VATANDAŞLIK VE DEMOKRASİ EĞİTİMİ DERSİNİN SEKİZİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNDE VATANDAŞLIK ALGISININ OLUŞMASIYLA İLİŞKİSİ

Yıl 2014, Sayı: 23, 251 - 302, 01.12.2014

Beytullah Kaya Feride Ersoy

Öz

Bu çalışmada Orta öğretimde Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi dersinin sekizinci sınıf öğrencilerinin bilinçli vatandaş olarak yetişmelerine etkisi araştırılmıştır. Çalışma 2012–2013 eğitim öğretim yılının birinci dönemine ait “Her İnsan Değerlidir” ve “Demokrasi Kültürü” üniteleri üzerine yapılmıştır. Nicel veri toplama envanteri 40 sorudan oluşturulmuş, pilot çalışma yapıldıktan sonra soru sayısı 23’e düşürülmüş ve 58 öğrenciyle uygulama gerçekleştirilmiştir. Nitel veriler de 10 öğrenci ile gerçekleştirilen yarı yapılandırılmış mülakat yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmada nitel veriler betimsel analiz ve içerik analiziyle, nicel veriler ise bilgisayar programıyla analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi dersinin sekizinci sınıf öğrencilerinde vatandaş algısının gelişmesine, demokratik değerleri edinmelerine, öğrencilerde uzlaşma kültürü ve eşitlik değerlerinin gelişmesine katkı sağladığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi Eğitimi, Bilinçli Vatandaş, Vatandaşlık Eğitimi, Vatandaşlık Hakları, Sorumluluk

The Effect of Citizenship and Democracy on Eight Class Students Growing as a Conscious Citizen

Öz

The Effect of Citizenship and Democracy Lesson on the eight class students growing as a concious citizen is researched in this study. This research is made on the units of ‘Each person is Valuable’ and ‘Democrasy Culture’ that belong to the first term of 2012 and 2013 Education Year. The quantitative data collecting inventory is made up of 40 questions, After the plot application the number of the questions are decreased to 23 and applied to 58 students. The quantitative datas are collected with 10 students by the semi prepared interview method. In this research quantitative datas are collected by descriptive and content analyses, the quantitative datas are analysed by SPSS program. The discoveries of the research shows that The Effect of Citizenship and Democracy Lesson is effective on the eight class students growing as a concious citizen, getting democratic values,improving their consensus culture and equality values.

Anahtar Kelimeler

Democracy Education, Concious Citizen, Citizenship Education, Citizenship rights, Responsibility.

Kaynakça

• Akyüz, Y. (2001). Başlangıçtan 2001‟e Türk eğitim tarihi (8. Baskı). İstanbul: Alfa Yayıncılık. Abowitz & Harnish, 2006
• Aras, H. (2000). Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde öğrencilere insan haklarıyla ilgili tutumların kazandırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
• Aslan, E. (1998). Devrim tarihi ve ders kitapları. Salih Özbaran (Ed.). Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları içinde (s.305-320). İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde araştırma yöntem teknik ve ilkeler (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Demircioğlu, İ. (2008). Türkiye’de tarih öğretimi aktif vatandaşlık eğitimini desteklemekte midir? Türk tarih öğretmenlerinin görüşleri. Mustafa Safran ve Dursun Dilek (Ed.). 21. Yüzyılda Kimlik, Vatandaşlık ve Tarih Eğitimi Kitabı içinde (s. 54-60). İstanbul: Yeni İnsan.
• Duruhan, K., Şad, S.N. (2009), Orta öğretim 8. sınıf öğrencilerinin vatandaşlık ödev ve hak algılarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu bildirileri kitabı içinde ( s. 403-409). Uşak.
• Elkatmış, M. (2012). İnsan hakları ve vatandaşlık ara disiplini kazanımlarının gerçekleşme düzeyi. Akademik Bakış Dergisi. S. 29.
• http://asosindex.com/journal-article-abstract?id=18634 sitesinde 08.05.2012 tarihinde edinilmiştir.
• Heater, D. (2004). A History of education for citizenship. London: Routledge Falmer.
• http://www.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=uLY4_XGo13
• MC&oi=fnd&pg=PR7&dq=citizenship+education&ots=9AUZ9
• yxek&sig=3ru0EGdbByJwqzMRURCt0xQ3r10&redir_esc=y#v =onepage&q=citizenship%20education&f=false sitesinden 26/03/2012 tarihinde edinilmiştir.
• Koç, K. (2007). Orta öğretim 7. sınıfta okutulan vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde öğrenciye kazandırılması amaçlanan evrensel değerlere ilişkin tutum üzerinde öğretim sürecinin etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilgiler Enstitüsü, Elazıg.
• Kuş, E. (2003). Nicel ve nitel araştırma teknikleri. Ankara: Anı yayıncılık.
• May. T. (1996). Social researh: Issuse, methods and process.(4. Edition). USA: Open Universty.
• Pamuk, A. & Alabaş, R. (2008). Tarih eğitimi ve vatandaşlık eğitimi. 21. Yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi. Mustafa Safran ve Dursun Dilek (Ed.), 21. Yüzyılda Kimlik, Vatandaşlık ve Tarih Eğitimi. (s. 23-37) İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Özdemir, Ç.& Bingöl A. S. (2009). Çok kültürlü toplumlarda vatandaşlık eğitimi. I. Uluslar arası Avrupa Birliği, Demokrasi,Vatandaşlık, Vatandaşlık Eğitimi Sempozyum kitabı içinde (s. 310-314). Uşak.
• Özyurt, C. (2009). Küresel vatandaşlığın gelişimi, imkanı ve küresel değerler eğitimi. I. Uluslar arası Avrupa Birliği, Demokrasi,Vatandaşlık, Vatandaşlık Eğitimi Sempozyum kitabı içinde (s. 159-166).
• Patrick, J.J. (2000). The concept of citizenship in education for democracy. ERİC Digest. http://www.ericdigests.org/2000- 1/demokracy.html sitesinden 25/03/2012 tarihinde edinilmiştir.
• Patton, M.O. (1990). Qualitative evaluation and research methods. (Second Edition).Californa: Sage.
• Sipahi, B., Yurtkoru, E.S., Çinko, M. (2010). Sosyal bilimlerde spss'le veri analizi. İstanbul: Beta
• Tezel, R. (2008). Yeni Orta öğretim programlarında İnsan hakları Vatandaşlık ve Kentlilik Eğitimi, Ankara: Araştırma Yayıncılık.
• Tuncer, G ve Ugur, C. A. (2009). Orta öğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin “küresel vatandaşlık” kavramına yükledikleri anlamlar üzerine bir değerlendirme. I. Uluslar arası Avrupa Birliği
• Demokrasi,Vatandaşlık, Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu kitabı içinde (s. 229-232) Uşak.
• TTK, (2010). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi (8. sınıf) öğretim programı. Ankara. http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx?islem=1&kno=46 adresinden 25/03/2012 tarihinde edinilmiştir
• Üstel, F. (2005). Makbul vatandaşın peşinde, II. Meşrutiyetten bugüne vatandaşlık eğitimi, İstanbul: İletişim Yay.
• Vujcic, V. (2003). Concept and practice of citizenship among croatian secondary school students. politicka misao, 40(5), 75-99.
• Vygotsky, L.S. (1998). Dil ve düşünce. S. Koray (Çev). Ankara: Toplumsal Dönüşüm Yay.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H., (2005) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2009). Orta öğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin temel vatandaşlık kavramlarına ilişkin algıları. I. Uluslar arası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık, Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu kitabı içinde (s. 291-297). Uşak.
• Yüksel, I.S. (2006). Orta öğretim vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde öykülerin kullanılmasının duyuşsal özelliklerin kazandırılmasına etkisi. Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul