Ayla Kutlu’nun Hikâyelerinde Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Kız Çocuklarının Eğitimi Sorunu

Yıl 2020, Sayı: 48, 87 - 114, 30.06.2020

Neşe Uca Kenan Bulut

Öz

Ayla Kutlu, zengin birikimi ve bakış açısıyla eserlerinde inceleme merakı uyandıran Modern Türk Edebiyatı’nın seçkin yazarlarındandır. 1970 sonrasında kadına ve kadın sorunlarına yaklaşımıyla dikkat çeken eserler vermiş olan Ayla Kutlu’nun hikâyelerinde, kadınların sorunlarına yönelik birçok önemli nokta yer almaktadır. Bu çalışmada, Kutlu’nun hikâyelerinden hareketle cinsiyet, cinsiyet tutumları içinde kadının rolü, cinsiyet ve toplumsal cinsiyet rollerinin oluşumundaki etkenler, toplumun kız çocuklarına bakışı, kız çocuklarına-kadına karşı kullanılan dil ve üslup, toplumun eğitime yaklaşımı ele alınmıştır. Araştırmada Ayla Kutlu’nun dört hikâye kitabındaki otuz beş hikâyesi incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Veriler doküman incelemesine göre toplanmış, betimsel analizle değerlendirilmiştir. Çalışmada yazarın hikâyeciliği ve Türk edebiyatında kadının konumuna değinilmiş, incelenen hikâye kitapları çerçevesinde eğitimde yaşanan sıkıntılar ve özellikle kız çocuklarına yönelik eğitim sorunları, kız çocuklarının okumaması durumunda toplumun ne tür sorunlarla karşılaşacağı üzerinde durulmuştur. Cinsiyetçi tutumlar ve kız çocuklarının eğitim sorunlarının göz ardı edilmesinin toplumda oluşturacağı kayıplar üzerine ortaya konan görüşler, benzer çalışmaların sonuçlarıyla karşılaştırılarak tartışılmış ve çeşitli önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ayla Kutlu, hikaye, toplumsal cinayet rolleri

Kaynakça

• Akgül Gök, F. (2013). Evli Kadın ve Erkeklerin Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlgili Algılarının Aile İşlevlerine Yansıması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Atasü, E. (2011). Ayla Kutlu’nun Eserlerinde Feodalizm İmgeleri ve Feodalizm Eleştirisi. Ayla Kutlu Edebiyatı 1. Kadın Yazarlar Sempozyumu Bildiriler Kitabı İçinde (s. 110-125). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Balcı, S. (2011). Feminist Eleştiri Yöntemiyle Ayla Kutlu’nun Öyküleri Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Barış, B. (2016). Ayla Kutlu’nun Eserlerine Feminist Eleştirel Bir Yaklaşım. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cansız Aktaş, M. (2014). Nitel Veri Toplama Araçları. Mustafa Metin (Ed.). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri İçinde (s. 337-371). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2005). Educational Research: Planning, Conducting And Evaluating Quantitative and Qualitati And Research. USA: Pearson Prentice Hall.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çilingir, A. E. (2006). İran ve Suudi Arabistan’da Kadın. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çopur, G. (2018). Ayla Kutlu’nun Romanlarında Yapı ve İzlek. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ertuş, A. (2009). Ayla Kutlu’nun Öyküleri Üzerine Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ertuş, A. (2014). Ayla Kutlu’nun Öykülerinde Mekân. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(3), 695-714.
• Hatipoğlu, S. (2011). Ayla Kutlu’nun Son Romanı Asi… Asi’de Kent İmgesi. Ayla Kutlu Edebiyatı 1. Kadın Yazarlar Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 89-109). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Kayadibi, F. (2003). Kadın Eğitiminin Önemi ve Kalkınmadaki Rolü. Sosyoloji Konferansları, 28, 19-31.
• Kıran, E. (2017). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Türkiye’de Çocuk Gelinler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 1-8.
• Kutlu, A. (2011). Fuji Dağındaki Bir Damla Yağmur Suyu. Ayla Kutlu Edebiyatı 1. Kadın Yazarlar Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 25-35). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Küçük, M. (2015). Çalışma Hayatında Kadınlar ve Karşılaştıkları Sorunlar: Bir İşverene Bağlı Olarak Çalışan Emekçi Kadınlara İlişkin Bir Araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-17.
• Meral, D. N. (2014). Ayla Kutlu’nun Cadı Ağacı ve Asi…Asi Romanları ile Dorıs Lessing’in The Summer Before The Dark ve The Sweetest Dream Romanlarının Kadın Karakterler ve Kadın Sorunları Açısından Karşılaştırmalı İncelemesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 33, 93-112.
• Özmete, E., & Yanardağ, M. Z. (2016). Erkeklerin Bakış Açısıyla Toplumsal Cinsiyet Rolleri: Kadın ve Erkek Olmanın Değeri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(1), 91-107.
• Pekel, E. (2019). Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Kadının Çalışma Yaşamındaki Konumu. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 30-39.
• Seven, M. A., & Engin, A. O. (2007). Türkiye’de Kadının Eğitimi Alanındaki Eşitsizlikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 177-188.
• Tor, H. & Ağlı, E. (2016). Kadın ve Eğitim. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(9), 67-74.
• Üstüner, B. (2011). “Çağdaş”- “Kadın”- “Yazar” Ayla Kutlu. Ayla Kutlu Edebiyatı 1. Kadın Yazarlar Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 39-44). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım Koyuncu, N. (2011). Tersine Akış: Bir Özyaşam Öyküsünde Benlik İnşası. Ayla Kutlu Edebiyatı 1. Kadın Yazarlar Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (S. 311-327). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Yılmaz, A. (2004). 1980 Sonrası Kadın Romancılarımızın (Adalet Ağaoğlu - Ayla Kutlu - Ayşe Kulin Buket Uzuner) Romanlarındaki Kadına Bakışı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.