Lise öğrencilerinin dikkat kontrolleri üzerinde etkili olan değişkenlerin CHAID analizi ile incelenmesi

Yıl 2017, Sayı: 30, 465 - 475, 01.04.2017

Mehmet Şata

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.747

Öz

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin dikkat kontrollerini etkileyen faktörlerin neler olduklarının belirlenmesidir. Araştırmanın evrenini 2015-2016 eğitim öğretim yılında Batman İli Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı liselerde okuyan öğrenciler, örneklemini ise seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi ile seçilen 700 kız ve 1124 erkek öğrenci olmak üzere toplam 1824 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan lise öğrencilerinin dikkat kontrollerini belirlemek amacıyla, Fajkowska ve Derryberry (2010) tarafından geliştirilen ve Akın vd., (2013) tarafından Türkçe’ye uyarlama çalışması yapılan “Dikkat Kontrol Ölçeği” kullanılmıştır. Öğrencilerin sosyo-demografik bilgileri ise araştırmacı tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu” aracığıyla toplanmıştır. Veri kümesinin analizinde SPSS 21.0 paket programı kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, lise öğrencilerinin dikkat kontrol mekanizmaları üzerinde etki düzeyi en yüksek değişkenin telefon kullanma sıklığı olduğu ve daha sonra sırasıyla cinsiyet, yaş ve aile ile birlikte yaşama durumlarının etkili oldukları bulunmuştur. Bu çalışma kapsamında elde edilen sonuçlara dayalı olarak, lise öğrencilerinin telefon kullanma sıklıklarının azaltılmasının faydalı olunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dikkat Kontrolü, CHAID Analizi, Lise Öğrencileri

Examining the variables effecting the controls attention of high school students Using CHAID Analysis

Öz

The purpose of this research, the factors affecting the controls attention of high school students to determine what happened. The population of research consists of the students studying at high schools bound to Batman Provincial Directorate of National Education in 2015-2016 educational year and the sample of this study consists of 700 female and 1124 male students (1824 in total) who were chosen by using convenience sampling that is one of methods of the non random sampling. In order to determine the controls attention of high school student, Attention Control Scale which was developed by Fajkowska and Derryberry (2010) and was conducted the Turkish adaptation study by Akın et al., (2013) were used. Personal Information Form, which was developed by the researcher to get students’ socio-demographic information were collected. SPSS 21.0 packaged software was used for statistical analysis of the data. As a result of the analyses, which were CHAID analysis, the independent variables having the highest effect on high school students’ controls attention were “the frequency of smartphone use” and then respectively gender, age and live with family. Based on the results obtained in this study, high school students are thought to be beneficial to reduce the frequency of use of the smartphone.

Anahtar Kelimeler

Attention Control, CHAID Analysis, High School Students

Kaynakça

• Ankara: Pegem Akademi. Cammann R., & Spiel, G. (1991) Neuropsychologische Grundlagen von Aufmerksamkeits- und Konzentrationsleistungen
• (Neuropsychological foundations of attention and concentration). In: Barchmann H, Kinze W, Roth N
• (eds) Aufmerksamkeit und Konzentration im Kindesalter. Berlin: Verlag Gesundheit, 11–26. Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. NJ: Lawrence Erlbaum. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL
• uygulamları. Ankara: Pegem Akademi. Demir, Y. M. (2009). Bilişsel bilgi işlem teorisi. M. Şahin (Ed.), Öğrenme teorileri (s. 130-182). Nobel, Ankara. Deveci, S. E., Açık, Y., Gülbayrak, C., Demir, F., Karadağ, M. & Koçdemir, E. (2007). İlköğretim
• öğrencilerinin cep telefonu, bilgisayar, televizyon gibi elektromanyetik alan oluşturan cihazları kullanım
• sıklığı. Fırat Tıp Dergisi, 12(4), 279-283. Diehl, M., Semegon, A. B., & Schwarzer, R. (2006). Assessing attention control in goal pursuit: A component
• of dispositional self-regulation. Journal of Personality Assessment, 86(3), 306-317. Ercan, İ., & Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211- 216. Fajkowska, M. & Derryberry, D. (2010) . Psychometric properties of Attentional Control Scale: The
• preliminary study on a Polish sample. Polish Psychological Bulletin, 41(1), 1-7. Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis. New Jersey: Pearson
• Prentice Hall. Hoare, R. (2004). Using CHAID For Classification Problems. New Zealand Statistical Association Conference’nda
• sunulmuş bildiri, New zealand. İlhan, V. (2008). Yeni dünya düzeninde iletişim politikaları ve değişim: Cep telefonu kullanım alışkanlıkları ve
• tüketim yönelimleri. Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi, 24(1), 293-316. Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık. Kass, G.V. (1980). An exploraty tecnique for ınvestigating large quantaties of categorical data. Applied Statistic
• (2), 119-127. Kayri, M. (2007). Araştırmalarda iki aşamalı kümeleme analizi ve bir uygulaması. Eurasian Journal of Educational
• Research, 28, 89-99. Kirk, R. E. (2008). Statistics an introduction. Belmont: Thomson Higher Education. Küçük Doğaroğlu, T. (2013). Türkiye’de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile ilgili çalışmaların yürütüldüğü lisansüstü tezlerin incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 1 (2), 90-112. Luszczynska, A., Diehl M., Gutiérrez-Doña, B., Kuusinen P., & Schwarzer, R. (2004). Measuring one component of dispositional self-regulation: Attention control in goal pursuit. Personality and Individual
• Differences, 37(3), 555-566. Mathis, E. & Bierman, K. (2012). Child Emotion Regulation and Attentional Control in Pre-Kindergarten
• Associations with Parental Stress, Parenting Practices, and Parent-Child Interaction Quality. Society for
• Research on Educational Effectiveness, 1-9. Özcebe, H., Aydın, M., Daştan, A. E., Fırat, E. & Karaaslan, E. (2013). Bilişimde yeni bir alan: cep telefonları ve
• gençler. İ. Sarı ve M. Özdemir (Ed.), Çoçuk ve Bilişim içinde (s. 342-368). Ankara: SAMER. Öztürk, M. E., Bayraktar, G., Öztürk, D., & Tozoğlu, E. (2016). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu
• Öğrencilerinin Dikkat Kontrol Düzeylerinin Spor ve Farklı Değişkinler Açısından Araştırılması.
• International Journal of Science Culture and Sport, 4(1), 76-83. Pala, K. (2002). Cep telefonu baz istasyonlarının sağlığa etkisi. Uludağ Üniversitesi Dergisi, 1, 41-43. Pehlivan, G. (2006). CHAID analizi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen
• Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Prasad, S., Lim, V. K. G., & Chen, D. J. Q. (2010). Self-regulation, individual characteristics and cyberloafing.
• Proceedings of the 14th Pacific Asia Conference on Information Systems (PACIS), 1641-1648, Taipei, Taiwan. Ratey, J. J. (2001). A User's Guide to the Brain. New York: Pantheon Books. Ruf, B. & Arthen, K. (2006). ADHS und wahrnehmungsauffaelligkeiten. Auer Verlag: Donauwörth. Salthouse, T.A., Berish, D.E., & Miles, J.D. (2002). The role of cognitive stimulation on the relations between
• age and cognitive functioning, Psychology and Aging, 17, 548–557. Selçuk, Z. & Öztürk, B. (1992). Öğrenme-Öğretme etkinliğini artırmada öğrenme stratejilerinin kullanılması
• genel bir inceleme. Eğitim Dergisi, 1, 66-74. Stanescu, D. F., & Iorga, M. E. (2015). An exploratory study regarding the relations between time perspective
• achievement motivation and self-regulation. Management Dynamics in the Knowledge Economy, 3(1), 7-24. Sünbül, A. M. & Çelik, M. (1998). Başarılı ve başarısız öğrencilerin dikkat düzeylerinin karşılaştırılması. VII. Ulusal
• Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri (ss.437-447). Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi. TUBİTAK. (2010). Gençler ve İletişim Teknolojileri: TUBİTAK. Üngüren, E., & Doğan, H. (2010). Beş yıldızlı konaklama işletmelerinde çalışanların iş tatmin düzeylerinin
• CHAID analiz yöntemiyle değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(2), 39-52. World Health Organization. (2002). Establishing a dialogue on risks from electromagnetic fields: World Health Organization. Yaycı, L. (2007). İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinde Seçici ve Yoğunlaştırılmış Dikkat Becerilerini Geliştirmeye Dayalı
• Bir Programın Etkililiğinin Sınanması. Doktora Tezi. T.C Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İstanbul. Citation Information Şata, M. (2017). Lise öğrencilerinin dikkat kontrolleri üzerinde etkili olan değişkenlerin CHAID analizi ile incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 465-475.