Örgütsel Politika Algısı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki: Örgütsel Yalnızlığın Aracılık Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 38, 41 - 57, 31.12.2020

Seval Aksoy Kürü , Ali Kayış

Öz

Bu çalışmada öğretmenlerin örgütsel politika algısı ile örgütsel yalnızlık ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2018–2019 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Kadıköy ilçesinde bulunan ortaokullarda görev yapmakta olan toplam 439 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerinin toplanmasında Örgütsel Politika Algısı, Örgütsel Yalnızlık ve İşten Ayrılma Niyeti ölçekleri kullanılmıştır. Yapısal eşitlik modellemesi sonuçlarına göre; örgütsel politika algısı, örgütsel yalnızlığı oluşturan boyutlardan sosyal arkadaşlığı negatif olarak, duygusal yoksunluğu ise pozitif olarak etkilemektedir. Örgütsel politika algısı, aynı zamanda öğretmenlerin işten ayrılma niyetlerini de olumlu yönde etkilemektedir. Örgütsel yalnızlığın bu iki boyutu, örgütsel politika algısı ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide tam aracılık rolü oynamaktadır.

Anahtar Kelimeler

örgütsel politika algısı, işten ayrılma niyeti, örgütsel yalnızlık, aracılık etkisi

Kaynakça

• Akdoğan, A., & Demirtaş, Ö. (2014), Etik liderlik davranışlarının etik ı̇klim üzerindeki etkisi: örgütsel politik algılamaların aracılık rolü, Journal of Economics and Administrative Sciences, 16(1), 103-120.
• Aksoy, S. (2019). Çalışma arkadaşlarına güvenin örgütsel özdeşleşme etkisinde işyerinde yalnızlığın aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 10(1), 203-218.
• Andrews, M. C., Witt, L. A., & Kacmar, K. M. (2003). The interactive effects of organizational politics and exchange ideology on manager ratings of retention. Journal of Vocational Behavior, 62(2), 357-369.
• Ay-Akdeniz, D. (2014). Ulusal kültür, örgüt kültürü, örgütsel politika algısı ve sendika üyesi olma eğilimi ilişkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayan, Ö., & Gürbüz, S. (2014). Algılanan örgütsel politikanın örgütsel vatandaşlık davranışı ile ı̇lişkisinde adaletin rolü. İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(3), 76–93.
• Bannister, B. D., & Griffeth, R. W. (1986). Applying a causal analytic framework to the Mobley, Horner, and Hollingsworth turnover model: A useful reexamination. Journal of Management, 12(3), 433-443.
• Bartlett, M. S. (1950). Tests of significance in factor analysis. British Journal of Psychology 3(2), 77-85.
• Barlett, K.R. (1999). The relationship between training and organizational commitment in the health care field, (Unpublished doctoral thesis), The University of Illinois.
• Baron, M., Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategical statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bartlett, J. E., Körtlik, J. W., & Higgins, C.C. (2001). Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning and Performance Journal, 19(1), 43-50.
• Başar, U., Alan, H., Topçu, M.K. & Aksoy, S. (2015). Örgütsel politika algısının ardılları üzerine görgül bir araştırma. Tokat: 3. Örgütsel Davranış Kongresi, 6-7.
• Başar, U., & Varoğlu, K. (2016). Örgütsel politika algısının ihmalkârlık üzerindeki etkisinde ı̇şten ayrılma niyetinin aracı rolü. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(3), 751-765.
• Bayram, N. (2016). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: AMOS uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Baysal, A.C. (1984). İşletmelerde işgücü devri sorunu, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6, 81-97.
• Behram, N. K. (2015). A cross-sectoral analysis of environmental disclosures in a legitimacy theory context. Journal of Management and Sustainability, 5(1), 20-37.
• Bodla, M., Danish, R. Q. (2009). Politics and workplace: An empirical examination of the relationship between perceived organizational politics and work performance. South Asian Journal of Management, 16(1), 44-62.
• Bouckenooghe, D. (2012) The role of organizational politics, contextual resources, and formal communication on change recipients’ commitment to change: a multilevel study, European Journal of Work and Organizational Psychology, 21(4), 575-602.
• Bursalı-Mohan, Y. (2008). Örgütsel politikanın işleyişi: Örgütsel politika algısı ve politik davranış arasındaki ilişkiler. (Yayımlanmamış doktora tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bursalı-Mohan, Y., & Bağcı, Z. (2011). Çalışanların örgütsel politika algıları ile politik davranışları arasındaki karşılıklı ilişkiler. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 23-41.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. V., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Byrne, B. M. (2016). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming, Second Edition (Multivariate Applications Series), Routledge Publishing.
• Chang, C., Rosen, C. C., & Levy, P. E. (2009). The relationship between perception of organizational politics and employee attitudes, strain and behavior: a meta-analytic examination, Academy of Management Journal, 52(4), 779-801.
• Cotton, J. L., & Tuttle, J. M. (1986). Employee turnover: a meta-analysis and review with implications for research, The Academy of Management Review, 11(1), 55-70.
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. California: SAGE publications.
• Eray-Çelik, H., & Yılmaz, V. (2016). Lisrel 9.1. ile yapısal eşitlik modellemesi, Temel kavramlar-uygulamalar-programlama. Yenilenmiş 3. Baskı, Ankara: Anı yayıncılık.
• De Jong Gierveld, J. (1998). A review of loneliness: concept and definitions, determinants, and consequences. Reviews in Clinical Gerontology, 8(1), 73-80.
• Demirbaş, B. (2014). İş yerinde yalnızlığın işten ayrılma niyetine etkisinin belirlenmesine yönelik bir uygulama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• DiTommaso, E., Spinner, B. (1997). Social and emotional loneliness: a reexamination of Weiss’s typology of loneliness, Personality and Individual Differences, 22(3), 417-427.
• Doğan, T., Çetin, B., & Sungur, M. Z. (2009), İş yaşamında yalnızlık ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10(4), 271-277.
• Elmas, S. (2012). İşyerinde mobbing ve çalışanların ı̇şten ayrılma niyeti üzerine etkilerine ı̇lişkin bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Erköse, Y. (2019). İşyerı̇ yalnızlığı ve çalışanların ı̇şten ayrılma niyetleri̇ üzerindeki̇ etkı̇sı̇nde ı̇lı̇şkı̇n bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara: Gazı̇ Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstitüsü.
• Ertosun, Ö. G., & Erdil, O. (2012), The effects of loneliness on employees’ commitment and intention to leave, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 41, 469-476.
• Ferris, G.R., Kacmar, M.K. (1992). Perceptions of organizational politics. Journal of Management, 18(1), 93-116.
• Ferris, G. R., Frink, D. D., Galang, M. C., Zhou, J., Kacmar, K. M., & Howard, J. L. (1996). Perceptions of organizational politics: prediction, stress-related implications, and outcomes. Human Relations, 49(2), 233-266.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. 3rd Edition, Sage Publications Ltd., London.
• Gao, J., Wang, H. H. (2014) The influence of political skill on workplace friendship based on the social capital theory, International Conference on Economic Management and Trade Cooperation (EMTC 2014).
• Harris, K. J., James M., & Boonthanom R. (2005), Perceptions of organizational politics and cooperation as moderators of the relationship between job strains and intent to turnover, Journal of Management Issues, 17(1), 26-42.
• Hochwarter, W. A., Kacmar, C., Perrewe, P. L., & Johnson, D. (2003). Perceived organizational support as a mediator of the relationship between politics perceptions and work outcomes. Journal of Vocational Behavior, 63(3), 438-456.
• Hom, P.W., Caranikas-Walker, F., Prussia, G.E., & Griffeth, R.W. (1992). A meta-analytical structural equations analysis of a model of employee turnover, Journal of Applied Psychology, 77(6), 890-909.
• İslamoğlu, G., & Börü, D. (2007) Politik davranış boyutları: bir ölçek geliştirme çalışması, Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 135-153.
• Kacmar, K. M., & Carlson, D. S. (1997). Further validation of the perceptions of politics scale (POPS): A multiple sample investigation. Journal of Management, 23(5), 627-658.
• Kacmar K.M., Bozeman D.P., Carlson D.S., & Anthony W.P. (1999), An examination of the perceptions of organizational politics model: replication and extension. Human Relations, 52(3), 383-416.
• Kaiser, H. F. (1970). A second-generation little jiffy. Psychometrika, 35(4), 401-415.
• Kaplan, M. S. (2011). Öğretmenlerin ı̇ş yerinde yalnızlık duygularının okullardaki örgütsel güven düzeyi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karaduman, M. (2013). İş yaşamında yalnızlık algısının örgütsel vatandaşlık davranışı ile ı̇lişkisi ve öğretmenler üzerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Bursa: Uludağ̆ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karakurt, A. (2012), Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlık düzeyinin örgütsel destek ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayıncılık.

• Karatepe, O. (2011). Perceptions of organizational politics and hotel employee outcomes, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 25(1), 82-104.
• Kayış, A. (2018). Yerel yönetimlerde kurumsal duygusal hafızanın yenilikçilik ve kurum performansı üzerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Kocaeli: Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaymaz, K., Eroğlu, U., Sayılar, Y. (2014), Effect of loneliness at work on the employees’ intention to leave, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(1), 38-53.
• Keser, A., Karaduman, M. (2014). İş yaşamında yalnızlık algısının örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisi ve öğretmenler üzerinde bir araştırma. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(7), 178-197.
• Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Lam, L.W., & D.C. Lau (2012). Feeling lonely at work: investigating the consequences of unsatisfactory workplace relationships,
• The International Journal of Human Resource Management, 23(20), 4265-4282.
• Maslyn J.M., & Fedor D.B. (1998). Perceptions of politics: does measuring different foci matter?. Journal of Applied Psychology, 83(4), 645-653.
• McWhirter, B. T. (1990). Loneliness: A review of current literature, with implications for counseling and research. Journal of Counseling & Development, 68(4), 417-422.
• Mercan, N., Oyur, E., Alamur, B., Gül, S., & Bengül, S. (2012). İşyeri yalnızlığı ve sosyal fobi arasındaki ı̇lişkiye yönelik bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 213- 226.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi, Amos uygulamaları. Ankara: Detay yayıncılık.
• Miller, P. E., (2007). The relationship between job satisfaction and intention to leave: A study of hospice nurses in a for-profit corporation, Capella University, ProQuest, UMI Dissertations Publishing.
• Mor Barak, M. E., Nissly, J. A., & Levin, A. (2001). Antecedents to retention and turnover among child welfare, social work, and other human service employees: What can we learn from past research? A review and metanalysis, Social Service Review, 75(4), 625-661.
• Nartgün, Ş. S. & Demirer, S. (2012). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile ı̇ş yaşamında yalnızlık düzeylerine ilişkin görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2). 139-156.
• Ofoegbu, O. E., Akanbi, P. A., & Akhanolu, I. O. (2012). Association between perception of organizational politics and workplace friendship, International Business and Management, 5(2), 61-70.
• Perlman, D. & Peplau, L. (1998) Loneliness. In: Friedman, H.S., Ed., Encyclopedia of Mental Health, Vol. 2, Academic Press, San Diego, 571-581.
• Poon J. M. L. (2003), Situational antecedents and outcomes of organizational politics perceptions, Journal of Managerial Psychology, 18(2), 138-155
• Price, J.L., & Muller, C.W. (1981). A causal model of turnover for nurses, Academy of Management Journal, 24(3), 543-565.
• Ram, P., & Prabhakar, G.V. (2010). Leadership and perceived organizational politics as predictors of work-related outcomes, European Journal of Social Sciences, 15(1), 40-47.
• Ren, H., Chen Y., & Zhang, L. (2011), When you feel lonely at work: social loneliness, work strains, and performance, In 5th Global Business and Social Science Research Conference (June 20-21, 2011), Beijing, China, 1-21.
• Rosin, H. M., & Korabik, K. (1991). Workplace variables, affective responses, and intention to leave among women managers, Journal of Occupational Psychology, 64(4), 317-330.
• Russell, D., Cutrona, C. E., Rose, J., & Yurko, K. (1984). Social and emotional loneliness: an examination of Weiss’s typology of loneliness. Journal of Personality and Social Psychology, 46(6), 1313-1321.
• Selçukoğlu, Z. (2001). Araştırma görevlilerinde tükenmişlik düzeyi ile yalnızlık düzeyi ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin bazı değişkenler açısından değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sezen, G. (2014). Öğretmenlerin işle bütünleşme ve ı̇ş yaşamında yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Sobel, M. E. (1982). Asymptotic confidence intervals for indirect effects in structural equation models. Sociological Methodology, 13, 290-312.
• Şahin, F. (2011). Lider-üye etkileşimi ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki üzerinde cinsiyetin etkisi, Ege Akademik Bakış, 11(2), 277­ 288.
• Tak, B., & Çiftçioğlu, B.A. (2008). Mesleki bağlılık ile çalışanların örgütte kalma niyeti arasındaki ı̇lişkiyi incelemeye yönelik görgül bir çalışma. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63(4), 155-178.
• Türk Dil Kurumu (2019). [https://sozluk.gov.tr/?kelime=politika], Erişim tarihi: Temmuz 15, 2019.
• Vigoda-Gadot, E. (2000). Organizational politics, job attitudes, and work outcomes: exploration and implications for the public sector. Journal of Vocational Behavior, 57(3), 326-347.
• Weiss, R. (1973). Loneliness: the experience of emotional and social isolation. Cambridge: The MIT Press.
• Wright, S. L. (2005). Loneliness in the workplace. A thesis submitted in fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in psychology at the University of Canterbury.
• Wright, S. L., Burt, C.D.B., & Strongman, K.T. (2006). Loneliness in the workplace: construct definition and scale development. New Zealand Journal of Psychology, 35(2), 59-68.
• Yen, W. W., Chen, S. C. & Yen, S. (2009). The impact of perceptions of organizational politics on workplace friendship. African Journal of Business Management, 3(10), 548-554.
• Yılmaz, E., & Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 59- 69.
• Yüksel, M., Bolat, T. (2016). Örgütsel politika, Hofstede’in örgüt kültürü boyutları, iş tutumları ve iş çıktıları ilişkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 173-204.