Türk Siyasi Hayatında 1957 Seçimleri: Beyanatlar ve Tartışmalar

Yıl 2021, Sayı: 51, 465 - 480, 31.03.2021

Yunus Özdurğun

Öz

Türkiye’de çok partili siyasal hayata geçilmesinin ardından dördüncü genel seçim olan 1957 Seçimleri, Türk siyasi tarihinde önemli bir yer teşkil etmektedir. Normal şartlarda 1958’de yapılması gereken ancak hükümet tarafından bir yıl erkene alınan bu seçimler, iktidar partisi Demokrat Parti (DP), muhalefet konumunda olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), DP’den istifa edenlerin oluşturduğu Hürriyet Partisi (HP), Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) ve her ne kadar propaganda sürecinde varlıkları hissedilmese de Türkiye Köylü Partisi ile Vatan Partisi’nin katılımıyla gerçekleşmiştir. 1957 Seçimleri, gerek seçime katılan siyasi partilerin sayısı, gerek seçimlerden önce partiler arası işbirliği girişimleri, gerekse seçim propagandaları bakımından ve son olarak seçim sonrası yolsuzluk iddialarıyla Türkiye’de siyaseti biçimlendirmiş, demokrasiye yön vermiştir. Bu yüzden 1957 Seçimlerinin birçok yönüyle incelenmesi gerekmektedir. Çalışmamızda, bahsedilen hususların hepsinin ele alınmasının güçlüğünden dolayı seçim sürecindeki propaganda faaliyetler incelenecektir. Bu bağlamda siyasi parti liderlerinin beyanatları üzerinde durulmuş, propaganda sürecinde yaşanan tartışmalar çeşitli yönleriyle ele alınmıştır. Başvurulan kaynaklar dönemin ulusal gazeteleri, anıları ve çeşitli araştırma eserlerdir.

Anahtar Kelimeler

1957 Seçimleri, parti liderleri, beyanat, tartışma

Kaynakça

• Afşar, E. (2021). İç Politik Gelişmeler Ekseninde 1950-1960 Dönemi Türkiye’de İktidar-Muhalefet İlişkileri. 1950’li Yıllarda Türkiye Devlet-Siyaset-Dış Politika-Eğitim-Güvenlik-Ekonomi (Ed).Erkan Afşar, İstanbul: Hiper Yayın, ss.71-100.
• Albayrak, M. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Burçak, R.S. (1998). On Yılın Anıları (1950-1960). Ankara.
• Demir, Ş. (2011). Düello: Menderes ve İnönü Demokrat Parti’den 27 Mayıs Darbesine Olaylar. Ankara: Timaş Yayınları.
• Demir, Ş. (2010). Türk Siyasi Tarihinde Adnan Menderes. İstanbul: Paraf Yayınları.
• Karaosmanoğlu, Y.K. (1984). Politikada 45 Yıl. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baban, C. (1970). Politika Galerisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Babaoğlu, R. (2019a). Seçim Yenilgisi Parti İçi Muhalefet ve Hizipleşme Tartışmalarının Gölgesinde Cumhuriyet Halk Partisi XI. Kurultayı (26-30 Temmuz 1954). OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13 (19), 2680-2708.
• Babaoğlu, R. (2019b), Türkiye’de İktidar-Basın İlişkilerinin Çatışmalı Doğasına Bir Örnek Olarak Ahmet Emin Yalman Davası (1958-1960). Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 15 (29), 339-371.
• Bulut, S. (2009). Üçüncü Dönem Demokrat Parti İktidarı (1957-1960): Siyasi Baskılar ve Tahkikat Komisyonu. Akademik Bakış, 2 (4), 125-145. Erer, T. (1965). On Yılın Mücadelesi.
• Eryılmaz, H. G. (2019). Türkiye’de 1954-57 Dönemi İktidar-Muhalefet İlişkileri. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 72-88.
• Karpat, K.H. (2013). Türk Siyasi Tarihi (Siyasal Sistemin Evrimi). Elitez, C. (Çev). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Koçlar, B. ve Özdurğun, Y. (2017). Demokrat Parti’nin İktidara Gelişinin Türk Basınındaki Yansımaları. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 4 (13), 264-296.
• Eroğul, C. (1990). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Toker, M. (1990). Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları (DP’nin Altın Yılları). İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Bilâ, H. (1999). CHP 1919-1999. İstanbul: Doğan Kitapçılık.
• Güngör, S. (2004). Muhalefette Cumhuriyet Halk Partisi. Ankara: Alternatif Yayınları.
• Uyar, H. (2017). Demokrat Parti İktidarında CHP 1950-1960. İstanbul: Doğan Yayıncılık.
• Şavkılı, C. (2017). Maraş Yerel Basınında 1957 Seçimleri ve Siyasi Partiler. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 477-500.
• Unat, K. (2016). Durmayalım Düşeriz! İktidardan Muhalefete CHP’nin Seçim Propagandaları. Ankara: Siyasal Kitabevi. Öymen, A. (2014). …Ve İhtilal. İstanbul: Doğan Yayıncılık.
• Yılmaz, E. ve Köse, M. S. (2012). Siyasal Ürünlerin Seçmene İletilmesinde Gazetelerin Rolü: 27 Ekim 1957 Genel Seçimleri Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (40), 229-247.
• Milletvekili Genel Seçimleri 1923-2011. (2012). Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
• Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Son Posta, Son Telgraf, Tercüman, Ulus, Vakit, Vatan, Yeni Sabah, Zafer