İlkokul İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Bloom ve Revize Bloom Taksonomilerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Sayı: 52, 169 - 192, 30.06.2021

Durmuş Burak , Yavuz Topkaya

https://doi.org/10.53568/yyusbed.962248

Öz

Bu çalışmanın amacı, İlkokul 4. Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programının Bloom ve Revize Bloom Taksonomilerine göre incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Bu bağlamda ilgili öğretim programında bulunan kazanımlar öncelikle taksonomilere göre incelenmiş, daha sonra da vatandaşlık eğitiminin genel amacı olan “iyi vatandaş” yetiştirme hedefi açısından değerlendirilmiştir. Bu amaç ve yaklaşım kapsamında çalışma, nitel araştırma yaklaşımında doküman inceleme tekniğine göre desenlenmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından 2018 yılında uygulanmaya başlanan 4. Sınıflar İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı çalışmanın dokümanları olmuştur. İlgili öğretim programında yer alan 29 kazanım ise bu çalışmanın veri kaynağını oluşturmuştur. Kazanımlar öncelikle Bloom Taksonomine göre iki araştırmacı tarafından çözümlenmiştir. Bu aşamada elde edilen bulgulara göre bilişsel alanda olan 27 kazanım ise ikinci bir çözümlemeyle Revize Bloom Taksonomisine göre incelenmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara ve ilgili öğretim programının genel amaçlarına göre yapılan değerlendirmeler neticesinde öğretim programındaki kazanımların, vatandaşlık eğitiminin temel amacı olan “iyi vatandaş” yetiştirmeye uygun olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Vatandaşlık eğitimi, Bloom, Revize Bloom, iyi vatandaş, kazanımlar, ilkokul

Evaluation of Primary School Human Rights, Citizenship and Democracy Curriculum Outcomes According to Bloom and Revised Bloom Taxonomies

Öz

The aim of this study is to examine and evaluate the Primary School 4th Grade Human Rights, Citizenship and Democracy Curriculum according to Bloom and Revised Bloom Taxonomies. In this context, the outcomes in the relevant curriculum were first examined according to taxonomies and then evaluated in terms of the general purpose of citizenship education, which is to raise "good citizens". Within the scope of this purpose and approach, the study was designed according to the document analysis technique in qualitative research approach. The documents of the study were prepared in the 4th Grade Human Rights, Citizenship and Democracy Curriculum, which was updated by the Ministry of National Education (MEB) started to be implemented in 2018. The 29 outcomes in the specified document have been defined as the data source of this study. The outcomes were analyzed by two analysts primarily according to Bloom's Taxonomy. According to the findings obtained at this stage, 27 outcomes in the cognitive field were analyzed according to the Revised Bloom Taxonomy with a second analysis. As a result of the findings obtained in the study and the evaluations made according to the general objectives of the relevant curriculum, it was concluded that the outcomes in the relevant curriculum were appropriate to raise "good citizens", which is the main purpose of citizenship education.

Anahtar Kelimeler

Citizenship education, Bloom, Revised Bloom, good citizen, outcomes, primary school

Kaynakça

• Aldemir, C. ve Avşar, M. (2020). Pandemi Döneminde Dijital Vatandaşlik Uygulamalari. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2, 148-169.
• Anderson, L. W., & Krathwohl, D.R. (Eds.). (2001). Taxonomy for Learning, Teaching and Assessing: A Revision of Bloom's Taxonomy of Educational Objectives. Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• Arı, A. ve Gökler, Z. S. (2012). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Kazanımları ve SBS Sorularının Yeni Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde, 2012.
• Aslan, S. ve Aybek, B. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin İlkokul 4. Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (1), 233-262.
• Balbağ, N. L., Gürdoğan Bayır, Ö ve Ersoy, A. F. (2017). İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersini Öğretmenler ve Öğrenciler Nasıl Algılıyor?. Sakarya University Journal of Education, 7 (1), 223-241.
• Baysal, Z. N., Tezcan, Ö. ve Araç, K. E. (2018). Türkiye ve Almanya-Hamburg Hayat Bilgisi Dersinin Karşılaştırılması: Genel Bir Bakış. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11 (1), 117-134.
• Bekdemir, M. ve Selim, Y. (2008). Revize Edilmiş Bloom Taksonomisi ve Cebir Öğrenme Alanı Örneğinde Uygulaması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi,10 (2), 185-196.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives, the Classification of Educational Goals, Handbook I: Cognitive Domain. New York: David McKay Company.
• Burak, D. (2017). 4. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Bloom ve Revize Edilmiş Bloom Taksonomilerine Göre Değerlendirilmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11 (21), 44-58.
• Bümen, T. N. (2006). Program Geliştirmede Bir Dönüm Noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31 (142), 3-14.
• Büyükalan F., S. ve Baysal, S. (2019). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1), 234-253. doi: 10.17679/inuefd.435796
• Crowe A., Dirks C., & Wenderoth, M. P. (2008). Biology in Bloom: Implementing Bloom’s Taxonomy to Enhance Student Learning in Biology. CBE Life Sciences Education, 7, 368–381.
• Demirel, Ö. (2012). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Demirel, Ö. (2013). Eğitimde Program Geliştirme: Kuramdan Uygulamaya (20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Doğan, Y. ve Burak, D. (2018). 4. Sınıf Fen Bilimleri Dersi Kazanımlarının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (23), 34-56. doi: 10.29329/mjer.2018.138.3
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2007). Öğretim Amaçlarının Belirlenmesi, İfade Edilmesi ve Uygun İçeriğin Seçilmesi. A. Doğanay (Ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri içinde (s. 37- 81). Ankara: PegemA Yayınları.
• Doğanyi̇ği̇t, S, ve Afacan, Ş. (2020). Müzik Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının “Yenilenen Bloom Taksonomisine” Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (3) , 517-528. doi:10.17860/mersinefd.735002
• Ekşi, H. ve Katılmış, A. (2016). Uygulama Örnekleriyle: Değerler Eğitimi. Ankara. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ersoy, A. F. (2007). Sosyal Bilgiler Dersinde Öğretmenlerin Etkili Vatandaşlık Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Forster, N. (1995). The Analysis of Company Documentation. C. Cassell & G. Symon (Eds). Qualitative methods in organizational research: A practical guide. London: Sage Publications.
• Gezer, M., Şahin, İ. F., Öner Sünkür, M. ve Meral, E. (2014). 8. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (1), 433-455.
• Gözütok, F. D. ve Alkın S. (2008). Human Rights and Citizenship Education in Elementary Education Curricula. World Applied Sciences Journal, 4 (2), 225-232.
• Gültekin, M. ve Burak, D. (2019). 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Bloom ve Revize Bloom Taksonomilerine Göre İncelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (18), 121-140. doi: 10.31834/kilissbd.597408
• Gürel, D. (2016). Sınıf ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin İlkokul 4. Sınıf İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersine Yönelik Görüşlerinin Karşılıklı Olarak İncelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17 (3), 641-660.
• Güven, S., Tertemiz, N. ve Bulut, P. (2009). Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimine Yönelik Öğretmen Görüşleri. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale: 1-3 Mayıs 2009. Erişim: http://Oc.Eab.Org.Tr/Egtconf/Pdfkitap/Pdf/181.Pdf
• Haçat Oğuz, S. ve Demir, F. B. (2017). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersine İlişkin Görüşleri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 2 (1), 1-17.
• Hamurcu, G. C. ve Ekinci, F. (2020). Ortaokul 5. Sınıf İngilizce Ders Programının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (73), 716-729.
• Kablan, Z., Baran, T. ve Hazer, Ö. (2013). İlköğretim Matematik 6-8 Öğretim Programında Hedeflenen Davranışların Bilişsel Süreçler Açısından İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD ), 14 (1), 347-366.
• Kaçar, H. ve Kaçar, M. (2016). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğretmenlerinin Dördüncü Sınıf İnsan Hakları Yurttaşlık ve Demokrasi Dersine İlişkin Görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (7), 182-196.
• Karagöl, E. (2020). Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Güncel Türkçe Öğretim Programları. Journal of Language Education and Research, 6 (1), 56-71. doi: 10.31464/jlere.666641
• Karagül, A. ve Oral, B. (2020). Ortaöğretim Fransızca Dersi Öğretim Programının A1.1 Ve A1.2 Dil Düzeyi Hedeflerinin Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (1), 84-100.
• Kızılay, N. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretmenim: Bana Göre İyi Vatandaş. Turkish Studies, 10 (11), 987-1006.
• Koc, E. S. ve Ontas, T. (2020). A Comparative Analysis of the 4th- and 5th-Grade Social Studies Curriculum According to Revised Bloom Taxonomy. Cypriot Journal of Educational Science. 15 (2), 292–304. doi: https://doi.org/10.18844/cjes.v15i2.4799
• Krathwohl, D. R. (2002). A Revision of Bloom's Taxonomy: An Overview. Theory into Practice, 41 (4), 212-218.
• Krietzer, A., & Madaus, G. (1994). Empirical Investigations of the Hierarchical Structure of the Taxonomy. Anderson, L. and Sosniak, L. (Eds.) Bloom 's Taxonomy: A Forty Year Retrospedive içinde (s. 64-81). Chicago: The National Society for the Study of Education.
• Kuş, Z. ve Aksu, A. (2017). Vatandaşlık Ve Vatandaşlık Eğitimi Hakkında Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin İnançları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (8), 18-41.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Newbury Park, CA: Sage Publications.
• Merey, Z., Karatekin, K. ve Kuş, Z. (2012). İlköğretimde Vatandaşlık Eğitimi: Karşılaştırmalı Kuramsal Bir Çalışma. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD), 32 (3), 795-821.
• Miles, M. B., & Huberman A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd Edition). California: Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı (İlkokul 4. Sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Öner Sünkür, M. ve Gezer, M. (2013). Fen Bilimleri Dersi Kazanımlarının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre Analizi. 4th International Conference on New Horizons in Education (İNTE), 25-27 Haziran 2013, Roma, İtalya.
• Özdemir, S. M. (2014). Eğitimde Program Geliştirme ve Program Geliştirme Süreçlerinin Unsurları. G. Ocak (Ed.). Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (s. 57-117). Ankara: Pegem Akademi.
• Özdemir, S. M., Altıok, S. ve Baki, N. (2015). Bloom’un Yenilenmiş Taksonomisine Göre Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Kazanımlarının İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 363-375.
• Öztürk, C., İbrahimoğlu, Z. ve Yıldırım, G. (2019). Kuramsal Temeller ve Güncel Tartışmalar Işığında: 21. Yüzyılda Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Sağlam, H. İ. ve Hayal, M. A. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersinin İlkokul 4. Sınıfta Yer Almasına İlişkin Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 207-217.
• Senemoğlu, N. (2009). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Shane, H. G. (1981). Significant Writings That Have Influenced the Curriculum: 1906-81. Phi Delta Kappan, 63, 311-314.
• Yeşilbursa, C. C. (2015). Turkish Pre-Service Social Studies Teachers’perceptions of Good Cizitezship. Academic Journals, 10 (5), 634-640.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2014). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurdabakan, İ. (2012). Bloom’un Revize Edilen Taksonomisinin Eğitimde Ölçme ve Değerlendirmeye Etkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 327-348.
• Zabun, E. (2018). Vatandaşlık Eğitimine Karşılaştırmalı Bir Bakış: Türkiye, Fransa. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.