Bozcaada’nın farklı mevkilerinde yetiştirilen Bozcaada Çavuşu üzüm çeşidinde uçucu bileşenlerin oranları

Yıl 2021, Cilt: 58 Sayı: 4, 449 - 480, 21.12.2021

Mehmet Ali Gündoğdu , Murat Şeker , Alper Dardeniz , Esra Şahin , Ramazan Eren

https://doi.org/10.20289/zfdergi.877014

Öz

Amaç: Bu araştırma, Bozcaada’nın ‘Çayır’, ‘Sulubahçe’ ve ‘Ova’ mevkilerinde yetiştirilen ‘Bozcaada Çavuşu’ üzüm çeşidinde uçucu bileşenlerin oranlarının belirlenmesi amacıyla, 2013 yılında yürütülmüştür.
Materyal ve Yöntem: Bozcaada’nın farklı mevkilerinde bulunan ‘5BB’ anacı üzerine aşılı, eşit bakım şartları uygulanan 30 yaşlı goble bağlar araştırma materyali olarak seçilmiştir. ‘Bozcaada Çavuşu’ üzüm çeşidinin hasat tarihinde mevcut bağlarda aynı gün içerisinde salkım örnekleri alınmıştır.
Araştırma Bulguları: Araştırma bulgularına göre; ‘Muscat’ üzüm çeşitlerinde saptanmış olan bazı terpenlerin ‘Bozcaada Çavuşu’ üzüm çeşidinde de majör uçucu bileşen olması, yaygın olarak yetiştirilen çeşidin hoş bir aromaya sahip olmasını sağlamıştır. Genellikle üzümlerde ve meyvelerde istenilen aroma bileşiklerinden olan ve lipoksigenaz yoluyla üretilen C6 bileşikleri bakımından da oldukça zengin olduğu görülmektedir.
Sonuç: Bu bileşiklerden özellikle E–2–hekzenal ve hekzanal bileşiklerinin aldehitler grubunda, hekzanol ve Z–3–hekzenol bileşiklerinin ise alkoller grubundaki majör bileşenler olmasının, çeşide özgü istenilen aromanın oluşumunda etkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aroma bileşenleri, ‘Bozcaada Çavuşu’, Sofralık üzüm

Determinations of volatile compounds in Bozcaada Cavusu grape variety cultivated at different locations of Bozcaada

Öz

Objective: The objective of this study was determine the ratios of volatile components in the ‘Bozcaada Cavusu’ grape variety cultivated in ‘Cayir’, ‘Sulubahce’ ve ‘Ova’ locations of ‘Bozcaada and conducted in 2013.
Material and Methods: The thirty years old goble vineyards grafted on "5BB" rootstock at different locations of Bozcaada and applied equal care conditions were selected as research material. ‘Bozcaada Cavusu’ grape variety was harvested at different locations at the harvest date and cluster samples were taken in the same day.
Results: Based on the findings from the study, it could be stated that some terpenes detected in grape varieties with ‘Muscat’ aroma were also major volatile components in the ‘Bozcaada Cavusu’ grape variety and this variety provided had a very pleasant aroma. Except terpenes, the ‘Bozcaada Cavusu’ grape variety was also rich in compounds with 6 carbons (C6 compounds) which formed by lipoxygenase pathway, usually the desired aroma compounds in grapes and fruits.
Conclusion: Among these compounds, it was determined that especially E–2–hekzenal and hexanal compounds were the major compounds in the aldehydes group whereas hexanol and Z–3–hekzenol compounds were the major compounds in the alcohols group and they were effective in the formation of the desired flavor specific to the variety.

Anahtar Kelimeler

Aroma components, 'Bozcaada Cavusu', Table grapes

Kaynakça

• Anonymous, 1997. T.C. Standart Üzüm Çeşitleri Kataloğu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. 88 s.
• Anonymous, 2015. Bozcaada Kaymakamlığı. Genel Bilgiler–Coğrafi Yapı. (http://www.Bozcaada. gov.tr/default_B0.aspx?content=1009) (Date accessed: June 2015).
• Anonymous, 2020. (http://www.thegoodscentscompany.com) (Date accessed: December 2020).
• Bayram, M., M. Kayalar, C. Kaya & S. Topuz, 2016. Şarapta Fenolik ve Aroma Bileşikleri Üzerine ‘Teruar’ın Etkisi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi. 13: 35–46.
• Baytin, R. & N. Keskin, 2018. Determination of Aroma Compounds in Ercis Grape Cultivar. Acta Biologica Turcica. 31(2): 49–55.
• Cabaroglu, T., 1995. Research on Aroma Components of White Emir Grape Variety Grown in Nevşehir-Ürgüp Region (Cappadoce) and of The Wines Obtained from This Variety. Cukurova University, Institue of Applied Science, Department of Food Chemistry. PhD Thesis. Adana, Turkey, 152 pp.
• Cantürk, S. & B. Kunter, 2019. Üzümlerde Aroma Bileşikleri. Agricultural Sciences. s 19.
• Dardeniz, A. & I. Kısmalı, 2002. Amasya ve Cardinal Üzüm Çeşitlerinde Farklı Ürün Yüklerinin Üzüm ve Çubuk Verimi ile Kalitesine Etkileri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 39(1): 9–16.
• Dardeniz, A., 2002. Bozcaada Bağcılığının Mevcut Durumu, Sorunları ve Bağcılığın Geliştirilmesine Yönelik Öneriler. Türk–Koop Ekin. 20: 77–84.
• Dardeniz, A., 2013. Çanakkale İli Bağcılığı ve Son Gelişmeler. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 1(1): 107–110.
• Darici, M., 2011. Determination of Aroma Compounds of Çalkarasi Grape Variety and Rose Wines Obtained from Sub-Regions at Different Altitude in Denizli. Cukurova University, Institue of Applied Science, Department of Food Chemistry. MSc. Thesis. Adana, Turkey, 98 pp.
• Eren, R. & A. Dardeniz, 2015. Farklı Mevkilerin Bozcaada Çavuşu Üzüm Çeşidinin Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri. Bahçe. 45(2): 662–669.
• Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 930. Ders Kitabı No: 265. 401 s.
• Fontes, N., H. Gerós & S. Delrot, 2011. Grape Berry Vacuole: A Complex and Heterogeneous Membrane System Specialized In The Accumulation of Solutes. Am. J. Enol. Vitic. 62(3): 270–278. 10.5344/ajev.2011.10125
• Gomez, E., A. Martiez & J. Laencina, 1994. Localization of Free and Bound Aromatic Compounds Among Skin, Juice and Pulp Fractions of Some Grape Varieties. Vitis. 33: 1–4.
• Gundogdu, M.A., E. Gur & M. Seker, 2021. Comparison of Aroma Compounds and Pomological Characteristics of The Fruits of 'cv. Mondial Gala' and Local Apple Genotype 'Gelin' Cultivated in Çanakkale, Turkey. JOTAF 18(1):10–20. http://doi.org/10.33462/jotaf.630009
• Gundogdu, M.A., N. Ekinci, N. Kaleci & M. Seker, 2018. Determination of Aromatic Compounds of Some Promising Pomegranate Genotypes. Ecological Life Sciences (NWSAELS). 13(3): 142–150. http://doi.org/10.12739/nwsa.2018.13.3.5a0103
• Gur, E., 2019. The Effects of Different Rootstocks on Aroma Volatile Constituents In The Fruits of ‘Fuji’ Apples (Malus domestica Borkh.). Applied Ecology and Environmental Research. 17(5): 11745–11756. http://doi.org/10.15666/aeer/1705_1174511756
• Jiang, Y. & J. Song, 2010. “Fruits and Fruit Flavor: Classification and Biological Characterization, 3–23”. In: Handbook of Fruit and Vegetable Flavors. (Eds: Y.H. Hui). John Wiley and Sons Inc. Hoboken, New Jersey, USA.
• Kalua, C. M. & P. K. Boss, 2010. Comparison of Major Volatile Compounds from Riesling and Cabernet Sauvignon Grapes (Vitis vinifera L.) from Fruit Set to Harvest. Australian Journal of Grape and Wine Research. 16(2): 337–348. https://doi.org/10.1111/j.1755-0238.2010.00096.x
• Kiraci, M.A., H. Bayraktar, K. Usta, S. Özısık & K. Gürnil, 2002. Bozcaada Çavuşu, Kozak Beyazı, Karasakız ve Amasya Beyazı Üzüm Çeşitlerinde Klon Seleksiyonu Çalışmaları. Türkiye V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu (5–9 Ekim 2002, Nevşehir–Turkey) Bildirileri, 97–102 s.
• Kunter, B., S. Cantürk & N. Keskin, 2013. Üzüm Tanesinin Histokimyasal Yapısı. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 3(2): 17–24.
• Rapp, A. & H. Mandery, 1986. Wine aroma. Experientia. 42: 873–884.
• Reynolds, A. G., W. D. Lowrey & C. De Savigny, 2005. Influence of Irrigation and Fertigation on Fruit Composition, Vine Performance and Water Relations of Concord and Niagara Grapevines. American Journal of Enology and Viticulture, 56(2): 110–128.
• Selli, S., 2004. Kalecik Karası, Bornova Misketi ve Narince Üzümlerinin Aroma Maddeleri ve Bu Üzümlerden Elde Edilen Şarapların Aroma Maddeleri Üzerine Kabuk Maserasyonu ve Glikozidaz Enziminin Etkileri. Cukurova University, Institue of Applied Science, Department of Food Chemistry. PhD Thesis. Adana, Turkey, 186 pp.
• Selli, S., T. Cabaroglu & A. Canbas, 2001. Kalecik Karası Şırasındaki Serbest Aroma Maddelerinin Tayininde İki Farklı Ekstraksiyon Yönteminin Kıyaslanması. Gıda. 26(6): 443–448.
• Slegers, A., P. Angers, E. Ouellet, T. Truchon & K. Pedneault, 2015. Volatile Compounds from Grape Skin, Juice and Wine From Five Interspecific Hybrid Grape Cultivars Grown in Québec (Canada) For Wine Production. Molecules. 20(6): 10980–11016. https://doi.org/10.3390/molecules200610980
• Tangolar, S., F. Ergenoglu & S. Gök, 1996. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma Bağı Üzüm Çeşitleri Kataloğu. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, 94 s.
• Uslu, I. & H. Samancı, 1997. Marmara Bölgesi Üzüm Çeşitlerinde Klon Seleksiyonu Çalışmaları. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler. Yayın No: 95, 23 s.
• Yigini, Y. & H. Ekinci, 2018. Bozcaada Toprakları–I (İklim–Jeoloji–Topoğrafya) . ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6 (2): 141–149.