Sözlü Tarihin Eğitime Uyarlanması Bağlamında Van Düğün Gelenekleri Örneği

Yıl 2021, Sayı: Van Özel Sayısı, 579 - 640, 20.04.2021

Rüstem Çurku

Öz

Bu araştırmada, öğrencilerle birlikte gerçekleştirilen sözlü tarih uygulaması kapsamında katılımcı beyanları neticesinde elde edilen verilerle geçmişten günümüze Van düğün geleneklerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma, nitel çalışma kapsamında yer alan durum çalışması (case study) deseninde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada amaçlı örneklem kapsamında kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmış ve öğrencilerden, Van düğün gelenekleriyle ilgili olarak gönüllü katılımcılarla görüşme yapmaları istenmiştir. Öğrenciler yaşları 50 ve üzeri olan aile üyelerinden 60 kişiyle görüşme yapmış ve bu hususta rapor hazırlamıştır. Çalışmada veri toplama araçları olarak doküman, yarı yapılandırılmış görüşme ve odak grup görüşme formu kullanılmıştır. Van düğün geleneklerine ilişkin elde edilen veriler ise araştırmacı tarafından içerik analizine tabi tutulmuştur. Bu araştırmayla öğrencilerin, sözlü tarih uygulaması neticesinde elde edilen verilerle geçmişten bugüne kız isteme, nişan, giyim-kuşam kültürü, yeme-içme âdetleri, düğünlerde oynanan oyunlar, çeyizler, düğün hazırlığı ve hediyeleşme geleneklerini ifade edebildiği belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin, düğün öncesinde, düğünde ve düğün sonrasında yapılanlar ile düğünlere ilişkin farklı âdetler, köy ve şehir düğünleriyle birlikte düğünlerin yöresel özellikleriyle ilgili gelişmeleri ortaya koyabildiği de tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sözlü tarih, eğitim, Van düğünleri, gelenekler

Example of Van Wedding Traditions in the Context of Adapting Oral History to Education

Öz

In this study, it was aimed to reveal Van wedding traditions from the past to the present with the data obtained as a result of participant statements within the scope of the Oral History application carried out together with students. The research was carried out in the case study pattern within the scope of the qualitative study. In the study, an easily accessible case sample was used as part of a purposeful sample, and students were asked to interview volunteer participants about Van wedding traditions. Students interviewed 60 people from family members aged 50 and over and prepared a report on this issue. Document, semi-structured interview, and focus group interview form were used as data collection tools in the study. Data obtained on Van wedding traditions were subjected to content analysis by the researcher. In this study, it was determined that students can express the traditions of asking for girls, engagement, clothing-kusham culture, eating and drinking customs, games played at weddings, dowries, wedding preparation, and gifting from the past through the data obtained as a result of Oral History application. In addition, it has been found that students can reveal developments related to the local characteristics of weddings, along with different customs related to weddings, village and city weddings, as well as those performed before, at, and after the wedding.

Anahtar Kelimeler

Oral history, education, Van weddings, traditions

Kaynakça

• Berg, B. L. ve Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Aydın, H. (Çev.). Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Caunce, S. (2001). Sözlü Tarih ve Yerel Tarihçi. Bilmez, B. C. ve Yalçınkaya, A. (Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Bütün, M. ve Demir, S. B. (Çev.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Danacıoğlu, E. (2001). Geçmişin İzleri. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Demircioğlu, İ. H. (2015). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayınları
• Dere, İ., ve Dinc, E. (2018). Yapılandırmacı Bir Öğrenme ve Öğretme Yöntemi Olarak Sözlü Tarihin Sosyal Bilgiler Derslerine Entegrasyonu. Inonu University Journal of The Faculty of Education (INUJFE), 19 (2), 115-127.
• Dillon, P. (2000). Teaching the Past Through Oral History. The Journal of American History, 87(2), 602-605.
• Gazel, A. A. (2015). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Bir Yaklaşım Olarak Sözlü Tarih. M. Demirel (Ed.), Tarih Öğretim Yöntemleri içinde (s. 109-116). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Gökdemir, O. (2011). Tarih Yazımında İki Yeni Yaklaşım: Sözlü ve Yerel Tarih. A. Şimşek (Ed.), Tarih Nasıl Yazılır? Tarih Yazımı için Çağdaş Bir Metodoloji içinde (s. 199-222). İstanbul: Tarihçi Kitapevi Yayınları.
• Işık, H. (2011). Ortaöğretim Tarih Derslerinde Birinci ve İkinci El Kaynaklar ile Etkinlik Temelli Ders İşlemenin Öğrencilerin Tarihsel Düşünme Becerilerine Etkisi. Turkish Studies, 6 (1), 1287-1301.
• İncegül, S. (2010). Sosyal Bilgiler Dersinde Örnek Bir Sözlü Tarih Uygulaması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan Uygulamaya Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Kandemir, K. (2017). Tarih Öğretiminde Sözlü Tarihin Yeri ve Kullanımına İlişkin Öğretmen Görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kayaçelebi, Ü. (2018). Eski Van’a Doğru Bir Seyahat. Van: Daka Yayınları.
• Krueger, R. A. ve Casey, M. A. (2000). Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Kul, M. ve Parin, S. (2014). Eski Van’a Doğru Bir Yolculuk (Bir Sözlü Tarih Çalışması). İstanbul: Yeni Yüzyıl Yayınları.
• Kumru, G. (2009). Tarih Öğretimi Açısından Sözlü Tarih Yazımı: Karaca Ahmet Dergâhı Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Küpüç, E. (2014). Sözlü Tarih Kavramı ve Sözlü Tarihin Tarih Öğretimindeki Rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Morrissey, C. (1992). Beyond Oral Evidence: Speaking (con) Strictly about Oral History. Journal Article, 17 (2), 89-94.
• Nazik, M. H. ve Arlı, M. (2004). Bilimsel Araştırmaya Giriş. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Öztürk, S. (2010). Türkiye’de Sözlü Tarihten İletişim Araştırmalarında Yararlanma Üzerine Notlar. Milli Folklor, 22 (87), 13-26.
• Öztürkmen, A. (1998). Sözlü Tarihin Yerel Tarih Araştırmalarına Katkısı. Yerel Tarih Yarışma Dergisi, 1(1), 12-15.
• Poll, C. (1995). More than Reading Books: Using Oral Histories in Courses in Race and Ethnic Relations. Teaching Sociology, 23(2), 145-149.
• Sarı, İ. (2007). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Sözlü Tarih Etkinliklerinin Öğrenci Başarı, Beceri ve Tutumlarına Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Somersan, S. (1998). Sözlü Tarih, Araştırmacılık ve Tarih Yazımına Katılım. S.Özbaran (Ed.), Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları içinde (s. 381-392). İzmir: Dokuz Eylül Yayıncılık.
• Uygun, S. (2006). Eğitim Tarihi Araştırmalarında Sözlü Tarih Yaklaşımı ve Sözlü Tarihte Bir Öğretmen: Hayrettin Uysal. Çağdaş Eğitim Dergisi, 31 (328), 24-32.
• Yıldırım, A.,ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2009). Case Study Research: Design and Methods (Fourth Edition). London: SAGE Publications Ltd.