Farklı Potasyum Dozlarının Yulaf Çeşitlerinde Verim, Verim Öğeleri ve Bazı Tane Kalite Özellikleri ile Yağ Asitleri Dağılımı Üzerine Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 57 Sayı: 4, 537 - 544, 30.12.2020

Aydan Çotaoğlu , Yakup Onur Koca

https://doi.org/10.20289/zfdergi.677439

Cited By: 2

Öz

Amaç: Farklı potasyum dozlarında yulaf çeşitlerinin tane verimi, bazı verim öğeleri ve bazı tane kalite parametrelerinin değişimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Dahası, artan potasyumun yağ asitleri dağılımına olan etkisi de gözlenmeye çalışılmıştır.
Materyal ve Metot: Araştırma, 2018 yılında Aydın da yürütülmüştür. İki yulaf çeşidine (Sarı ve Max) 6 farklı (0, 4, 8, 12, 16, 20 kg da-1) potasyum dozu uygulanmıştır. Verim, bazı verim öğeleri, bazı kalite parametreleri ve yağ asitleri dağılımı değerleri ölçülmüştür.
Bulgular: Tane verimi 130.2 - 817.1 kg da-1 aralığında, bin tane ağırlığı 30.3 - 44.8 g aralığında, salkımda tane sayısı 61.1 - 102.1 adet aralığında ölçülmüştür. Tanede kül oranı %1.5 - %5.5 aralığında, protein %10.7 - %13.1 aralığında, nişasta %29.8 - %44.4 aralığında, yağ %3.1 - %4.8 aralığında belirlenmiştir. Palmitik asit oranı %35.6 - %44.5 aralığında, stearik asit %2.0 - %3.4 aralığında, oleik asit %39.6 - %44.0 aralığında ve linoleik asit ise %11.0 - %21.7 aralığında ölçülmüştür.
Sonuç: 4 kg da-1 potasyumun tane verimi bakımından her iki çeşitte de en yüksek verimi verdiği, buna ek olarak 8 kg da-1 potasyumun bin tane ağırlığı ve protein oranı gibi bazı kalite parametrelerini de yükselttiği görülmüştür. Gübre uygulama maliyeti ve tanenin değerlendirilmesine (yem yada değirmen sanayi) göre dekara 4 kg veya 8 kg potasyum önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

yulaf, potasyum dozu, tane verimi, tane kalitesi, Yağ Asitleri

Destekleyen Kurum

YL PROJESİ ADÜ-BAP TARAFINDAN DESTEKLENMİŞTİR.

Proje Numarası

ZRF18022

Teşekkür

ADUBAP ZRF-18022 No’lu proje kapsamında gerçekleştirilmiş olan bu çalışma, Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Proje Yönetim Birimi tarafından desteklenmiştir

Effect of Different Potassium Doses on Yield, Some Yield Components and Some Grain Quality Properties and Distribution of Fatty Acids of Oat Cultivars

Öz

Objective: It was aimed to determine that the grain yield, yield components and some grain quality parameters of oat varieties have changed at different potassium doses. In addition, the change of fatty acid distributions was also observed.
Material and Methods: The research was carried out at Aydın in 2018. 6 different potassium doses (0, 40, 80, 120, 160, 200 kg/ha-1) were applied to two oat varieties (Sarı and Max). Yield, yield components, quality parameters, fatty acid distribution values were measured.
Results: Grain weight (1302 - 8171 kg ha-1), thousand grain weight (30.3 - 43.5 g) and number of grains in the panicle (61.1 - 102.1 pcs), ash content (1.5% - 5.5%), protein (10.7% - 13.1%), starch (29.8% - 44.4%), fat (3.1% - 4.8%), palmitic acid rate (35.6% - 44.5%), stearic acid (2.0% - 3.4%), oleic acid (39.6% - 44.0%), linoleic acid (11.0% - 21.7%) were measured.
Conclusion: The highest grain yield values were measured in 40 kg.ha-1 potassium parcels in both varieties. 80 kg.ha-1 potassium also increased thousand grain weight and protein rate. So, 40 or 80 kg ha-1 of potassium fertilizer application can be recommended according to fertilizer application cost and use of grain (feed or milling industry).

Anahtar Kelimeler

Oat, Potassium Dose, Grain Yield, Grain Quality, Fatty Acids

Proje Numarası

ZRF18022

Kaynakça

• Acikgoz, N., E. Ilker and A. Gokcol. 2004. Assessment of Biological Research on the Computer. ISBN: 973-483-607-8 Ege University Seed Technology Center, Publication No: 2 Bornova-Izmir, Turkey (in Turkish).
• Aktaş, M. 1973. Doğu Karadeniz Bölgesi topraklarının potasyum durumu ve bu topraklarda alınabilir potasyum miktarının tayininde kullanılacak metotlar üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi. S. 1-78. A.Ü. Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Ankara.
• Anonymous, 2018. FAO verileri [http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC/visualize ] Erişim Tarihi:17.02.2018
• Batalova, G.A., Shevchenko, S.N., Tulyakova, M.V., Rusakova, I.I., Zheleznikova, V.A. ve Lisitsyn, E.M. 2016. Breeding of nakedoatshavinghigh-qualitygrain. Russian AgriculturalSciences, 42(6): 407-410.
• Bilgin, N. ve Yıldız, N. 2008. Erzurum ovası topraklarının fosfor ve potasyum durumunun neubaer fide yöntemi ile belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39 (2), 159-165, Erzurum.
• Dumlupınar, Z. 2010. ‘Türkiye Orijinli Yerel Yulaf GenotiplerininAvenin Proteinleri ile Morfolojik, Fenolojik ve Agronomik Özellikler Yönünden Karakterizasyonu’. KSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 112 s.
• Gislum R., Micklander E., Nielsen J.P. 2004. Quantification of nitrogenconcentration in perennialryegrassandredfescueusingnear - infraredreflectancespectroscopy (NIRS) andchemometrics. FieldCropsResearch, 88: 269- 277.
• Güçdemir, İ.H. 2006. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi. S. 1- 183. Tarım Orman Ve Köyişleri Bakanlığı Toprak Su Genel Müdürlüğü Araştırma Dairesi Başkanlığı Yayın No. 231, Teknik yayın no: T.69, Ankara.
• International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC), 1991. Commission onoils and derivates: Standard methods for analysis of oils fats and derivates, 7thed. Blackwell Scientific Publication, Method 2.301.
• Kacar, B. ve Katkat, V., 1997. Tarımda Fosfor. Bursa Ticaret Borsası Yayınları No. 5. Uludağ Üniversitesi Basımevi. Bursa.
• Kacar, B., Amin, S.M.R., Çelebi, G. ve Turan, C. 1973. Antalya Sahil Bölgesi topraklarının fosfor durumu ve bu bölge topraklarında alınabilir fosfor tayininde kullanılacak metotlar üzerinde bir araştırma. S. 1-110. TUBİTAK, TOAG-161, Ankara.
• Kacar, B., Oskay, K. ve Akıncı, F. 1974. Karadeniz yöresi topraklarında potasyum fiksasyonu ve buna etki yapan önemli etmenler üzerinde bir araştırma. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yıllığı-1973.23(4):450-464.
• Kim, J. C., Mullan, B. P., Simmins, P. H., Pluske, J. R. 2003. Variation in the chemical composition of wheats grown in Western Australia as influenced by variety, growing region, season and post-harvest storage. Aust. J. Agric. Res. 54:541-550.
• Lasztity, R. 1984. Barley proteins. In: The Chemistry of Cereal Proteins. CRC Press: Boca Raton, FL.
• Maral, H. 2009. Yulaf Çeşitlerinin Azotlu Gübrelemeye Tane Verimi, Azot Kullanımı ve Verim Özellikleri Yönünden Tepkisi. K.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş, 50s.
• Özdemir, O. 1986. Çarşamba ovasında mısırın potasyumlu gübre isteği. Köy Hizmetleri Samsun Araştırma Enstitüsü Genel Yayın No.39. Samsun.
• Sabandüzen, B., Akçura, M. 2017. Yulaf genotiplerinin Çanakkale koşullarında verim ve verim unsurlarının incelenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4(2): 101-108, Çanakkale.
• Sarı N., 2012. Yulafta (Avena sativa L.) Verim ve Verim Komponentleri Arasındaki İlişkiler. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. S:76.
• Sarı, N. ve İmamoğlu, A. 2011. Menemen ekolojik koşullarına uygun ileri yulaf hatlarının belirlenmesi. Anadolu, J. of AARI 21 (1): 16-25.
• Sarı, N., İmamoğlu, A. ve Yıldız, Ö. 2012. Menemen ekolojik koşullarında bazı ümitvar yulaf hatlarının verim ve kalite özellikleri. Anadolu, J. of AARI 22(1): 18-32.
• Singh, B., Singh, Y., Imas, P. ve Jian-chang, X. 2004. Potassium nutrition of rice wheat cropping system, Advance in Agronomy, 81:203-259 pp.
• Sobayoğlu, R. 2017. Karaman şartlarında yazlık ekilen yulaf çeşitlerinin verim ve kalite özellikleri yönünden değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Konya.
• Sobayoğu, R., Topal, A. 2016. Kahraman şartlarında yazlık ekilen bazı yulaf genotiplerinin (Avena sativa L.) verim ve bazı verim unsurları yönünden değerlendirilmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 5(1): 28-34, Konya.
• Topal, A., Sade, B., Soylu, S., Akar, T., Mut, Z., Ayrancı, R., Sayım, İ., Özkan, İ. ve Yılmazkart, M. 2015. Arpa, Çavdar, Yulaf, Tritikale Raporu. Ulusal Hububat Konseyi. 59-83.
• Yaver, E., Ertaş, N. 2014. Yulafın Bileşimi Hububat Endüstrisinde Kullanım Alanları ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi (13), 42-50.
• Zute, S. ve Bulbilks, P. 1996. Thequalitycharacteristics of newvarieties of oats. In: SlinkardA.,Scoles, G., Rosnagel, B. (Editors), V International Oat . Conference & VII International Barley Genetics Symposium. Poster SessionsVol 1, UniversityExtensionPress, 150-151 pp. Saskatchewan.