Muş Tepeköy Höyüğü Orta Demir Çağ/Urartu Çanak Çömleği

Yıl 2022, Sayı: 58, 258 - 278, 31.12.2022

Dilek Zirekbilek , Gulan Ayaz

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1156690

Cited By: 1

Öz

Tepeköy Höyük, Muş il merkezinin 45 km kuzeyinde; Varto ilçesinin 22 km güneyinde yer alır. Yukarı Murat havzasında kazısı yapılan ilk tabakalı höyük olan Tepeköy’ün doğusundan Kaynarca Deresi (Bingöl Çayı), batısından eski Muş-Erzurum karayolu geçer. Urartu Krallığı’nın batıya açılan yol güzergahındaki önemli kalelerinden biri olan Kayalıdere Kalesi’nin yalnızca 5 km kuzeybatısındaki konumu ile Orta Demir Çağ’ında önemli bir lokasyonda olduğu anlaşılmaktadır. 2017-2018 yıllarında Ahlat Müze Müdürlüğü Başkanlığı’nda yapılan kurtarma kazıları sonucunda höyükte; Tunç Çağları, Demir Çağları ve Orta Çağ tabakalarına ulaşılmıştır. Höyükte Demir Çağ tabakalarının mimari izleri zayıftır; bununla birlikte metal buluntu ve özellikle çanak çömlekler Orta Demir Çağ/Urartu dönemi hakkında önemli katkılar sunmaktadır. Bu makalede Orta Demir Çağ tabakasının çanak çömlek buluntuları değerlendirilmiştir. Çanak, çömlek, tabak, testi, bardak, kandil ve minyatür kaplardan oluşan formlar büyük oranda Kahve-Kiremit Mal özellikleri gösterir. Bununla birlikte Kahve Astarlı, Kiremit Astarlı, Krem Astarlı ve Gri-Siyah Mallar da görülür. Seramikler form ve mal özellikleri bakımından Urartu yerleşimleri ile benzer özellikler sergiler. Bununla birlikte Muş Havzası’nın yerel özellikleri de görülür.

Anahtar Kelimeler

Muş, Orta Demir Çağ, Tepeköy Höyük, Seramik, Urartu

Destekleyen Kurum

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi

Proje Numarası

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Kordinasyoon Birimi (BAP), SYL-2021-8869 Nolu Proje

Teşekkür

Bu çalışma, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Kordinasyoon Birimi (BAP) tarafından desteklenen SYL-2021-8869 Nol’u “Muş Tepeköy Höyüğü Kurtarma Kazıları Orta Demir Çağ/Urartu Çanak Çömleği” adlı tez çalışmasından üretilmiştir. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesine desteklerinden dolayı teşekkür ederiz.

Middle Iron Age/Urartian Pottery at Muş Tepeköy Mound

Öz

Tepeköy Höyük is 45 km north of the city center of Muş; It is located 22 km south of Varto district. The Kaynarca Stream (Bingöl Stream) passes to the east of Tepeköy, which is the first layered mound excavated in the Upper Murat basin, and the old Muş-Erzurum highway passes to the west. It is understood that Kayalıdere Castle, which is one of the important castles of the Urartian Kingdom on the route opening to the west, was in an important location in the Middle Iron Age with its location only 5 km northwest of it. As a result of the salvage excavations carried out in the Ahlat Museum Directorate in 2017-2018, in the mound; Bronze Age, Iron Age and Medieval layers were reached. Architectural traces of Iron Age layers in the mound are weak; however, metal finds and especially pottery provide important contributions to the Middle Iron Age/Urartian period. In this article, the pottery finds of the Middle Iron Age layer were evaluated. Forms consisting of pots, pots, plates, jugs, glasses, oil lamps and miniature vessels show the characteristics of Coffee-Tile Ware to a large extent. However, Brown Slip, Tile Slip, Cream Slip and Grey-Black Wares are also seen. Ceramics exhibit similar features with Urartian settlements in terms of form and ware features. However, the local characteristics of the Muş Basin are also seen.

Anahtar Kelimeler

Muş,, Tepeköy Mound, Middle Iron Age, Pottery, Urartian

Proje Numarası

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Kordinasyoon Birimi (BAP), SYL-2021-8869 Nolu Proje

Kaynakça

• Ayaz, G. (2017). Doğu Anadolu Bölgesi Erken Demir Çağ Çanak Çömlek Kültür Bölgeleri: Gelişimleri, Sınırları, Çanak Çömlek Grupları Ve İlişkileri Çerçevesinde Değerlendirilmesi (Tez No. 490823) [Doktora Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Erdoğan, S., Erçek, M., Çiftçi, Y., Biber, H., Yılmaz, H., Ayaz, G. (2021). Muş/Varto Tepeköy Höyüğü Tunç Çağları, Anadolu Araştırmaları, 25, 61-86.
• Zirekbilek, D (2021). Muş Tepeköy Höyüğü Kurtarma Kazıları Orta Demir Çağ/Urartu Çanak Çömleği. (Tez No. 683182) [Yüksek Lisan Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.