Okuryazarlık ve Kentsel Nüfus Oranlarının Geçersiz Oylar ve Seçimlere Katılım Oranları Üzerindeki Etkileri: Son On Seçim için Van İli Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, Sayı: Van Özel Sayısı, 649 - 672, 20.04.2021

Abdülkadir Özdemir

Öz

Siyasal katılım ve geçersiz oy oranları, seçim sonuçları üzerinde etkilidir. Seçmenlerin siyasi tercihlerinde yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, siyasi ideoloji, gelir düzeyi, aile, ikametgah gibi faktörler etkili olmaktadır. Seçimlere katılım ve geçersiz oy oranları ise siyasal tercih değil, siyasal davranış ve siyasal bilinç konusudur. Seçmenler bazen farkında olmadan, bazen de bilerek ve isteyerek oylarını geçersiz hale getirebilmektedirler. Bu çalışmanın amacı okuryazarlık oranlarının ve kentsel nüfus oranlarının seçimlere katılım ve geçersiz oylar üzerinde etkili olup olmadığının belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Van ili örneği üzerinde bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ihtiyaç duyulan veriler Türkiye İstatistik Kurumu resmi internet sayfasından elde edilmiş ve Türkiye’de 2010-2020 yılları arasında yapılan seçimler ve referandumlar dikkate alınmıştır. Çalışmada Türkiye genelindeki ve Van’daki seçmenlerin okuryazarlık oranları, seçimlere katılımları ve geçersiz oyları hesaplanmış, Van ilindeki seçmenler kırsal ve kentsel yaşam alanlarına göre sınıflandırılmıştır. Van’daki seçmenlerin, seçim yıllarına göre okuryazarlık oranları, siyasal katılımları ve geçersiz oyları Türkiye ortalamaları ile karşılaştırılmış ve çalışmanın sonunda okuryazarlık ve kentsel nüfus oranlarının artmasının siyasal katılım ve geçersiz oylar üzerinde etkili olup olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Van’da siyasal hayat, siyaset sosyolojisi, seçmen davranışları, okuryazarlık, kırdan kente göç.

The Impact of Literacy and Urban Population Rate on Invalid Ballots and Elections Participation Rate: A Review on Van Province for the Last Ten Elections

Öz

Political participation and the rate of invalid ballots are effective on election results. Factors such as age, gender, education level, political ideology, income level, family, and place of residence affect voters’ political preferences. However, the level of elections participation and the rate of invalid ballots are not related to political preferences, but rather political behaviour and political consciousness. Voters cast invalid votes, sometimes unconsciously and sometimes knowingly and willingly. This study aims to determine whether the literacy and urban population rates have an impact on elections participation and the rate of invalid ballots. To explore the relationship, a study was conducted in Van, Turkey. In this study, the data obtained from the official website of the Turkish Statistical Institute was utilized and the results of the elections and referendums that were held in Turkey between 2010 and 2020 were examined. In this study, literacy, elections participation and invalid ballot rates both across Turkey and in Van province were calculated and the voter base in Van province was categorized as rural and urban. The rates of literacy, political participation, and invalid ballots in Van province by years when elections were held were compared to the general average in Turkey to determine whether the literacy rate and the rate of urban population growth affect the rates of political participation and invalid voting.

Anahtar Kelimeler

Political life in Van, political sociology, voter behaviour, literacy, rural to urban migration

Kaynakça

• Anbarlı Bozatay, Ş. (2011). 12 Eylül 2010 Referandumu ve Referandum Sürecinin Üniversite Öğrencileri Tarafından Algılanmasına İlişkin Bir Araştırma: Biga İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9 (2), 115-140.
• Atabey, G. ve Hasta, D. (2018). Siyasal Katılım, Siyasal Yeterlik ve Toplumsal Cinsiyet. Nesne Psikoloji Dergisi, 6 (13), 484-516.
• Börklüoğlu, L. (2019). Tanzimat’tan Günümüze Türk Siyasal Hayatı. Bursa: Dora Yayınları.
• Çam, E. (1990). Siyaset Bilimine Giriş. İstanbul: Der Yayınları.
• Dahl, R. A. (2017). Demokrasi Üzerine. Kadıoğlu, B. (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Dursunoğlu, İ. ve Kıncal, E. (2019). Erzurum İlinde Yaşayan Seçmenlerin Siyasal Davranışlarında Sosyo-Kültürel Faktörlerin Etkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 413-433.
• Heywood, A. (2012). Siyaset. Özipek, B., Şahin, B., Yıldız, M., Kopuzlu, Z., Seçilmişoğlu, B., Yayla, A. (Çev.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Milbrath L.W. (1981). Political Participation. Samuel L. Long (eds) The Handbook of Political Behavior Volume 4, içinde (s. 197-240). New York: Plenum Press.
• Norris, P. (2004). Electoral Engineering. New York: Cambridge University Press.
• On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun Numarası: 6360, Kabul Tarihi: 12/11/2012, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarihi ve Sayısı: 6/12/2012 – 28489.
• Özdemir, A. (2019). Hükümet Sistemleri (Uygulamalar ve Karşılaştırmalar). Ankara: Nobel Yayınevi.
• TÜİK, Adalet ve Seçim İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=adalet-ve-secim-110&dil=1
• Verba, S. ve Almond, G. A. (1963). The Civic Culture Political Attitudes and Democracy in Five Nations. California: Sage Publications.
• Verba, S. ve Nie, N. (1972). Participation in America: Political Democracy and Social Equality. New York: Harper & Row.
• Versan, V. (1990). Kamu Yönetimi, Siyasi ve İdari Teşkilat. İstanbul: Der Yayınları.
• Yılmaz, V. ve Oy, B. (2014). Türkiye’de Gençler ve Siyasi Katılım: Sosyo-Ekonomik Statü Fark Yaratıyor mu?. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.