etkilenmesini de beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada Amerika

Birleşik Devletleri'nde 2008 yılında görülen ekonomik krizinin gelişimi,

Türkiye ve dünya sigorta sektörü üzerine etkileri üzerinde durulmuştur.

Çalışmanın diğer bölümünde ise Türkiye hayat dışı sigortacılık sektörü prim

üretimi ve bilanço verilerinden oluşan 8 değişken kullanılarak 2007-2016

yılları arası finansal performansı ölçülmeye çalışılmış ve 2008-2009 kriz yılları

değerlendirilmiştir. Finansal performansın ölçülmesinde TOPSIS (Technique

for Order Preference by Similarity to Ideal Solutions) yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Kriz, Sigortacılık Sektörü, Performans Değerlemesi, TOPSİS Yöntemi, Hayat Dışı Sigortacılık

Kaynakça

• Akel, V., Torun, T. ve Aksoy, B. (2016). Türkiye’de Hayat Dışı Sigortacılık Sektöründe Kârlılık, Sermaye Yapısı ve Yoğunlaşma İlişkisine Yönelik Ampirik Bir Uygulama. Finans ve Bankacılık Çalışmaları Dergisi, 5(5). 1-15. Aktan, C. C., ve Şen, H. (2001). Ekonomik Kriz: Nedenler ve Çözüm Önerileri. Yeni Türkiye, Ekonomik Kriz Özel Sayısı, 42(2), 1225-1230. Akyüz, Y. ve Kaya, Z. (2013). Türkiye'de Hayat Dışı ve Hayat\Emeklilik Sigorta Sektörünün Finansal Performans Analiz Ve Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 26. 355-371. Attali, J. (2015). Kriz ve Sonrası. Cheviron, N. T. (Çev.). İstanbul: Ekslibris Yayıncılık. Başkır, M. B. (2015). Sigorta Piyasasında Finansal Performansın Klasik ve Bulanık Öbekleme Yöntemleri ile İncelenmesi. Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, 7-8 (2). 19-33. Berk, N. (2009). Global Finans Krizinin Sigorta İşletmelerine Etkileri. Özen, N. (Der.), Küresel Ekonomik Krizin Türk Sigorta Sektörüne Yansımalarının Değerlendirilmesi Semineri içinde (s. 69-81). İstanbul: İktisadi Araştırmalar Vakfı. Bülbül, S. E. ve Baykal, K. B. (2017). Gri İlişkisel Analiz Yöntemi İle Hayat Dışı Branşlarda Türk Sigorta Sektörünün Değerlendirmesi. 3. Ulusal Sigorta Ve Aktüerya Kongresi Tam Metini içinde (s. 1- 9). Bülbül, S. ve Köse, A. (2011). Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı. Çiftçi, H. (2004). Türk Sigorta Sektörünün Sorunları; DEA Analizi İle Türk Sigorta Şirketlerinin Etkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 121-149. Dalkılıç, N. (2012). Türkiye’de Hayat Dışı Sigortacılık Sektöründe Etkinlik Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 71-89. Delice, G. ve Öztürkler, H. (2012). 2008 Küresel Finans Krizi Sonrası Türkiye Ekonomisi. Eroğlu, N., Eroğlu, İ. ve Aydın, İ. (Ed.). İktisadi Krizler ve Türkiye Ekonomisi içinde (s. 519-550), Ankara: Orion Kitabevi. Eğilmez, M. ve Kumcu, E. (2012). Ekonomi Politikası. İstanbul: Remzi Kitabevi Ersan, B. (2012). 2008 Küresel Finansal Krizinin Nedenleri. Eroğlu, N., Eroğlu, İ. ve Aydın, İ. (Ed.). İktisadi Krizler ve Türkiye Ekonomisi içinde (s. 273-302). Ankara: Orion Kitabevi. Ferguson, N. (2009). Paranın Yükselişi-Dünyanın Finansal Tarihi. Pala, B. (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Karakurt, B. ve Akdemir, T. (2016). Küresel Finansal Krizinin Devlet Borçlarına Etkisi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Açısından Bir Değerlendirme. Sosyoekonomi, 24(29). 225-255. Kazgan, G. (2012). Türkiye Ekonomisinde Krizler (1929-2009). 3. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Kindleberger, C. P. (2008). Cinnet, Panik ve Çöküş Mali Krizler Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Kibritçioğlu, A. (2012). 2008 Küresel Finans Krizi Öncesi Krizler ve Türkiye Ekonomisi. Eroğlu, N., Eroğlu, İ. ve Aydın, İ. (Ed.). İktisadi Krizler ve Türkiye Ekonomisi İçinde (s. 503-518), Ankara: Orion Kitabevi. Korkmaz, E. ve TAY, A. (2011). Küresel Kriz, Türkiye’ye Etkileri Ve Çözüm Önerileri. Kafkas Üniversitesi iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1 (2). 111-135. Köse, A. ve Türkel, U. (2017). Gri İlişkisel Analiz Yöntemi İle Hayat Dışı Branşlarda Türk Sigorta Sektörünün Değerlendirmesi. 3. Ulusal Sigorta Ve Aktüerya Kongresi Tam Metini içinde (s. 10-16). Ömürberk, N. ve Özcan, A. (2016). BIST’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Multımoora Yöntemiyle Performans Ölçümü. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 2. 64-75. Özatay, F. (2013). Parasal İktisat: Kuram ve Politika. Ankara: Efil Yayınevi. Özyüksel, S. (2009). Küresel Kriz Ortamında Türk Sigorta Sektörünün Mevcut Durumu ve Beklentiler. Özen, N. (Der.), Küresel Ekonomik Krizin Türk Sigorta Sektörüne Yansımalarının Değerlendirilmesi Semineri içinde (s. 27-60). İstanbul: İktisadi Araştırmalar Vakfı. Swiss Re, Sigma No: 2/2010, World İnsurance İn 2009. T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Sigorta Denetleme Kurulu. 2006- 2007-2008-2009-2010-2011-2012-2013-2014-2015-2016 Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Raporlar, Ankara. Tunay, N. ve Tunay, K. B. (2013). Finansal Krizler ve Sigortacılık: Deneysel Bulguların Işığında Türk Sigorta Sektörüne Dair değerlendirmeler. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2). 81-104. Turgutlu, E., Kök, R. ve Kasman, A. (2007). Türk Sigortacılık Şirketlerinde Etkinlik: Deterministik ve Şans Kısıtlı Veri Zarflama Analizi. İktisat İşletme ve Finans, 22(251), 85-102. Uzun, S. & Kazan, H. (2016). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden AHP TOPSIS Ve PROMETHEE Karşılaştırılması: Gemi İnşada Ana Makine Seçimi Uygulaması. Journal of Transportation and Logistics, 1(1). 99-113.