AN EVALUATION OF THE HOUSING POLICIES IMPLEMENTED AND THE HOUSING PROBLEM FROM THE SUPPLY-DEMAND PERSPECTIVE AFTER 2000

Yıl 2024, Sayı: 65, 135 - 152, 30.09.2024

Buğra Gökce

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1483087

Öz

In the first step of Maslow's hierarchy of needs, he characterized the basic needs of human beings as nutrition, breathing, warmth, privacy, personal and environmental safety and shelter. Housing is the most necessary need for the individual to lead a healthy life, to provide education and employment, for the individual's self-realization, for the individual to participate in society and for the welfare of society. The need for shelter is also defined as a fundamental right in the universal legal system. Therefore, states and governments have a responsibility to fulfill this fundamental right.Accelerating population growth, rapid urbanization and supply-demand imbalance are the main causes of the housing crisis in cities. Economic dynamics, social factors, legal-administrative processes and decisions also have a direct impact on the housing crisis. For this reason, housing and economic policies of states, political decisions and forms of governance are the main determinants of the housing problem. This study argues the causes of the housing crisis in Turkey, especially in the last 20 years. The study historically analyzes the housing policies implemented post-Republic and relates the current socio-economic dynamics to the state and housing policies implemented in the last 20 years.

Anahtar Kelimeler

Housing Policies, Housing And Housing Crisis, Housing Supply And Demand

2000 Yılı Sonrası Uygulanan Konut Politikaları ve Yaşanan Konut Sorununun Arz-Talep Üzerinden Değerlendirmesi

Öz

Maslow ihtiyaçlar hiyararşisinin ilk basamağında insanın temel ihtiyaçlarını, beslenme, nefes alma, sıcaklık, mahremiyet, kişisel ve çevresel güvenlik ve barınma olarak nitelendirmiştir. Barınma, bireyin sağlıklı bir yaşam sürmesi, eğitim ve istihdamını sağlaması, bireyin kendini gerçekleştirmesi, bireyin topluma katılması ve toplumun refahı için en gerekli ihtiyaçtır. Barınma ihtiyacı evrensel hukuk sisteminde de temel hak olarak tanımlanmıştır. Bu nedenle devletler ve yönetimler bu temel hakkın karşılanmasında sorumluluk sahibidir. Dünya üzerindeki nüfusun ivmelenerek artması, hızlı kentleşme ve arz-talep dengesizliği kentlerde konut krizinin temel nedenleridir. Konut krizinin oluşmasında ekonomik dinamikler, sosyal etmenler, yasal-yönetsel süreç ve kararlar da doğrudan etkilidir. Bu nedenle devletlerin Konut ve ekonomi politikaları, siyasi-politik karar ve yönetim biçimleri konut sorunun ana belirleyicileridir. Bu çalışma Türkiye’de özelikle son 20 senede yaşanan konut krizinin nedenlerini ortaya koymaktadır. Çalışma tarihsel olarak Cumhuriyet sonrası uygulanan konut politikalarını irdeleyerek güncel sosyo-ekonomik dinamikleri son 20 senede uygulanan devlet ve konut politikalarıyla ilişkilendirmektedir. Ülke genelinde son 20-25 yılda üretilen çok sayıda konut olmasına karşın yaşanan konut ve kira krizinin nedenlerine eğilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Konut Politikaları, Konut Ve Barınma Krizi, Konut Arzı Ve Talebi, Devlet Politikaları

Kaynakça

• Aksoy Khurami, E., Özdemir Sarı, Ö. (2019). Konut Üretim Performansının Konuta Ekonomik Erişebilirlik Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Planlama. 29(1), 23 - 32.
• Alkan, L., Uğurlar, A. (2015). Türkiye’de Konut Sorunu ve Politikaları. Kent Araştırmaları Enstitüsü Raporu.
• Anayasa Mahkemesi, (n.d.). https://www.anayasa.gov.tr/tr/kararlarbilgi-bankasi
• Bakırcı, H., Akgemci, M. A. (2023). Türkiye’de Konut Arz Ve Talebinin Uzun Dönem Belirleyicileri: Ampirik Bir Çalışma. Kafkas Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(27), 276-298. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2023.011
• Bayraktar, E. (2007). Bir İnsanlık Hakkı Konut TOKİ’nin Planlı Kentleşme ve Konut Üretim Seferberliği. (1. Baskı). Boyut Yayın Grubu.
• BBC News Türkçe. (2023, Kasım 9), İçişleri Bakanı Yerlikaya, Türk vatandaşı olan Suriyelilerin sayısının 238 bine yaklaştığını açıkladı. BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/c1e29v09d3eo.
• Bulut, N. (2009). Sanayi Devriminden Küreselleşmeye Sosyal Haklar. (1. Baskı). On İki Levha Yayıncılık.
• Cumhuriyet Gazetesi. (2018) Hazal Ocak, Emsalsiz İhanet. https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/emsalsiz- ihanet-ulke-tarihinin-en-buyuk-rant-oyunlarinin-boyutunu-acikliyoruz-1121907
• Çoban, A. N. (2012). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Konut Politikası, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 67(3). 75-108.
• Devlet İstatistik Enstitüsü. (2003). Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Konut Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Döner, A. (2021). Türk Anayasa Hukuku. (1. Baskı). Yetkin Yayınları.
• Gözler, K. (2019, Aralık 27). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin Uygulamadaki Değeri: Bir Buçuk Yıllık Bilanço. https://www.anayasa.gen.tr/cbhs-bilanco.htm.
• Gündoğmuş, Y. N. (2023, Temmuz 04), Bakan Özhaseki: TOKİ Başkanlığımız eliyle 1 milyon 270 bin konut, 37 bin 760 sosyal donatı ürettik. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/bakan-ozhaseki-toki- baskanligimiz-eliyle-1-milyon-270-bin-konut-37-bin-760-sosyal-donati-urettik/2936865.
• Hassan, M. & Hooper, S. (2023, Şubat 15). Turkey earthquake: World Bank estimated making homes safe would cost $465bn. Middle East Eye. https://www.middleeasteye.net/news/turkey-earthquake-world-bank- estimated-making-homes-safe-cost.
• Hürriyet Gazetesi. (2002, Şubat 06), Türkiye`de 700 bin bina ayakta zor duruyor. Hürriyet Gazetesi. https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/genel-haberler/turkiye-de-700-bin-bina-ayakta-zor- duruyor_ID401723/.
• Independent Türkçe. (2022, Ağustos 17). Bakan Kurum: Tüm Türkiye'de 6,8 milyon riskli konut söz konusu. Independent Türkçe. https://www.indyturk.com/node/543031/siyaset/bakan-kurum-t%C3%BCm- t%C3%BCrkiyede-68-milyon-riskli-konut-s%C3%B6z-konusu.
• İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. (2024). https://www.goc.gov.tr/ikamet-izinleri.
• İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. (2024). https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638.
• İstanbul Planlama Ajansı. (2024). Kent Gündemine Bakış, Her Yıl 200 - 250 Bin Konut Vaat Analizi. https://ipa.istanbul/yayinlarimiz/genel/kent-gundemine-bakis-kentsel-donusum-vaat-analizi/.
• Kal, N. (2020). Atatürk İnönü İlişkileri. (1. Baskı). Kendi Yayınevi.
• Kaya, M. (2010). Büyük İzmir Yangını Sonrası Mesken Bunalımı. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Keleş, R. (2012). Kentleşme Politikası. (12. Baskı). İmge Kitabevi.
• Koca, D. (2015). Türkiye’de Çağdaş Konut Üretiminin Yeniden Okunması. Tasarım Kuram. 11(19). 19-36.
• Küçük, A. (2008). Adalet Kavramı ve Adalete İlişkin Bazı Teoriler. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 4(15), 91-121.
• Lauf, S. & Haase, D. & Seppelt, R. & Schwarz, N. (2012). Simulating Demography and Housing Demand in an Urban Region Under Scenarios of Growth and Shrinkage, Environment and Planning B: Planning and Design. 39(2). 229 – 246.
• Malpass, M. & Murie, P. (1999). Housing Policy and Practice, (5. Baskı). Macmillan Education UK.
• Ocak, H. (2018, Ekim 25). Emsalsiz ihanet: Ülke tarihinin en büyük rant oyunlarının boyutunu açıklıyoruz. Cumhuriyet Gazetesi. https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/emsalsiz-ihanet-ulke-tarihinin-en-buyuk-rant- oyunlarinin-boyutunu-acikliyoruz-1121907.
• Önver, M.Ş. (2016). Konut ve Konut Politikası. (1. Baskı). IJOPEC Yayınları.
• Övgün, B. (2011). Türk Kamu Yönetiminde Yeni Bir Örgütlenme: Kalkınma Bakanlığı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi. 66(03), 263-281.
• Özbudun, E. (2019). Türk Anayasa Hukuku. (19. Basım). Yetkin Yayınları.
• Tekeli, İ. (2009). Konut Sorununu Konut Sunum Biçimleriyle Düşünmek. (1. Baskı). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası. (2008), Türkiye’de Konut Sorunu ve Konut İhtiyacı Raporu, Teknik Güç, 188, 7- 10.
• Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı. (2018). 11’inci Kalkınma Raporu, Konut, Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). On ikinci Kalkınma Planı 2024 – 2028.
• Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı. toki.gov.tr.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2023). İstatistik Göstergeler 1923 – 2023. (1. Baskı).
• Türkiye İstatistik Kurumu. (n.d.). https://data.tuik.gov.tr/.