ÖZEL EĞİTİM ALANINDA ÇALIŞAN ÖĞRETMENLERİN EMPATİK EĞİLİM DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2015, Sayı: 24, 43 - 65, 01.04.2015

Aydan Aydın Nalan Nergis Karkaç

Öz

Araştırmada özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin empatik eğilimlerinin çalıştıkları engel türüne göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeline uygun olarak düzenlenen araştırmanın örneklemini; zihin engellilerle, işitme engellilerle, görme engellilerle, otizmli bireylerle ve diğer engel türleri ile çalışan toplam 664 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmenlerin empatik eğilim düzeylerini belirlemek amacıyla Dökmen (1998) tarafından geliştirilen “Empatik Eğilim Ölçeği” ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır.Yapılan araştırma sonucunda özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin empatik eğilim düzeyleri cinsiyete göre bayanlarda,mesleği isteyerek seçip/seçmemeye göre ve mesleği isteyerek seçenlerde ve mesleği sevip/sevmeme değişkenlerine göre mesleği sevenlerde empatik eğilim puanları yüksek çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel Eğitim, Empati

INVESTİGATİON OF EMPATHIC TENDENCY LEVELS OF TEACHERS WHO WORK IN THE SPECIAL EDUCATION FIELD ACCORDING TO VARIOUS VARIABLES

Öz

The purpose of this study was to determination of the teachers working in special education differed according to the barrier type of empathic tendencies and examination of trends in empathic tendencies of some variable. A total of 664 teacher participated in the study. Participants were recruited from public elementary schools located in Istanbul. These teachers were divided into five groups: working for children with intellectual impairments, children with hearing impairments, children with visual impairments, children with autism and the other impairments. Study data were gathered by using the Emphatic Tendency Scale which was developed by Dökmen (1998). Findings from the study showed that emphatic tendency scale scores of teachers working in special education were compared to their gender (woman), willingly chose the profession or not (willingly chose the profession), love the career or not (love the career) and level of empathic inclinations of the teachers is shown significantly difference.

Anahtar Kelimeler

Special Education, Empathy.

Kaynakça

• Akbulut, E. (2010). “Sınıf öğretmenlerinin empatik eğilim düzeyleri.” Yayınlamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Akkoyun, F. (1982). Empatik anlayış üzerine. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 64-68.
• Akkoyun, F. (1983). Empatik olmak değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(1), 106-108.
• Alçay, U. (2009). “Farklı okul türlerinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin empatik beceriler açısından karşılaştırılması.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Alver, B. (2003). “Çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların empatik becerileri, karar stratejileri ve psikolojik belirtileri arasındaki ilişkiler.” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Barut, Y. (2004). Öğretmenlerin empatik eğilim düzeyleri ile çatışma eğilimi düzeylerinin değişkenler açısından incelenmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Samsun.
• Bayam, G., Şimşek, E. U., & Dilbaz, N. (1995). Üç farklı meslek grubunda empatik beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Kriz Dergisi, 3(1-2), 7-17.
• Brody, L. R., & Hall, J. A. (1993). Gender and emotion. M. Levis and J. Havilland (Eds.). Handbook of emotions, 447-460. New York: Guilford Press.
• Çakmak, M. (2000). Sınıf ortamı ve grup etkileşimi, sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar. Nobel Yayınevi, Ankara.
• Çelik, E. (2008). “Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin empatik eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi,” Yayınlamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çokluk, Ö. (1999). “Zihinsel ve İşitme Engelliler Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerde Tükenmişliğin Kestirilmesi,” Yayınlamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Davis, C. M. (1990). ‘‘What İs Empaty, and Can Empaty Be Taught?’’. Physical Therapy.
• Dev, N. (2010). “İlköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin empatik beceriler açısından karşılaştırılması” Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Dilmaç, B., Gürsel, M., & Sarı, H. (2004). Sınıf yönetimi. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Dökmen, Ü. (1998). Empati kurma becerisi ile sosyometrik statü arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 20(1), 27-36.
• Dökmen, Ü. (2009). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ercoşkun, M. H. (2005). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin empatik becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Erçoban, S. (2003). İlköğretim II. kademesindeki branş öğretmenlerinin empatik eğilim düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Eripek, S. (2005). Zeka geriliği. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Ersanlı, K. (1993). İnsan ilişkilerinde empatik yaklaşımın yeri ve önemi. MEB Eğitim Dergisi, 5(2), 70-72.
• Filiz, A. (2009). “Farklı lise türlerindeki öğrencilerin empatik eğilimlerinin ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Genç, S. Z., & Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demografik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi,19(4), 54-66.
• Güldağ, S. (2007). “Düzme çakırlar ilköğretim okulunda okuyan öğrencilerin ebeveynlerinin empatik düzeylerinin ailelerin sosyo ekonomik yapılarına göre incelenmesi.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Günaydın, M. (1999). “Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin empatik eğilim düzeyleri ile çatışma eğilimi düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Jones, V. F., & Jones, L. S. (2001). Comprehensive classroom management communities of support and solving problems. Allyn and Bacon, Boston, USA.
• Kallipuska, M. (1992). Holistic empathy educadion among preschool and school children. International Scientific Conference Comenius Heritage and Education, 23(27), 1-20.
• Karahan, F. T. (1998). Empatik beceri ve insan doğası anlayışı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 11(4), 207-219.
• Karasar, N. (2009), Bilimsel Arastırma Yöntemi, 19.Basım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kılıç, S. (2005). “İstanbul’daki okul öncesi öğretmenlerinin empatik beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi.” Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Lennon, R., & Nancy E. (1990). Gender and age differences in empathy
• and sympathy, empathy and it’s development. New York: Cambridge University Pres.
• Nikolaou, I., & Tsaousis, I. (2002). Emotional ıntelligence in the workplace: exploring ıts effects on occupational stress and organizational
• Organizational Analysis, 10(4), 327-342. International Journal
• of Önemlitürk, D. (1997). Lise yöneticilerinin kendini gerçekleştirme ve empati düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Ören, N., & Gençdoğan, B. (1998). Psikolojik danışma ve rehberlik anabilim dalı öğrencilerinin aile ve arkadaşlarından algılanan sosyal destek düzeyleri ile empatik beceriler arasındaki ilişkiler. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Konya.
• Sarı, H. (2003). Özel eğitime muhtaç öğrencilerin eğitimleriyle ilgili çağdaş öneriler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Stephan, W.C., & Finlay, K. (1999). The role of empahy in improving intergroup relations. Journal of Social Issues, 55(4), 729-747.
• Yıldırım, İ. (1992). Psikolojik danışma ve rehberlik programı öğrencileri ile psikoloji programı öğrencilerinin empatik eğilim ve empatik beceri düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(13), 128-139.