Türkiye’de Enflasyon ile İşsizlik Arasındaki İlişki (2005 – 2020)

Yıl 2020, Sayı: 49, 403 - 420, 30.09.2020

Elife Akiş

Öz

Fiyatlar genel düzeyindeki sürekli artışı enflasyon ve kişilerin çalışmak istediği halde farklı nedenlerden dolayı iş bulup çalışamadığı durumu gösteren işsizlik, iktisat politikasına yön verenlerin çözmeye çalıştıkları en temel sorunlardandır. Enflasyon ve işsizlik bireylerin refah düzeyini düşürdüğü için ekonomilerde düşük enflasyon ve düşük işsizlik amaçlanır, ancak genellikle bu iki amaç birbiriyle çatışmaktadır. Enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişki iktisat literatüründe, yüksek enflasyonun düşük işsizliğe, düşük enflasyonun ise yüksek işsizliğe neden olduğunu ortaya koyan Phillips Eğrisi yaklaşımıyla incelenmektedir. Bu nedenle politika yapıcılar bir yandan fiyat istikrarını sağlamak için enflasyonu düşürmeye çalışırlarken; öbür taraftan işsizlik oranını düşürerek toplam çıktıyı yani ekonomik büyümeyi arttırmak için çalışmaktadırlar. Çalışmanın amacı, 2005:1-2020:2 döneminde Türkiye’de Phillips eğrisinin geçerliliğini test etmek için enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişkinin durumunu analiz etmektir. Çalışmada ilgili döneme ilişkin Türkiye İstatistik Kurumu’ndan elde edilen aylık işsizlik ve enflasyon verileri kullanılmıştır. Bu iki değişken arasındaki ilişkiyi incelemek maksadıyla öncelikle serilerin durağanlığı birim kök testlerine tabi tutulmuştur. Ardından uzun dönemli ilişkinin var olup olmadığını ortaya çıkarmak için eşbütünleşme testi uygulanmıştır. Değişkenler arasında uzun dönemli ilişki tespit edildikten sonra ise ilişkinin yönünün belirlenmesi için Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) tahmin edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, İşsizlik, Eşbütünleşme Analizi, VECM

Kaynakça

• Akkuş, G. Emel (2012). Phillips Eğrisi: Enflasyon İşsizlik Değiş Tokuşu Teorik Bir İnceleme. İktisat Fakültesi Mecmuası, 62(2), 99-151.
• Alper, Ö. Fındık (2017). Relationship Between Inflation and Unemployment: the ARDL Bound Testing Approach for Turkey, Journal of International Trade and Economic Researches, 1(2), 71-80.
• Altay, B., Tuğcu, C.T. ve Topçu, M. (2011). İşsizlik ve Enflasyon Oranları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: G8 ülkeleri örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 1- 26.
• Arabacı, Ö. ve Eryiğit, K. Y. (2012). A Thresold Regression Estimation of Phillips Curve: Turkey Case. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7, 29-47.
• Bayrak, M. ve Kanca, O.C. (2013). Türkiye’de Phillips Eğrisi Üzerine Bir Uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(3), 97-115.
• Bhattarai, R.K. (2004). Unemployment-Inflation Trade-offs in OECD Countries: Lessons from Panel Data and Theories of Unemployment. Research Memorandum, 48, 1- 33.
• Büyükakın, T. (2008). Phillips Eğrisi: Yarım Yüzyıldır Bitmeyen Tartışma. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 39, 133-159.
• Çatık, A. N., Martin, C., Önder, A. Ö. (2011). Relative Price Variability and the Phillips Curve: Evidence from Turkey. Journal of Economic Studies, 38(5), 546-561.
• Dereli, D.D.(2019). The Relationship Between Inflation and Unemployment in Turkey: An ARDL Bounds Testing Approach, Kırklareli University Journal of the Faculty of Economics and Administrative Sciences (KLUJFEAS),| Volume: 8(2), 246-257.
• Dickey, D., Fuller, W.A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series With a Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Engle, R. F., Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 251-276.
• Eliasson, A. (2001). Is The Short-run Phillips Curve Nonlinear? Empirical Evidence for Australia, Sweden and The United States. Sveriges Riksbank Working Paper Series, No: 124.
• Eren, E. (2001). Makro İktisat. İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
• Erdil Şahin, B. (2017) Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi, Current Debates in Economic and Econonometrics, 2: 439- 456.
• Erdil Şahin, B. (2019). Türkiye’de Enflasyon ve İşsizlik Arasındaki İlişkinin Vektör Hata Düzeltme Modeli ile Analizi. Mali Çözüm, 29(152), 63-75.
• Ewing, B. T., Seyfried, W. (2003). Modeling The Philips Curve: A Time-varying Volatility Approach. Applied Econometrics and International Development, 3(2), 7-24.
• Friedman, M. (1977). Inflation and Unemployment. The Journal of Political Economy, 85(3), 451-472.
• Furuoka, F. (2007). Does the “Phillps Curve” Really Exist? New empirical evidence from Malaysia. Economics Bulletin, 5(16), 1-14.
• Gül, E. Kamacı, A., Konya, S. (2014). Enflasyon ile İşsizlik Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Test Edilmesi: Panel Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. International Conference on Euroasian Economies, 1-6.
• Güven Ayvaz, E. Türkan ve Ayvaz, Y. Yüksel (2016). Türkiye’de Enflasyon ve İşsizlik Arasındaki İlişki: Zaman Serileri Analizi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 13 (1), 241-262.
• Hepsağ, A. (2009). Türkiye’de Enflasyon ile İşsizlik Arasındaki İlişkinin Analizi: Sınır Testi Yaklaşımı. İktisat Fakültesi Mecmuası, 59(1), 169-190.
• Herman, E. (2010). Inflation and Unemployment in the Romanian Economy, Annals of the University of Petroşani. Economics, 10(2), 157-170.
• Johansen, S. (1991) Estimation and Hypothesis Testing of Cointegration Vectors in Gaussian Vector Autoregressive Models, Econometrica, 59: 1551-1580.
• Karacan, R.(2018). Phillips Eğrisi Yaklaşımı ile Türkiye’de Enflasyon ve İşsizlik Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 4(10), 242-249.
• Kuştepeli, Yeşim (2005). A Comprehensive Short-run Analysis of a (Possible) Turkish Phillips Curve. Applied Economics, 37, 581-591.
• Mangır, Fatih ve Erdoğan, Savaş (2012). Türkiye’de Enflasyon ile İşsizlik Arasındaki İlişki (1990-2011). Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 49, 77-98.
• Martin, C., Costas, M. (2007). Monetary Policy and the Hybrid Phillips Curve. Rimini, Italy: The Rimini Centre for Economic Analysis, WP 36-07, 1-10
• Özer, M. O. (2020). Türkiye’de Enflasyon ve İşsizlik Oranları Arasındaki Uzun Dönemli İlişkinin Analizi: Phillips Eğrisine Fourier Yaklaşımı. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 179-192.
• Öztürk, S. ve Emek, M. L. (2016). 1996-2006 yılları Nisan ve Ekim Ayları Verileriyle Türkiye için Phillips Eğrisi Analizi. Balkan Journal of Social Sciences, 5, 64-74.
• Paya, M..M., (1997). Makro İktisat. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Petek, A., Aysu, Y. (2017). Phillips Eğrisi: Türkiye Örneği (1980- 2015). Journal of Current Researches on Business and Economics, 7, 53-64.
• Phillips, A.W. (1958). The Relation Between Unemployment and The Rate of Change of Money Wage Rates in the United Kingdom: 1861-1957. Economica, 25, 283-299.
• Phillips, P.C.B., Peron, P. (1988). Testing for an Unit Root in Time Series Regression. Biomètrika, 75(2), 336-346.
• Samanhyia, S. (2014). The Expectations - Augmented Philips Curve evidence from Ghana. International Journal of Economics. Commerce and Management, II(11), 1-21.
• Samuelson, P. A., Solow, R.M. (1960). Problem of achieving and maintaining a stable price level: Analytical aspects of anti-inflation policy. American Economic Review, 50(2), 177-194.
• Sancar Özkök, C., Atay Polat, M. (2017). Enflasyon ve İşsizlik İlişkisi Üzerine Ampirik bir Uygulama (G7 Ülkeleri Örneği). Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 6(12), 1-14.
• Tabar, Ç., Kırışkan Çetin, I. (2016). Türkiye Ekonomisi Özelinde Phillips Eğrisi Analizi. Journal Life of Economics, 4, 79-100.
• Tunay, B. (2010). 50. Yılında Phillips Eğrisi: Makroekonomik İstikrar ve Maliyetleri. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Turner, P, Benavides, G. (2001). The Demand for Money and Inflation in Mexico 1980-1999: Implications for Stability and Real Seigniorage Revenues. Applied Economics Letters, 8, 775-778
• Uçan, O. ve Çebe, G.N. (2018). 2008 Krizi Öncesi ve Sonrası Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İşsizlik ve Enflasyon İlişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 6-17
• Uysal, D. ve Erdoğan, S. (2003). Enflasyon ile İşsizlik oranı Arasındaki İlişki ve Türkiye Örneği (1980-2002). SU İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6, 35-47.
• Ünsal, E.M. (2004). Makro İktisat. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları
• Ünsal, E.M. (2017). Makro İktisat. Ankara: MuratYayınları
• Vredin, A. ve Warne, A. (2000). Unemployment and Inflation Regimes. Econometric Society World Congress 2000 Contributed Papers 0984.
• Yılancı, V., Aydın, M. (2016). Enflasyon ile İşsizlik Arasındaki İlişkinin Varlığının Sınanması. International Congress on European Unions Relations, Economics, Finance and Econometrics (EUREFE’16), 1454-1464.