Sınıf Öğretmenlerinin Vicdan Algısı

Yıl 2017, Sayı: 32, 853 - 864, 01.12.2017

Mehmet Demirkol Durmuş Kılıç

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.1849

Öz

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin vicdan algısını belirlemektir. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni ile şekillenen araştırmanın çalışma grubunu Diyarbakır ili,2015-2016 eğitim öğretim yılı bahar döneminde görev yapmakta olan 120 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Verilerin toplanabilmesi için araştırmacılar tarafından geliştirilen ve yarı yapılandırılmış görüşme sorularını barındıran görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin vicdanı sosyal, kişisel, ruhsal ve davranışsal olmak üzere dört tema altında tanımladığı görülmüştür. Bunun yanında vicdan kavramının davranış üzerinde ve öğretmenlik mesleğini uygulama sürecinde önemli bir etkiye sahip olduğu öğretmen görüşlerinden ortaya çıkan başka bir bulgudur.

Anahtar Kelimeler

vicdan, sınıf öğretmenliği, mesleki vicdan

Conscience Perception of Primary School Teachers

Öz

The purpose of this research is to determine the perception of class teachers' conscience. The study group of the research, which is formed by the qualitative research method, is composed of 120 class teachers working in the spring semester of 2015-2016 academic year in Diyarbakır province. In order to collect the data, interview form developed by researchers and containing semi-structured interview questions was used. As a result of the research, it has been seen that the class teachers define the conscience under four themes as social, personal, spiritual and behavioral. However, another finding emerged from the teacher's view that the concept of conscience has an important influence on behavior and in the process of applying the teaching profession.

Anahtar Kelimeler

conscience, primary school teachers, professional conscience

Kaynakça

• Akyürek, P. G. (2008). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin öğrencilerin ahlaki gelişimine etkisi: Kohlberg'in ahlak gelişimi kuramı açısından bir değerlendirme. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Atalay, E. (2000).Vicdan özgürlüğü. İnsan Hakları Yıllığı Cilt 21-22
• Aydın. , M. Z. (2003). .Ahlak öğretiminde örnek olay incelemesi yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, s.33
• Banks, J. A. (2013). Çokkültürlü eğitime giriş. (Çeviren: H. Aydın). Ankara: Anı Yayıncılık
• Berkant, H. G., Efendioğlu, A. & Sürmeli, Z. (2014). Değerler eğitimine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (5), 427-440.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (17.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, G. (2004). Kişilik gelişimi. İçinde: B. Yeşilyaprak (Ed.), Gelişim ve öğrenme psikolojisi, (ss. 109- 140). Ankara: Pegem A Yayıncılık. s. 130
• Cinay, F. (2015). İlkokul öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün & S. B. Demir (Çeviri Ed.).Nitel çalışma tasarımı. (ss.42-67). Ankara: Siyasal Kitapevi. s. 64
• Çağdaş, A. & Şahin, Z. S. (2002). Çocuk ve ergende sosyal ve ahlak gelişimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. s.42
• Ersanlı, K. (2005), Davranışlarımız gelişim ve öğrenme, Samsun: Eser Matbaası.
• Ersoy, N. M. (1997). Adalet alanında çalışan ve bu konuda eğitim görenlerin ahlaki gelişim evrelerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara
• Farh, J., Zhong, C. & Organ, D. W. (2004). organizational citizenship behavior in the people’s republic of China. Organizational Science, 15 (2), 241-253.
• Hatunoğlu, G. A. (2003). Farklı ahlaki gelişim düzeylerinde bulunan üniversite öğrencilerinin kendilerinin ve toplumun ahlak düzeyini değerlendirmeleri ve psikolojik belirti düzeylerinin karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum. s.40
• Ilgaz, S. & Bilgili, T. (2006). Eğitim ve öğretimde etik. Atatürk Üniversitesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi. 6 (14). 199-210.
• Kant, E. (2007). Ethica, etik üzerine dersler.(Çeviren: O. Özügül). İstanbul: Pencere Yayınları.
• Karataş, A. (2013).İlköğretim öğretmen adayları için meslek etiğinin önemi. Marmara Coğrafya Dergisi. o (28). 304-318. s. 28
• Ketenci, T. (2008). Kant etiğinde duygululuğun eleştirisi. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi.5 (8). 35-55
• Kılıç, M., Kaya, A., Yıldırım, N. & Genç, G. (2004). Eğitimci gözüyle öğretmen ve öğrenci. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya, 6-9 Temmuz 2004
• Köknel, Ö., (1996). Bireysel ve toplumsal şiddet. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. s. 81
• Köse, M. & Demir, E. (2016). Öğretmenlerin rol modelliği hakkında öğretmen görüşleri,” Akademik Bakış Dergisi. 53, 38–57.
• Kumar, R. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Araştırma yöntemleri (Çeviren: H. Atak). Ankara: Edge Akademi.
• Mengüşoğlu, T. (1965). Değişmez değerler ve değişen davranışlar. İstanbul: İstanbul Matbaası.
• Merriam, S.B. (2013). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çeviri Ed.), Nitel araştırma nedir? (ss.1-55). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık s. 14
• Miles, M.B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Beverly Hills: Sage Publications.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü. http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39# Erişim Tarihi: 07.11.2017.
• Morrison, E.W. & Pbelps, C.C. (1999). Taking charge at work: extrarote efforts lo ınitiate workplace change. Academy of Management Journal, 42 (4), 403-419.
• Nietzsche, F. (2005).Ecco Homo. Kişi Nasıl Kendisi Olur. (Çeviren: O. Tuncay). İstanbul: Gün Yayıncılık.
• Organ, D. W., (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington Books/DC Heath and Com.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile üniversite öğrencilerinin bazı demografik özellikleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 20, 117-135.
• Öztik Türer, S. (2015). Profesyoneller için ahlaki gelişim ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum. s.17
• Temli, Y., Şen, D. & Akar, H.(2013). Elementary school teacher candidates’ perceptions and definitions on morality and moral education. Eğitim ve Bilim 38 (168), 198-214.
• Tokmak, N. & Bakioğlu, A. (2009). Öğretmenlerin değer yargılarının eğitim süreçlerine etkisinin incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 30, 65-83.
• Topbaşı, F. (2006). Okul öncesi dönem 6 yaş grubu çocukların törel (ahlâkî) gelişiminde dramanın yeri ve önemi. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. s.67
• Ulusoy, K. & Dilmaç, B. (2014). Değerler eğitimi. Ankara: Pegem A. Yayınları.
• Uslu, B. & Balcı, E. (2012).İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile örgütsel iletişim algıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi.18 (3), 461-489.
• Usta, A. (2011). Kuramdan uygulamaya kamu yönetiminde etik ve ahlak. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (1) 2, 39-50.
• Van Scotter. J.R. & Molowidlo, S.J. (1996). Interpersonal facililalion and job dedication as separate facels of contextual performance. Journal of Applied Psychology, 81(1), 525-531.
• Yaşaroğlu, C. (2014). Sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Social Science, 27, 503-515.
• Yeşilyurt, E. & Kılıç, M. E. (2014).Ortaokul öğrencilerinin algılarına göre öğretmenlerin etik değerlere uyma düzeylerinin değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi 18 (60). 471-486.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Genişletilmiş 9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, B. (2005). Öğretmenlik nasıl bir meslektir? A. M. Sünbül (Ed.), Öğretmenin dünyası (ss. 7-22). Ankara: Mikro Yayınları
• Zulliger, H. (1996). Çocuk vicdanı ve biz. (Çeviren: K. Şipal). İstanbul: Cem Yayınevi. s.12
• Citation Information Demirkol, M. & Kılıç, D. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Vicdan Algısı. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 853-864.