Çiftçilerin tarım danışmanlığı sistemine bakışları: İzmir İli örneği

Yıl 2025, Cilt: 62 Sayı: 2, 247 - 258, 23.06.2025

Ayşe Yarıcı , Murat Boyacı

https://doi.org/10.20289/zfdergi.1492105

Öz

Amaç: Bu araştırmada Tarımsal Yayım ve Tarım Danışmanlığı Hizmetlerinin işleyişini incelemek, çiftçilerin memnuniyetlerini ortaya çıkarmak ve sistemin iyileştirilmesine yönelik öneriler geliştirmek amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem: Araştırmanın ana materyalini, İzmir’de 2022-2023 yıllarında danışmanlık hizmeti alan 149 çiftçiyle yüz yüze görüşülerek yapılan anketlerden elde edilen veriler oluşturmaktadır. Çiftçilerin danışmanlık hizmetinden faydalanma isteğini etkileyen faktörlerin belirlenmesinde lojistik regresyon analizi kullanılmıştır.
Araştırma Bulguları: Anket bulgularına göre çiftçiler en fazla hastalık ve zararlılarla mücadele ve desteklemelerle ilgili bilgi almaktadır. Danışmanlık hizmetleri sonucu gelirde ortalama %20.3’lük artış sağlanmıştır. Çiftçilerden %67.8’i devlet desteği olmasa da danışmanlıktan faydalanmaya isteklidir. Çiftçilerin danışmanlık hizmetine devlet desteği olmadan devam etme isteğinde etkili faktörler çiftçilerin danışmanların önerilerini uygulayabilmeleri ve danışmanı, konusunda uzman olarak görmeleridir.
Sonuç: Danışmanlık sisteminin genel olarak çiftçilere fayda sağladığı anlaşılmaktadır. Kırsal kesimde danışmanlık sisteminin daha iyi tanıtılması danışmanlık hizmetlerine ilgiyi arttıracaktır. Bu araştırmanın politika yapıcılara fikir vermesi ve İzmir ili açısından yayım çalışmalarına katkı sağlaması bakımından önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çiftçi memnuniyeti , devlet desteği , İzmir , tarımsal danışmanlık hizmetleri , tarımsal yayım

Etik Beyan

Bu araştırma, Ege Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu tarafından 26.09.2022 tarihinde yapılan 09 no’ lu toplantıda alınan 02 numaralı karar ve 1608 protokol numarası ile oybirliği ile etik açıdan uygun bulunmuştur.(Yüksek lisans tez çalışması için yapılan araştırma (anket çalışması) etik açıdan uygun bulunmuştur.)

Farmer’ s perspectives on the agricultural consultancy system: the case of Izmir Province

Öz

Objective: In this research, it is aimed to examine the functioning of Agricultural Extension and Agricultural Consultancy Services the satisfaction of farmers and to develop suggestions for improving the system.
Material and Method: The main material of the research consists of data obtained from surveys conducted by face-to-face interviews with 149 farmers who received consultancy services in Izmir in 2022-2023. Logistic regression analysis was used to determine the factors affecting farmers' willingness to benefit from consultancy services.
Results: According to survey findings, farmers mostly receive information about disease pest control and supports. Result of consultancy services, average of 20.3% increase in income was achieved. 67.8% of farmers are willing to benefit from consultancy even if there is no government support. Factors affecting farmers' desire to continue consultancy services without government support are that farmers can implement the consultants' suggestions and see the consultant as an expert in the field.
Conclusion: It is understood that the consultancy system generally benefits farmers. Better promotion of the counseling system in rural areas will increase interest in consultancy services. It is thought that this research is important in terms of giving ideas to policy makers and contributing to the publication studies for the province of Izmir.

Anahtar Kelimeler

Farmer satisfaction , government support , Izmir , agricultural consultancy services , agricultural extension

Kaynakça

• Anonymous, 2022a. İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. 2022 Yılı Tarımsal Danışmanlık Hizmeti Alan Üretici Kayıtları, 19 s.
• Anonymous, 2022b. Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerine destekleme ödemesi yapılması hakkında tebliği (Tebliğ No: 2021/39). (Web sayfası: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/04/20220406-19.htm) (Erişim tarihi: Mart 2024).
• Anonymous, 2022c. İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü brifingi. (Web sayfası: https://izmir.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Brifing%202022.pdf) (Erişim tarihi: Mart 2024).
• Anonymous, 2024a. Yıllar itibarıyla net ve brüt asgari ücret (01/08/1996-31/12/2024). (Web sayfası: https://www.csgb.gov.tr/media/93379/gunlukaylikasgari.pdf) (Erişim tarihi: Mart 2024).
• Anonymous, 2024b. Tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerine destekleme ödemesi yapılması hakkında tebliği (Tebliğ No:2023/48). (Web sayfası: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/01/20240109-8.htm) (Erişim tarihi: Mart 2024).
• Aydoğdu, M. H. & M. Altun, 2019. Mısır ekimi yapan çiftçilerin tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetleri için ödemeye yönelik tutumları: Şanlıurfa örneklemesi. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2): 109-115.
• Boyacı, M. & Ö. Yıldız, 2011. Türkiye’de Tarım Danışmanlığı Modelinin İşleyişi Üzerine Bir Araştırma. E.Ü. Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yayım Serisi No:8, E.Ü. Basımevi, İzmir, 101 s.
• Boyacı, M. & Ö. Yıldız, 2014. Türkiye'de tarımsal yayım sisteminde çoğulcu yapının bir görünümü. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51 (1): 1-11 s. https://doi.org/10.20289/euzfd.18957
• Boyacı, M., 1996. Avrupa Birliği Ülkelerinde ve Türkiye’de Tarımsal Yayım. E.Ü. Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yayım Serisi No: 3, E.Ü. Basımevi, İzmir, 21 s.
• Cengiz, N., 2018. Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Etkililiği Üzerine Bir Araştırma. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, (Basılmamış) Doktora Tezi, Tekirdağ, 179 s.
• Derman, A., 2010. Mardin İlinde Tarımsal Yayımı Geliştirme Projesi Kapsamında Görev Yapan Elemanların Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Sistemine Bakışları. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Adana, 65 s.
• Gülkök, I., 2015. Avrupa Birliğinde Danışmanlık Hizmetleri ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, (Basılmamış) AB Uzmanlık Tezi, Ankara, 133 s. İmamoğlu, H., 2017. Tarımsal Danışmanlık Hizmetlerinin Tarımsal Üretim Üzerine Etkilerinin Analizi Balıkesir İli Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Aydın,104 s.
• Kara F., U. K. Kara & Y. Aktaş, 2009. Köy merkezli tarımsal üretime destek projesi' nin (Köy-Mer) tarımsal yayım açısından değerlendirilmesi: Şanlıurfa İli örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 15 (1): 25-34.
• Kızılaslan, H. & E. Çakmak, 2012. Tarımsal yayım geliştirme projesi kapsamında tarım danışmanlığı sisteminin değerlendirilmesi Tokat İli örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 29 (2): 73-84.
• Kızılaslan, H. & S. Erdemir, 2013. Tarım danışmanlarının tarımsal yayım ve danışmanlık sistemindeki rolleri ve sisteme bakış açıları (Tokat İli merkez ilçe araştırması). Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6: 67-84.
• Koçak, F., 2012. AB’nde ve Türkiye’ de Uygulanan Tarımsal Yayım Danışmanlık Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, 64 s.
• Newbold, P., 1995. Statistics for Business and Economics, Prentice-Hall International, New Jersey, 867 pp.
• Toy, M., 2021. Tarımsal danışmanlık hizmeti pandemide de kesintisiz devam ediyor. Tarım ve Orman Dergisi, Temmuz Ağustos Sayısı, 46-49.
• TÜİK, 2024. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, 2023. (Web sayfası: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684) (Erişim tarihi: Mart 2024).