Aday Öğretmenlerin İş Başında Yetiştirilmesinde Okul Müdürlerinin Rolü

Yıl 2010, Sayı: 15, 63 - 77, 01.12.2010

Abdurrahman Ekinci

Öz

Bu araştırmanın amacı aday öğretmenlerin iş başında yetiştirilmesinde okul müdürlerinin rolünü aday öğretmen görüşlerine göre belirlemektir. Araştırmanın örneklemi Yozgat ilinde çalışan 188 aday öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanması amacıyla “eğitim-öğretim”, “okula ve çevreye uyum sağlama”, “ilgili mevzuat ve görevle ilgili sorumluluklara” ilişkin boyutlarda rehberlik edilecek alanları içeren 38 maddelik bir veri toplama aracı geliştirilmiştir. Verilerin analizinde varyans analizi, t testi ve Tukey HSD testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, okul müdürlerinin aday öğretmenlere yönelik işbaşında yetiştirmeye ilişkin sağladığı rehberlik hizmetinin yetersiz olduğu görülmüştür. Bunun yanında, rehberlik alanlarından “eğitim-öğretim” boyutunun diğer boyutlardan daha düşük düzeyde bir iş başında yetiştirme alanı olduğu tespit edilmiştir. Okul müdürlerinin çalıştıkları okul türü, mezuniyet alanları ve mesleki kıdemleri bakımından aday öğretmenlere rehberlik etme düzeylerine ilişkin aday öğretmen görüşleri arasında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Aday öğretmen görüşlerine göre, adaylık sürecinde ilköğretim okulu müdürlerinin ortaöğretim okulu müdürlerinden, sınıf öğretmeni kökenli olan okul müdürlerinin branş öğretmeni kökenli okul müdürlerinden ve mesleki kıdemi fazla olan okul müdürlerinin mesleki kıdemi daha az olan okul müdürlerinden daha yüksek düzeyde mesleki rehberlikte bulundukları saptanmıştır. Bu sonuçlara göre, adaylık sürecinde etkin ve amaca hizmet edecek bir mesleki rehberlik için okul müdürlerinin bu çerçevede kapsamlı birtakım hizmet içi eğitim programlarına alınmaları gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

Aday öğretmen, iş başında yetiştirme, öğretmen yetiştirme, mesleki rehberlik

Roles of Headmasters on the Job-Training of The Pre-Service Teachers

Öz

This research aims to determine the roles of headmasters on the job-training of the pre-service teachers according to the opinions of the pre-service teachers. The sample of the research is consisted of the188 pre-service teachers working in Yozgat. In order to collect the data of the research, a thirty eight item data collector is developed which consists of the areas of guidance such as ‘education-instruction’, ‘adaptation to school and environment’ and ‘the related principles and duties of responsibilities. For the analysis of the data, variance analysis, t-test and Turkey HSD test are used. According to the datas that are gathered; we can see that the guidance of the headmasters to the the pre-service teachers on the job-training is insufficent.Besides this,it is observed that the guidance area of the ‘education-instruciton’ is less effective than the other areas on the job training.A meaningful distinction is observed among the ideas of the preservice teachers in the headmaster’s guidance to them which is directly related with the headmasters’ type of schools, graduation fields and professional priorities. According to the pre-service teachers, it is determined that primary schools headmasters guidance to pre-service teachers are far more effective than secondary school headmasters; the other finding that can be inferred from the ideas of the pre-service teachers is that the headmasters whose graduation fields are primary school teachers are more beneficial than the ones whose graduation fields are secondary schools in guidance to preservice teachers. The last thing that can be understood from the research is that professionally more experienced headmasters are more effective in guidance to pre-service teachers than the less experienced ones. Consequently headmasters should get comprehensive in-service training in order that they can be more effective in vocational guidance to pre-service teachers

Anahtar Kelimeler

pre-service teachers-job training-teacher training-vocational guidance

Kaynakça

• Afşin, F. N. (1988). “Stajyer Öğretmenlerin Meslekle İlgili Sorunları Ve Çözüm Yolları.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ataklı, A. (1992). Verimlilik İçin İşe Alıştırma Eğitimi Ve Önemi. Verimlilik Dergisi. 21, 3: 7– 22.
• Balcı, A. (2000). Örgütsel Sosyalleşme: Kuram, Strateji Ve Taktikler. Ankara: Pegem A Yayıncılık
• Botello, M. Ve Glasman, N.S. (1999). Dimensions Of Teacher In-Service Training For School Improvement. International Journal Of Educational Management. 13/1 [1999] 14–24
• Boyraz, A. (2007). “İlköğretim Okullarında Görev Yapan Aday Öğretmenlerin Sınıfta Karşılaştıkları Disiplin Sorunları.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dağlı, A. (1991). “Stajyer Öğretmenlerin Mesleksel Sorunları ve Çözüm Yolları.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Ersoy, E. ve Meriç, G. (2007). Sınıf Öğretmenliği Son Sınıf Öğrencilerinin Fen Öğretiminde Yeterlilik Düzeyi Algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, Haziran 2007, ss. 51-62.
• Hamarat, F. (2002). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Aday Öğretmenleri İşbaşında Yetiştirmedeki Rolleri Ve Yetiştirme Uygulamaları.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hoy, W.K. And Woolfolk, A. E. (1990). “Socialization Of Student Teachers.” American Educational Research Journal 27,2:279-300.
• Johnson, Lisa E. (2008). Teacher Candidate Disposition: Moral Judgement Or Regurgitation? Journal Of Moral Education. Vol. 37, No. 4, December 2008, pp. 429–444
• Kamens, M. W. (2007). Learning about Co-teaching: A Collaborative Student Teaching Experience for Preservice Teachers. Teacher Education and Special Education. Vol. 30, No. 3, 155–166.
• Korkmaz, İ.; Saban, A. ve Akbaşlı, A. (2004). Göreve Yeni Başlayan Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Güçlükler. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Sayı: 38, ss.226- 277.
• Korkmaz, S. (1999). “Göreve Yeni Başlayan Öğretmenlerin Mesleğe Uyum Sorunları.” Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Lay, C.D.; Pinnegar, S.; Reed, M.; Wheeler, E.Y.; Wilkes, C. (2005). The Positioning Of Preservice Teacher Candidates Entering Teacher Education. Learning From Research On Teaching: Perspective, Methodology, And Representation. Advances In Research On Teaching, Volume 11, 235–252
• McEvan, E. K. (2003).7 Steps to Effective Instructional Leadership. Second Edition. Corwin Pres. USA.
• MEB. (1995). Milli Eğitim Bakanlığı Aday Memurların Yetiştirilmesine İlişkin Yönetmelik. Tebliğler Dergisi. Sayı: 2423
• Özdemir, İ. (2003). Öğretmenlerin İş Başında Yetiştirilmesinde Okul Yöneticisinin Rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. Sayı: 35, ss.448-465.
• Özonay, İ. Z. (2004). Öğretmenlerin Adaylık Eğitimi Programının Değerlendirmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6–9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya. Sağ, R. (2007). “Öğretmen eğitiminde uygulama öğretmenliği uygulamalarının
• değerlendirilmesi. Üniversitesi.” Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• TED (2009). Öğretmen Yeterlikleri. Özet Rapor. Adım Okan Matbaacılık. Ankara.
• Üte, İ. H. (1990). “Öğretmenlikte Adaylık Uygulaması ve Yöneticinin Rolü.” Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Veenman, S. (1984). Perceived Problems of Beginning Teachers. Review of Educational Research. 54 (2), pp. 143-178.
• Yalçınkaya, M. (2002). Yeni Öğretmen ve Teftiş. Milli Eğitim Dergisi. Sayı 153-154.
• Yan, H. (2009). Teacher Training In China And A Practical Model: E-Training Community (Etc). Campus-Wide Information Systems Vol. 26 (2), pp. 114-121.
• Yeşil, R. (2008). Aday Öğretmenlerin Öğrenme-Öğretme İlkelerini Uygulama Yeterlikleri (Kırşehir Örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı:20 ss. 637-652
• Yeşilyaprak, B. (1997). Öğretmen Adaylarının Nitelikleri Üzerinde İşbirliğiyle Öğrenme Yönteminin Etkisine İlişkin Bir Araştırma. Uluslar Arası Dünya Öğretmen Eğitimi Konferansı. 27 Ağustos–2 Eylül. Ankara. Milli Eğitim Basımevi.