Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Algılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2016, Sayı: 28, 268 - 277, 01.08.2016

YENER Akman

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.729

Öz

Bu araştırmada, öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algı düzeyleri ve psikolojik sermaye algıları okul türü ve mesleki kıdem değişkenleri açısından incelenmiştir. Tarama modelinde desenlenen araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim öğretim yılında görev yapan 380 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri internet ortamında elde edilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında Çetin & Basım (2012) tarafından uyarlaması gerçekleştirilen Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeği kullanılmıştır. Veriler aritmetik ortalama, standart sapma, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ve çok yönlü varyans analizi (MANOVA) yapılarak çözümlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algı düzeyi yüksek olarak belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları okul türü değişkeninde umut boyutuna; mesleki kıdem değişkenin de ise umut ve özyeterlilik boyutlarında anlamlı farklılıklar göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Pozitif psikolojik sermaye, ilköğretim, ortaöğretim, öğretmen

The Investigation of Teachers’ Perceptions of Psychological Capital According to Various Variables

Öz

In this study, positive psychological capital level of perception of teachers were investigated. In addition the perception of positive psychological capital was examined in terms of type of variables as school and seniority. This study was designed with survey method and the study group was consisted of 380 teachers working in the 2014-2015 educational year. Research data were obtained from the internet. Datas were gathered throught the Positive Psychological Capital Scale which adopted by Çetin & Basım (2012). The gathered data were analyzed with arithmetic mean, standart deviation, confirmatory factor analysis (CFA) and multiple analysis of variance (MANOVA). After the analysis, it was found that teachers’s positive psychological capital level was at a high level. İn addition, teachers’s perceptions of positive psychological capital showed signicifant differences at type of school variable to hope dimension and at seniority variable to hope and self-efficacy dimensions.

Anahtar Kelimeler

Positive psychological capital, primary, secondary, teacher.

Kaynakça

• Abbas, M. ve Raja, U. (2010). Impact of Psychological Capital on Innovative Performance and Job Stress. Canadian Journal of Administrative Sciences, 32(2), 128-138.
• Akçay, V. H. (2012). Pozitif psikolojik sermayenin iş tatmini ile ilişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 123-140.
• Akdoğan, A., & Polatcı, S. (2013). Psikolojik sermayenin performans üzerindeki etkisinde iş aile yayılımı ve psikolojik iyi oluşun etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 273-293.
• Avey, J. B., Luthans, F., & Jensen, S. M. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating employee stress and turnover.Human Resource Management, 48(5), 677-693.
• Başol, G., & Altay, M. (2009). Eğitim yöneticisi ve öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(58), 191-216.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Büyükgöze, H. (2014). Lise öğretmenlerin görüşlerine göre algılanan örgütsel destek ve psikolojik sermaye ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cole, K., Daly, A., & Mak, A. (2009). Good for the soul: The relationship between work, wellbeing and psychological capital. The Journal of Socio-Economicsi, 38, 464-474.
• Çetin, F., & Basım, H. N. (2012). Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
• Çetin, F., Hazır, K., & Basım, H. N. (2013). Destekleyici örgüt kültürü ile örgütsel psikolojik sermaye etkileşimi: Kontrol odağının aracılık rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 31-52.
• Çimen, İ. (2015). Öğretmenlerin psikolojik sermaye algısına ilişkin faktörlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Erkuş, A., & Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, (42)2, 302-318.
• Fredrickson, B. L. (2000). Why positive emotions matter in organizations, lessons from the broaden-and-build model. Psychologist-Manager Journal, 4, 131-142.
• Güçlü, N. (2004). Öğretmenlik Mesleğine Başlarken Yeni Öğretmenlerin Örgütsel Sosyalleşmeleri. . İlk Günden Başöğretmenliğe. (Ed. Erçetin, Ş.) Ankara: Asil Dağıtım. 17-39.
• Hajloo, N. (2013). Relationship Between Positive Psychological Capacities And Sense Of Humour Among Female Teachers Of Iran. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 93-96.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, A., Balay, R., & Demirci, Z. (2014). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 47-68.
• Kelekçi, H. ve Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayeleri ile yeterlik inançları arasındaki ilişkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 992-1007.
• Keser, S., & Kocabaş, İ. (2014). İlköğretim okulu yöneticilerinin otantik liderlik ve psikolojik sermaye özelliklerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(1), 1-22.
• Li, L., & He, X. (2011). The Researches on Positive Psychological Capital and Coping Style of Female University Graduates in http://www.seiofbluemountain.com/upload/product/201112/2011nxscfz05a2.pdfE.T: 09.01.2016. Course of Seeking Jobs.
• Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal of Organizational Behavior, 23(6), 695-706.
• Luthans, F., & Jensen, S. M. (2002). Hope: A new positive strength for human resource development. Human Resource Development Review 1(3), 304-322.
• Luthans, F., Luthans, K. W., & Luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: Beyond human and social capital. Business Horizons 47(1), 45-50.
• Luthans, F., &Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.
• Luthans, F., Avolio, B., Walumbwa, F., & Li, W. (2005). The psychological capital of Chinese workers: exploring the relationship with performance. Management and Organization Review, 1, 247-69.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., &Norman, S.M. (2007). Positive psychological capital: measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60,541-572.
• Luthans, F., & Youssef, C. M. (2007). Emerging Positive Organizational Behaviour. Journal of Management, 33, 321-349.
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological Capital: Developing the human competitive edge, New York, Edition, 246 p.
• Luthans, F., Avey, B. J., & Li, W. (2008). More evidence on the value of Chinese workers' psychological capital: A potentially unlimited competitive resource?. The International Journal of Human Resource Management, 19(5), 818-827.
• McMurray, A. J., Pirola-Merlo, A., Sarros, J. C., & Islam, M. M. (2010). Leadership, climate, psychological capital, commitment, and wellbeing in a non-profit organization. Leadership & Organization Development Journal, 31(5) 436-457. MEB. (2015). Milli Eğitim
• İstatistikleri, Örgün Eğitim 2014-2015. E.T: 02.02.2016.
• http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2014_2015.pdf.
• Nelson, D., & Cooper, C.L. (eds.) (2007). Positive Organizational Behaviour, Accentuating the Positive at Work. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Oruç, E., & Özen Kutanis, R. (2015). Pozitif psikolojik sermayenin politik davranışlara etkisi: Akademisyenler üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 36-58.
• Peterson, S. J., Luthans, F., Avolio, B. J., Walubwa, F. O., & Zhang, Z. (2011). Psychological capital and employee performance: A latent growth modelling approach. Personnel psychology (64), 427-450.
• Reivich, K., & Shatte, A. (2002). The resilience factor. New York: Broadway Books.
• Schulman, P. (1999). Applying learned optimism to increase sales productivity. Journal of Personal Selling and Sales Management, 19(1), 31-37.
• Seligman, M. E. P. (1998). Learned optimism. New York: Pocket Books.
• Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology. American Psychologist, 55, 5-14.
• Snyder, C.R., Sympson, S., Ybasco, F., Borders, T., Babyak, M., & Higgins, R. (1996). Development and validation of the state hope scale. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 321-335.
• Snyder, C. R. (2000). Handbook of hope. San Diego: Academic Press.
• Stajkovic, A. D., & Luthans, F. (1998). Social cognitive theory and self-efficacy: Going beyond traditional motivational and behavioral approaches. Organizational Dynamics, 26(4), 62-74.
• Tösten, R. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine ilişkin algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Wang, Y., Liu, L., Wang, J., & Wang, L. (2012). Work-family conflict and burnout among Chinese doctors: The mediating role of psychological capital. Journal of Occupational Health, 54, 232-240.
• Wang, J. H., Chen, Y. T., & Hsu, M. H. (2014).A case study on psychological capital and teaching effectiveness in elementary schools. IACSIT International Journal of Engineering and Technology, 6(4), 331- 337.
• Wright, T. A. (2003). Positive organizational behavior: An idea whose time has truly come. Journal of Organizational Behavior, 24, 437-442.