Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Azınlıkların Hukuki Durumu ve Maronit Azınlık Grubu

Yıl 2020, Sayı: 49, 133 - 160, 30.09.2020

Mustafa Erçakıca

Öz

Uluslararası hukukta asimile olmayı kabul etmiş grupların azınlık olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Azınlıkların kendi kimliklerini koruma yönünde bir bilinçlerinin olması gerekmektedir. Kıbrıs’ın kuzeyinde yaşayan azınlıkların kendi kimliklerini koruma bilinçlerinin baki kaldığı görülmektedir. Üstelik bunu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’nde hukuki statülerinin bulunmamasına rağmen başarmaktadırlar. Bu nedenle Kıbrıs’ın kuzeyindeki azınlıkların durumunun, konuyla ilgili uluslararası hukuk standartları da göz önünde bulundurularak tartışılması çok önem taşımaktadır. Çalışmada bu çerçevede önce tarihsel süreç içerisinde Kıbrıs’taki çoğunluk ve azınlık gruplar ele alınmıştır. Ardından KKTC ulusal hukuk düzeni çerçevesinde azınlıkların hukuki ve fiili durumları değerlendirilmiştir. Ulusal hukuka aktarılan uluslararası hukuk belgelerine de kısaca yer verilmiştir. Bu kapsamda adanın kuzeyinde Maronitler dışındaki azınlıklar da incelenmiştir. Son olarak da KKTC’de yaşayan Maronit isimli azınlık grubun hakları çeşitli yönlerden ele alınmıştır. Farklı devletlerde azınlık gruplar olarak yaşayan Maronit isimli Arap Hıristiyanların durumuna odaklanmak ve KKTC’deki uygulamaya bakmak, hukuki açıdan ele alınmamış bir konu olduğu için, çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

KKTC, Azınlık Hakları, Maronitler

Kaynakça

• 4 Maronit Köyü Tek Belediye Olsun, http://www.yeniduzen.com/4-maronit-koyu-tek-belediye-olsun-52563h.htm (Erişim Tarihi: 11.03.2020).
• 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası, http://www.parliament.cy/images/media/assetfile/Syntagma_TU.pdf (Erişim Tarihi: 9.03.2020).
• 1960 Republic of Cyprus Constitution, file:///C:/Users/Asus/Downloads/SYNTAGMA_EN.pdf (Erişim Tarihi: 14.03.2020).
• 1975 Nüfus Mübadelesi Antlaşması, https://mfa.gov.ct.tr/tr/?wpfb_dl=174 (Erişim Tarihi: 26.03.2020).
• Altun, I. ve Keser, U. (2013). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Unutulan Barış Elçileri; Maruniler, Yapılanlar ve Yapılmayanlar Üzerine Kesitsel Bir Barış. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2(Kıbrıs Özel Sayısı-III), 52-75.
• Ayrım Yok, http://www.starkibris.net/index.asp?haberID=48962 (Erişim Tarihi: 11.03.2020).
• Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Din Özgürlüğü Komisyonu 2015 Raporu, https://www.uscirf.gov/sites/default/files/Cyprus%202015_Turkish.pdf (Erişim Tarihi: 28.03.2020).
• Annan Planı, http://www.mfa.gov.tr/bm-kapsamli-cozum-plani-_annan-plani_.tr.mfa (Erişim Tarihi: 23.07.2020).
• Apostolou, N. 2019. Sanna: A Language Written for the First Time. http://www.bbc.com/travel/story/20190214-sanna-a-language-written-for-the-first-time (Erişim Tarihi: 11.03.2020).
• Atasoy, A. (2011). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Nüfus Coğrafyası. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 8(15), 29-62.
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Kıbrıs v Türkiye, Başvuru No. 25781/94, 10 Mayıs 2001, http://www.ceceurope.org/wp- content/uploads/2015/08/CASE_OF_CYPRUS_v._TURKEY.pdf (Erişim Tarihi: 27.03.2020).
• Bakanlar Kurulu Kararı (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), S-243-2005, 23 Mayıs 2005, http://95.0.174.26/bkkarar/31269/detay (Erişim Tarihi: 27.03.2020).
• Bakanlar Kurulu (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), T-803-2004, 21 Mayıs 2005, http://95.0.174.26/bkkarar/38256/detay (Erişim Tarihi: 19.03.2020).
• Bakanlar Kurulu Kararı (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), T-1062-2004, 28 Haziran 2004, http://95.0.174.26/bkkarar/38545/detay (Erişim Tarihi: 19.03.2020).
• Bakanlar Kurulu (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti), TE(K-I)314-2018, 13 Nisan 2018, http://95.0.174.26/bkkarar/14600/detay (Erişim Tarihi: 19.03.2020).
• Bal, R. (2017). Kıbrıs’ta Azınlıklar ve KKTC’nin Bölünmüş Azınlığı: Maronitler. Akademik Bakış Dergisi, 61, 8-25.
• Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf (Erişim Tarihi: 29.03.2020).
• Birleşmiş Milletler Her Türlü Irk Ayrımcılığının Kaldırılması Uluslararası Sözleşmesi, http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/metin135.pdf (Erişim Tarihi: 29.03.2020).
• Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasal Haklara İlişkin Sözleşme, http://www.unicankara.org.tr/doc_pdf/metin133.pdf (Erişim Tarihi: 29.03.2020).
• Dayıoğlu, A. (2014). Kuzey Kıbrıs'ın "Ötekileri": Rumlar, Maruniler, Romanlar, Aleviler, Kürtler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Dayıoğlu, A. (2015). Maronites in North Cyprus. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2689537#references-widget (Erişim Tarihi: 27.03.2020), 1-14.
• Ermeni Kilisesi’nde 50 Yıl Sonra İlk Kez Arabahmet’te Ayin, http://www.yeniduzen.com/ermeni-kilisesinde-50-yil-sonra-ilk-kez-arabahmette-ayin-38056h.htm (Erişim Tarihi: 14.03.2020).
• Ermeni Manastırı Sourp Magar'daki Yenilenme Çalışmaları 2020’da Başlayacak, http://www.cna.org.cy/WebNews-tr.aspx?a=c2c86f50f3744d7eaa9ca25a7f67f618 (Erişim Tarihi: 14.03.2020).
• https://haberkibris.com/kktcde-yasayan-rum-ve-maronitlere-yardimlar-normal-sekilde-ulasiyor.-1431-2020-04-15.html (Erişim Tarihi: 24.07.2020).
• https://www.ab.gov.tr/p.php?e=38602 (Erişim Tarihi: 26.03.2020). http://www.detaykibris.com/kktc-alevi-kultur-merkezi-cemevi-ve-kultur-kompleksinde-pazar-gunu-asure-lokmasi-yap-198696h.htm (Erişim Tarihi: 21.08.2020).
• https://www.gundemkibris.com/kibris/dipkarpaz-rum-ortaokulu-nun-aile-birligi-baskani-kibrisli-h227768.html (Erişim Tarihi: 26.03.2020).
• https://www.kktcakm.com/cemevi-insaatimiz/ (Erişim Tarihi: 14.03.2020).
• http://www.parliament.cy/tr/composition/contact-mps (Erişim Tarihi: 23.07.2020).
• https://www.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/a243658.aspx (Erişim Tarihi: 26.03.2020).
• https://unficyp.unmissions.org/about (Erişim Tarihi: 23.07.2020).
• http://www.yeniduzen.com/50-60-yeni-basvuru-108911h.htm (Erişim Tarihi: 26.03.2020).
• http://www.yeniduzen.com/kormacite-maronit-kultur-merkezi-18073h.htm (Erişim Tarihi: 19.03.2020).
• http://www.yeniduzen.com/maronit-muhtar-ve-azalar-goreve-basladi-104038h.htm (Erişim Tarihi: 26.03.2020).
• Keser, U. ve Özdemir, M. (2017). Kıbrıs’ta Azınlıklar: Ermeniler, Maruniler ve Gurbetler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 42(35), 317-344.
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası, https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/anayasa.aspx (Erişim Tarihi: 14.03.2020).
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası Değişiklik Tasarısı, http://www.turkhukuksitesi.com/makale_1780.htm (Erişim Tarihi: 27.03.2020).
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi, 19 Mart 1985, 51/1984, Yabancı Tanımı-Rum ve Maronitlerin Yabancı Tanımına Girmesi-Banka Havalesi ile Döviz Transferi, https://mahkemeler.net/cgi-bin/yenikararara3.aspx (Erişim Tarihi: 27.03.2020).
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu, 12/1979, https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/yskkararmetin.aspx?pkey=55 (Erişim Tarihi: 26.03.2020).
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu, 11/1986, https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/yskkararmetin.aspx?pkey=125 (Erişim Tarihi: 26.03.2020).
• Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu, 9/1993, https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/yskkararmetin.aspx?pkey=153 (Erişim Tarihi: 26.03.2020). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu, https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/yskkararmetin.aspx?pkey=346 (Erişim Tarihi: 29.03.2020).
• Kuzey Kıbrıs’ta Hristiyanlar Yarı Vatandaş, http://www.agos.com.tr/tr/yazi/10146/kuzey-kibrista-Hristiyanlar-yari-vatandas (Erişim Tarihi: 14.03.2020).
• Maronitler de Yardımları Aldı, https://www.kibrisgazetesi.com/kibris/maronitler-de-yardimlari-aldi-h41517.html (Erişim Tarihi: 11.03.2020).
• Seçim ve Halkoylaması Yasası, 5/1976, https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/elektroks.aspx (Erişim Tarihi: 16.03.2020).
• Öksüz, A. (2018). Kim Bu Maronitler? Milli Gazete. Erişim: https://www.milligazete.com.tr/makale/1759127/adnan-oksuz/kim-bu-maronitler (Erişim Tarihi: 12.03.2020).
• UNFICYP Delivers Humanitarian Supplies to Maronite Communities, https://unficyp.unmissions.org/unficyp-delivers-humanitarian-supplies-maronite-communities (Erişim Tarihi: 24.07.2020).
• Yıldırım, M. (2013). Kıbrıs Maruni Topluluğu. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 13(1), 1-21.
• Yitmen, E. D. (2017). Maronitlerin Statüsü Ne Olacak?. Kıbrıs Gazetesi. Erişim: https://www.kibrisgazetesi.com/kibris/maronitlerin-statusu-ne-olacak-h23241.html (Erişim Tarihi: 19.03.2020).