Kiraz domatesi çeşitlerinde farklı depolama sürelerinin bazı mekanik özelliklere etkisi

Yıl 2023, Cilt: 60 Sayı: 4 - Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt: 60 Sayı: 4, 679 - 688, 05.01.2024

Begüm Arkain , Türker Saraçoğlu

https://doi.org/10.20289/zfdergi.1360197

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, iki çeşit kiraz domatesi meyvesinin kütle, hacim, geometrik ortalama çap, küresellik, yüzey ve projeksiyon alanı gibi fiziksel özellikleri ile statik yük etkisi altında farklı sıkıştırma pozisyonlarının ve farklı depolama sürelerinin mekanik özellikler üzerindeki etkisini incelemektir.
Materyal ve Yöntem: Örneklerin fiziksel özelliklerinin belirlenmesi için kütle, hacim, geometrik ortalama çap, küresellik ve yüzey alanı değerleri hesaplanmıştır. Projeksiyon alanı ImageJ görüntü işleme programı ile belirlenmiştir. Örneklerin kuvvet etkisi altındaki davranışlarının tespiti için örnekler sıkıştırma testine tabii tutulmuştur.
Araştırma Bulguları: Kiraz domatesi meyvesinde yapılan ölçümlerde, fiziksel özellikler Trend F1 çeşidinde daha yüksek olduğu bulunmuştur. İki farklı eksende yapılan ölçümlerde, her iki sıkıştırma pozisyonunda depolama süresindeki artışla beraber deformasyonda da artış görülmüştür. Ayrıca, meyve sap eksenindeki kuvvetin meyve sap eksenine dik uygulanan kuvvete göre daha fazla olduğu, deformasyonun da benzer bir eğilim gösterdiği gözlenmiştir.
Sonuç: Domates meyvesinin özellikle depolama sırasında meyve sap eksenine dik olarak konumlanmasının statik yük altında meyve sap eksenine dik pozisyonda taşımaya göre daha dayanımlı olacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Deformasyon, depolama süresi, fiziksel özellikler, Poisson oranı, sıkıştırma testi

The effects of different storage periods on some mechanical properties of cherry tomato varieties

Öz

Objective: The aim of this study was to investigate the physical properties such as mass, volume, geometric mean diameter, sphericity, surface and projection area of two varieties of cherry tomatoes and the effect of different compression positions under static load and different storage times on mechanical properties.
Materials and Methods: To determine the physical properties of the samples, mass, volume, geometric mean diameter, sphericity and surface area values were calculated. The projection area was determined by ImageJ image processing program. The specimens were subjected to compression test to determine the behavior of the specimens under force.
Results: In cherry tomato measurements, physical properties were found to be higher in Trend F1 variety. In the measurements made on two different axes, an increase in deformation was observed with the increase in storage time in both compression positions. It was also observed that the force on the fruit stem axis was higher than the force applied perpendicular to the fruit stem axis, and the deformation showed a similar trend.
Conclusion: It was concluded that positioning the tomato perpendicular to the fruit stem axis, especially during storage, would be more resistant under static load than transportation perpendicular to the fruit stem axis.

Anahtar Kelimeler

Deformation, storage period, physical properties, Poisson ratio, compression test

Kaynakça

• Abak, K., 2016. Türkiyede domatesin dünü, bugünü ve yarını. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 17 (5): 8-13.
• Akçakal, T. & T. Saraçoğlu, 2019. Elmanın Bazı Geometrik ve Hidrodinamik Özellikleri ile Zedelenme Parametrelerinin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56 (4): 465-474
• Akçakal, T., 2022. Aydın İlinde Yetiştirilen Bazı Çilek Çeşitlerinin Hasat ve Hasat Sonrası İşlemlere Yönelik Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 100 s.
• Alnıak, S., 2012. Erik Meyvesinin Farklı Hasat Dönemlerindeki Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Anonymous, 2019. Zwick-Roell Sıkıştırma Test Cihazı. (Web sayfası: https: //www.zwickroell.com) (Erişim Tarihi: Mart 2019).
• Ansar, A., M. Murad, S. Sukmawaty & L. Ilmaknun, 2020. Comparison of the Mass Tissue Strength of Strawberry Fruit Between Vertical and Horizontal Axes. Research Square. (This is a preprint, a preliminary version of a manuscript that has not completed peer review at a journal). https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-121671/v1
• Cumhur, Ö., 2019. Ön İşlem Uygulamalarının Meyve ve Sebze Ürünlerinin Kalite Parametreleri Üzerine Etkileri. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Bursa, 239 s.
• Çalışkan, N. & K. Vursavuş, 2009. Washington navel portakalın hasat sonrası işlemlere yönelik fiziksel ve sürtünme özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 5 (1): 83-92.
• Çevik, M.Y., 2013. Domateste Olgunluğun Fiziko-Mekanik Özellikler Üzerine Etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Adana, 50 s.
• Durgut, F.T., 2008. Çekirdeklik Kabağın (Cucurbita pepo L.) Hasat ve Harmanına Yönelik Fizikomekaniksel Özelliklerin Saptanması. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, 47 s.
• Eraltan, F.M., 2005. Şeftalinin Mekanik Özellikleri Üzerine Çeşit ve Depolama Süresi Etkilerinin Araştırılması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Adana, 50 s.
• Figueiredo-González, M., P. Valentão, D.M. Pereira & P. B. Andrade, 2017. Further insights on tomato plant: cytotoxic and antioxidant activity of leaf extracts in human gastric cells. Food and Chemical Toxicology, 109: 386-392. https://doi.org/10.1016/j.fct.2017.09.018
• Gümüşoğlu, G., A. İnce & E. Güzel, 2006. Domat ve Gemlik zeytin çeşitlerinde bazı fiziksel özelliklerinin olgunlaşma periyodu süresince değişimi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 2 (3): 239-244.
• Gürhan, R., M. Vatandaş & M. Güner 2001. Kayısının mekanik davranışının belirlenmesi. Journal of Agricultural Sciences, 7 (04): 138-140. https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000700
• Kabaş, Ö., S. Sözer & İ.Ünal, 2016. Nektarin meyvesinin bazı mühendislik parametrelerinin belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 12 (1): 65-68.
• Karababa, E. & Y. Coşkuner, 2007. Moisture dependent physical propertities of dry sweet corn kernels. International Journal of Food Propertities, 10 (3): 549-560. https://doi.org/10.1080/10942910601003981
• Kesim, S. & E. Altuntaş, 2012. Hasat sonrası ısıl işlem ve depolama uygulamalarının patatesin fizikomekanik özellikleri ve kalitesi üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29 (1): 53-63.
• Kohyama, K., T. Masuda, H. Shimada, T. Tanaka & Y. Wada, 2013. A Simple Mechanical Index of Strong Quality of Strawberry Fruits. Republic National Food Research Institute, (77): 1-11.
• Mohsenin, N.N., 1986. Physical Properties of Plant and Animal Materials. Gordon and Breach Science Publishers, New York, 891 pp.
• PA Silva, Y., B.C. Borba, V.A Pereira, M.G. Reis, M. Caliari, M.S.L. Brooks & T.A. Ferreira, 2019. Characterization of tomato processing by-product for use as a potential functional food ingredient: nutritional composition, antioxidant activity and bioactive compounds. International Journal of Food Sciences and Nutrition, 70 (2): 150-160. https://doi.org/10.1080/09637486.2018.1489530
• Polat, R., T. Aktas & A. Ikinci, 2012. Selected mechanical properties and bruise susceptibility of nectarine fruit. International Journal of Food Properties, 15 (6): 1369-1380. https://doi.org/10.1080/10942912.2010.498546
• Sabbağ, Ç. & M.S. Sürücüoğlu, 2011. Likopen: insan sağlığında vazgeçilmez bir bileşen. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6 (3): 27-41.
• Saraçoğlu, T. & C. Özarslan, 2015. Kiraz domatesi meyvesinin kütle ve hacminin matematiksel modellemesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (1): 103-108.
• Şahin, G. & E. Altuntaş, 2017. Kuş iğdesi meyvesinin fiziko-mekanik, renk ve kimyasal özellikleri. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 7 (1): 01-11.
• Tunabaş, E., 2022. Domates Rizosferindeki Fungusların Domatesteki Solgunluk Etmeni Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici’ye Karşı Antagonistik Etkilerinin Araştırılması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Adana, 77 s.
• TÜİK, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. Bitkisel Üretim İstatistikleri. (Web sayfası: https: //biruni.tuik.gov.tr) (Erişim tarihi: Ağustos 2023).
• Ünsal, Y., 2022. Kiraz Meyvesinin Fiziko-Mekanik ve Hidrodinamik Özelliklerinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 63 s.
• Yılmaz, C. & H. Özer, 2022. Organik ve geleneksel yetiştirme tekniklerinin domatese etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 37 (1): 23-36. https://doi.org/10.7161/omuanajas.877643
• Yurtlu, Y.B. & D. Erdoğan, 2005a. Domates çeşitlerinde depolama süresinin bazı mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (2): 201-206. https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000416
• Yurtlu, Y.B. & D. Erdoğan, 2005b. Depolama süresinin bazı hıyar çeşitlerinde mekanik özelliklere olan etkisinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (3): 251-256. https://doi.org/10.1501/Tarimbil_0000000584