BİLGİ OKURYAZARLIĞI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2011, Sayı: 17, 15 - 28, 01.12.2011

Abdullah Adıgüzel

Öz

Bu ölçek, öğretmen adaylarının bilgi edinme ve bilgiyi yapılandırma yaklaşımlarını değerlendirmek amacıyla geliştirilmiştir. 38 maddeden oluşan ölçeğin KMO değeri .850'dir. Faktör analizi sonucunda işlemeyen 9 madde ölçekten çıkarılmış ve faktör yükleri .460 ile 796 arasında değişen 29 madde ölçeğe alınmıştır. Döndürme işlemi sonucunda ölçekte dört faktör oluşmuştur. Bu faktörler; “Bilgi ihtiyacını tanımlama” 8 madde, “Bilgiye erişme” 11 madde, “Bilgiyi kullanma” 5 madde ve “Bilgiyi kullanmada etik ve yasal düzenlemeler” 5 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin genel Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .928 olarak bulunmuştur. Ölçeğin açıklanan varyans değeri 68.938 olarak belirlenirken, ölçeği oluşturan faktörlerin belirlenmesinde hesaplanan özdeğerler ise 1. faktörde 1.89, 2. faktörde 1.27, 3. faktörde 1.35 ve 4. faktörde 1.72 olarak bulunmuştur. Ölçeğin madde-toplam ölçek korelasyon değerleri .457 ile .735 arasında değiştiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi, Bilgi Okuryazarlığı, Bilgi Okuryazarlığı Ölçeği, Ölçek

The Development Of The Scale Of Information Literacy

Öz

This scale has been developed in order to evaluate teacher candidates' approaches regarding obtaining and configuring information. Scale consists of 38 items. KMO test was applied to the data in order to determine the suitability of the factor analysis. KMO test result was found as .850. 9 Dysfunctional items were excluded from the scale as a result of the factor analysis; and, 29 items, whose factor loadings ranged from .460 to 796, were included in the scale. Four-factors were formed in the scale as a result of the rotation process. These factors were found as; “Defining Information Needs” (8 items), “Access to Information” (11 items), “Use of Information” (5 items), and “Ethical and Legal Framework in Use of Information” (5 items). Cronbach internal consistency coefficient of the whole scale was found as .928. Explained variance of the scale value was determined as 68,938. Eigen values, calculated for determining the factors making up the scale, were found as 1.89 for the first factor, 1.27 for the second factor, 1.35 for the third factor, and 1.72 for the fourth factor. Item-total scale correlation coefficients of the scale ranged between .457 and .735.

Anahtar Kelimeler

Information, Information Literacy, Information Literacy Scale, Scale

Kaynakça

• Adıgüzel, A. (2005). Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Öğretmen Niteliklerinde Yeni Bir Boyut: Bilgi Okuryazarlığı. Milli Eğitim Dergisi, 167, 355-363.
• ACRL- Association of College and Research Libraries. (2003). Information Literacy Web Site. The Standarts: Step-by-step. ALA (American Library Association). [Çevrimiçi] Web: http://www.ala.org/ala/acrl/acrlissues/acrlinfolit/infolitstandards/stepbystep1/stepbyste p.htm Erişim Tarihi. 20.01.2011.
• Bayram, N. (2004). Sosyal Bilimlerde SPSS İle Veri Analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 4. Basım, Ankara: Pegem A Yayıncılık
• Breivik, P. S. (1999). Take II-Information Literacy: Revolution in Education. Reference Service Review, 27(3), 1999: 271-275.
• California Commission on Teacher Credentialing Draft Document. (2001) Final Draft Standards of Quality and Effectiveness for the Subject Matter Requirement for the Multiple Subject http://www.ctc.ca.gov/gov/aboutctc/agandas/agandas/september-2001. Erişim Tarihi, 20.01.2011. Credential, Web
• CAUL-Concil of Australian University Libraries. (2002). İnformatin Literacy Standards. Web: http:/www.library.uq.edu.au/training/info literacy.html. Erişim tarihi, 20.01.20011.
• Çokluk, O., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Pegem A Yayıncılık.
• Eisenberg, M.B. ve Johnson, D. (2002). Learning And Teaching Information Technology Computer Skills In Context. Syracuse. New York: ERIC Clearinghouse on Information Resources.
• Erdem, M. ve Akkoyunlu, B. (2002). Bilgi Okuryazarlığı Becerileri ve Bu Becerilerin Öğrencilere Kazandırılması İçin Düzenlenecek Öğrenme Ortamlarının Özellikleri. Jurnal of Qafqaz University. Sayı 9.
• Iannuzzi, P., Mangrum, C. T. & Strichart, S. (1999). Teaching Information Literacy Skills. Boston: Allyn and Bacon.
• Henderson, Martha V. ve Scheffler, Anthony J. (2003). New Literacies, Standards And Teacher Education, Education. 124; 2, 390–396.
• Gömleksiz, M. N. (2004). Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Bir Tutum Ölçeğinin Geçerlik Ve Güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14: 2, 185-195.
• Kara, A. (2010). Öğrenmeye İlişkin Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 9:32, 049–062.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Onbeşinci Baskı. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kurbanoğlu, S. ve Akkoyunlu, B. (2002). Öğretmen Adaylarına Uygulanan Bilgi Okuryazarlıgı Programının Etkililiği ve Bilgi Okuryazarlığı Becerileri İle Bilgisayar Öz-Yeterlik Algısı Arasındaki İlişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 22: 98–105.
• Nunally, J. C. ve Bernstein, I. H. (1994). Psychometric Theory. McGraw – Hill Publication. III. Edition.
• Polat, C. (2004). Üniversitelerde Bilgi Okuryazarlığı Programlarının Geliştirilmesi: Hacettepe Üniversitesi Örneği” Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• Sağlam, M. Adıgüzel, A. Kara, D.A ve Özonay, İ.Z. (2007) “Araştırma Görevlilerinin Bilgi Okuryazarlığı Beceri Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, III. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu’nda (17–20 Ekim 2007) Sunulan Bildiri. Eskişehir.
• SCANS, (1991). What Work Requires of Schools: A Report of America 2000. The Secretary’s Commission http://wdr.doleta.gov/SCANS/whatwork/whatwork.pdf. Erişim Tarihi, 20.01.2011. Achieving Necessary Skills.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Geçerlilik ve Güvenirlik. Ankara: Seçkin Matbaası.
• Shapiro, J. J. ve S. K. Hughes. (1996). “Information Literacy As A Liberal Art: Enlightenment Proposals For A New Curriculum”, Educom Review, March/April.
• Sheehy, E. J. (2001). Student Teacher Mentoring Program: Teacher Training For Information Literacy In The Classroom. Yayımlanmamış Doktora Tezi. State University of New York, Albani.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.