Arkeolojik Bulguları Işığında Kyme Güney Nekropolü İskeletleri

Yıl 2020, Sayı: 48, 409 - 432, 30.06.2020

Simge Dinçarslan

Öz

Bu çalışmada arkeolojik bulgular, iskelet verileri ve tarihsel kaynaklar kullanılarak Kuzey Batı Anadolu’da M.Ö 7-1. yüzyıllar arasına tarihlenen Kyme antik kenti güney nekropolüne gömülü nüfusun ölüm örüntüsü, sosyoekonomik yapısı ve yaşam biçimi arasındaki ilişki yansıtılmaya çalışılmıştır. Nekropolden açığa çıkarılan 745 iskeletin yaş ve cinsiyet tahminlerinin yanı sıra ölüm yaşı ortalaması ve cinsiyet dağılımı, yaşam beklentisi ve hayatta kalan bireylerin sayısı gibi paleodemografik parametreleri de incelenmiştir. Makroskobik olarak gerçekleştirilen paleopatolojik incelemede toplumda hastalıklar ve travmalardan kaynaklanan izlerin oldukça az olduğu görülmüştür. Mezar tipleri ve mezar buluntuları açısından ele alındığında mimari ve tipolojik olarak bölgesel ve dönemsel olarak farklılık görülmemekle birlikte gömü ile ilgili toplumun kendine özgü olduğu düşünülen uygulamalarının olabileceği görülmüştür. Dönemin yaşam biçiminin kente yansımasından ve kente dair antik kaynaklardan yola çıkılarak toplumun sosyoekonomik durumu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kyme halkının paleodemografik göstergeleri periyodik ve bölgesel özelliklerle uyumludur. Ancak Kyme bu özellikler ölüm yaşı ortalaması açısından kadın erkek eşitsizliğinin en belirgin olduğu toplumdur.

Anahtar Kelimeler

Kyme, iskelet, Biyoarkeoloji

Kaynakça

• Acsádi, GY. and Nemeskéri, J. (1970). History of the Human Life Span and Mortality. Akadémiai Kiadó: Budapest.
• Angel, JL. (1986). The Physical Identity of the Trojan. In Mellink, MJ (Ed.), Troy And the Trojan War. A Symphosium Held at Bryn Mawr College Press (s.63-76).
• Başoğlu, O. (2012). Nevşehir/Camihöyük Hellenistik-Roma Dönemi İnsanlarının Sağlık Sorunları. Olba Journal, 20: 1-26.
• Baysal, A. (1981). Beslenme Sorunları. Gıda Dergisi, 6(5).
• Blok, J. H. (1996). A Tale of Many Cities. Amazons in the Mythical Past of Greek Cities of Asia Minor. In Proof and Persuasion : Essays on Authority, Objectivity and Evidence (81 - 99): Brepols.
• Brooks, S. and Suchey, JM. (1990). Skeletal age determination based on the os pubis: A comparison of the Acsádi-Nemeskéri and Suchey-Brooks methods. Human Evolution, 5(3), 227-238.
• Brothwell, DR. (1981). Digging up bones: the excavation, treatment, and study of human skeletal remains (3. ed.). British Museum (Natural History): Oxford University Press.
• Buikstra, JE. and Ubelaker, DH. (1994). Standards for Data Collection From Human Skeletal Remains. Fayettevile, Arkansas.
• Cadoux, CJ. (2003). İlkçağ'da İzmir: Kentin, en eski çağlardan İS 324'e kadar tarihi. Umar, B. (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çırak, N. ve Kaya, S. (2010). 2009 İDÇ Nekropolü Kurtarma Kazısı. 19. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu.
• Elmacı, N. (2013). Sağlık Antropolojisi: Diyarbakır Örnekleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Erdal YS. 2001. Arkeolojik Bulgular Işığında Cevizcioğlu İnsan İskelet Topluluğunun Paleodemografik Analizi. 23. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu, 28 Mayıs-1 Haziran, Ankara.
• Erdal, ÖD., Erdal, YS., Eroğlu, S. ve Büyükkarakaya, AM. (2003). Şaşal/İzmir İskelet Topluluğunun Paleopatolojik ve Demografik Analizi. 18. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, s.1- 14.
• Erdal, YS. (2011). Tasmasor Geç Demir Çağı İskeletlerinin Antropolojik Analizi. Şenyurt, S.Y. (Ed.), Tasmasor içinde (s.461-494). Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Ferembach, D., Schwindezky, I. and Stoukal, M. (1980). Recommendations for Age and Sex Diagnoses of Skeletons. Journal of Human Evolution, 9 (7), 517-549.
• Gözlük, P. (1998). Klazomenai iskeletlerinin paleoantropolojik açıdan değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi.
• Güleç, E. (1985). "Klazomenai iskeletlerinin Antropolojik ve Demografik İncelenmesi", Kültür Bakanlığı Arkeometri Sonuçları Toplantısı.
• Güleç, E., Sağır, M., Özer, İ. ve Satar, Z. (2004). 2003 Yılı Börükçü Kazısı İskeletlerinin Paleoantropolojik İncelenmesi. 20. Arkeometri Sonuçları Toplantısı.
• Güleç, E. (2006). Lagina Kazısı İskeletlerinin Paleoantropolojik İncelenmesi. 21. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 21-28.
• Güleç, E. (2017). Ölü Yakma Geleneği ve Adli Antropolojiye Adaptasyonu. Türkiye Klinikleri Adli Tıp Özel Dergisi, 3(1).
• La Marca A. (2012).Nuove prospettive d’indagine e possibily sviluppi di ricerca e di scavo a Kyme Eolica, Nuovi Studi Su Kyme Eolica/ a cura di Lucia A Scatozza Höricht, Napoli: Clio Press.
• Işcan, MY. and Steyn, M. (2013). The human skeleton in forensic medicine: Charles C Thomas Publisher.
• Kennedy, KA. and Iscan, MY. (1989). Reconstruction of Life from the Skeleton. Alan R. Liss, New York.
• Korkmaz, E., Küçükgüney, Z. ve Doğu, D. (2014). İzmir İli, Aliağa İlçesi, Bozköy Kyme Antik Kenti Doğusu Biçerova Tümülüsü Kurtarma Kazısı.
• Küçükgüney, Z. ve Altun, PT. (2008). İDÇ Liman Kurtarma Kazısı (İzmir İli, Aliağa İlçesi, Çakmaklı Köyü, Kendirci Mevkii, 613 ve 68 Parsellere Ait). 17. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu.
• La Marca, A. (2009). Kyme 2008 Yılı Kazı Çalışmaları. 31. Kazı Sonuçları Toplantısı, 4, 397-417
• Lagona, S. (1993). Arslantepe, Hierapolis, Iasos, Kyme: Türkiye'deki İtalyan kazıları. Berti, F ve Özbayoǧlu, E. (Ed.): İtalyan Kültür Heyeti.
• Larsen, CS. (2002). Bioarchaeology: The Lives and Lifestyles of Past People. Journal of Archaeological Research, 10(2), 119-166.
• Lewis, ME. (2006). The Bioarchaeology of Children. New York: Cambridge University Press.
• Lillehammer, G. (1989). A child is born. The child's world in an archaeological perspective. Norwegian Archaeological Review 22(2), 89-105.
• Lovejoy, CO., Meindl, RS., Pryzbeck, TR. ve Mensforth, RP. (1985). Chronological metamorphosis of the auricular surface of the ilium: a new method for the determination of adult skeletal age at death. American Journal of Physical Anthropology, 68(1), 15-28.
• Lovell, NC. (2016). Bioarchaeology of the Indus Valley Civilization: biological affinities, paleopathology, and chemical analyses. Robbins Schug, G. and Walimbe, S.R. (Eds.), A Companion to South Asia in the Past. Wiley Blackwell, Boston, 169–186.
• Mazı, F. (2008). Antik Çağda Düşüncenin Kentsel Mekâna Yansıması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10).
• Meindl, RS. ve Lovejoy, CO. (1985). Ectocranial suture closure: A revised method for the determination of skeletal age at death based on the lateral-anterior sutures. American Journal of Physical Anthropology, 68(1), 57-66.
• Olivier, G. (1969). Practical anthropology. Springfield, Illinois: Charles C Thomas
• Ortner, DJ. (2011). Human skeletal paleopathology. International Journal of Paleopathology, 1(1), 4-11.
• Özbek, M. (1985). Değirmentepe Eski İnsan Topluluklarının Demografik ve Antropolojik Açıdan Analizi. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 1, 107-130.
• Özbek M. ve Erdal YS. 1998. Antandros İnsanlarının Antropolojik Analizi. 20. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu.
• Özer, BK., Gültekin, T., Özer, İ., Sağır, M. ve Güleç, E. (2008). Longevity in Ancient Anatolian and Turkish Populations from Neolithic to Present. Biennial Books of EAA, 5, 45-58.
• Özer, İ., Sağır, M., Satar, Z. ve Güleç, E. (2012). Gümüşlük (Milas) İskeletleri ve Anadolu Klasik-Helenistik Dönem Toplumlarının Sağlık Profili. DTCF Dergisi, 52(1).
• Robb, J, Bigazzi R., Lazzarini,L., Scarsini,C. and Sonego, F. (2001). Social “Status” and Biological “Status”: A Comparison of Grave Goods and Skeletal Indicators From Pontecagnano American Journal of Physical Anthropology, 115, 213-222.
• Satar, Z, Özer, İ., Sağır, M. ve Güleç, E. (2009). Kendirci Mevkii Kurtarma Kazısı İskeletlerinin Paleoantropolojik Analizi. 24. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 79-86. Shuler, KA. (2011). Life and Death on a Barbadian Sugar Plantation: Historic and Bioarchaeological Views of Infection and Mortality at Newton Plantation. International Journal of Osteoarchaeology, 21(1), 66-81.
• Tarakcı, SK. ve Selçuk, T. (2012). Batı Liman 1205 Parsel Kurtarma Kazısı 2011. 21. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu. 185-198.
• Ubelaker, DH. (1989). Human Skeletal Remains: Excavation, Analysis, Interpretation. Washington, DC: Smithsonian Institute Press.
• Weiss, KM. ve Wobst, HM. (1973). Demographic Models for Anthropology. Memoirs of the Society for American Archaeology (27), i-ix, 1-186.
• White, T. ve Folkens, P. (2005). The human bone manual: Elsevier Academic Press.
• Wood, JW., Milner, GR., Harpending, HC. and Weiss, KM. (1992). The Osteological Paradox: Problems Of Inferring Prehistoric Health From Skeletal Samples. Current Anthropology, 33(4), 343-370.
• Yağız, K. (2012). Kuzeybatı Anadolu'da İ.Ö. 1. binde ölü gömme gelenekleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ege Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yıldız, Ö. ve Erdal, YS. (2007). Antandros Antik Kentinde Ölü Yakma Geleneği. 23. Arkeometri Sonuçları Toplantısı.