3-5 yaş arası çocukların anne tutumlarının incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 38, 18 - 30, 31.12.2020

Hüseyin Arslan Ayşe Dilek Öğretir Özçelik

Öz

Bu araştırmanın amacını 3-5 yaş arası çocuğu olan annelerin çocuklarına karşı olan tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu olarak Diyarbakır İli Ergani ilçesinde bulunan Ergani Devlet Hastanesindeki Çocuk Gelişimi Birimi’ne başvuran 3-5 yaş arası çocukların anneleri seçilmiştir. Araştırmada veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ve Öğretir-Özçelik (2004) tarafından Türkçeye uyarlanan geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan Hamel Anne Tutum Testi vasıtasıyla elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizi sonucunda ailedeki çocuk sayısının demokratik, aşırı koruyucu ve ilgisiz-tutarsız tutumu etkilediği çocuğun yaşının demokratik tutumu etkilediği, ailenin gelir düzeyinin ilgisiz tutarsız tutumu etkilediği bulunmuştur. Çocuğun cinsiyetinin ve çocuğun okul öncesi eğitim alıp almama durumunun anne tutumunu etkilemediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

anne tutumları, anne tutumlarını etkileyen faktörler, sosyal gelişim

Kaynakça

• Agarwal, S., & Alex, J. (2017). A comparative study between the parenting style of working and non-working mothers and their childs' temperament on behavioural problems among school going children. Indian Journal of Health and Well-being, 8(11), 1335-1339.
• Alabay, E. (2017). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin ebeveynlik tutumlarının incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 156-174.
• Atabey, D. (2017). Anasınıfına devam eden çocukların annelerinin anne tutumlarının incelenmesi (Çorum İli Örneği). Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 145-168.
• Aydoğdu, F., & Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 569-585.
• Babaroğlu, A. (2018). Çocuk psikolojisi ve ruh sağlığı. Ankara: Vize.
• Balat, G. U. (2010). İlköğretime başlayan çocukların anne babalarının çocuk yetiştirme tutumlarının okul öncesi eğitimden yararlanma düzeylerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 32(143), 89-99.
• Başaran, Y. (2019). Gelişimle ilgili temel kavramlar. Ö. Gözün Kahraman., & S. Pekdoğan (Ed.), Çocuk Gelişimi I-II içinde (s. 1-20). Ankara: Nobel.
• Baumrind, D. (1971). Current patterns of parental authority. Developmental Psychology, 4(1), 1–103.
• Bayraktar, V., & Öğretir-Özçelik, A. D. (2019). 9-17 yaş arasındaki çocukların algıladıkları anne tutumlarının incelenmesi. Gölen. Z & Ateyeter. Y. (Ed.), Eğitim ve sosyal bilimlerde akademik çalışmalar sempozyumu bildiriler kitabı içinde (ss. 270-289). Ankara: Asos.
• Bee, H. ve Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. (Çeviren: O. Gündüz). İstanbul: Kaknüs.
• Begde, Z. (2015). Öğretmen ve ebeveyn tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no:428907)
• Bronfenbrenner U (1979) The Ecology of Human Development. London Harward University Press.
• Burger, J. M. (2016). Kişilik. (Çeviren: İ. D. Erguvan Sarıoğlu). İstanbul: Kaknüs.
• Bülbül, N. (2019). Okul öncesi eğitimine devam eden 48-72 aylık çocukların rekabet stilleri ile çocuklara yönelik ebeveyn tutumları arasındaki ilişki düzeyi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no:205198)
• Çağdaş, A. & Şahin Seçer, Z. (2015). Anne-baba eğitimi. Ankara: Eğiten kitap.
• Çakırlı, N. (2017). Anne-babaların çocuk yetiştirme tutumları ile 5-6 yaş aralığındaki çocukların özgüven düzeyinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa.
• Çetinkaya, B. (2016). Çocuk ruh sağlığı. Ankara: Pegem Akademi.
• Darling, N. (1999). Parenting style and its correlates. Champaign, IL: Clearinghouse on Elementary and Early Childhood Education
• Doron, H., & Sharbani, A. (2013). Parental authority styles of parents with attention deficit disorders (ADD). Open Journal of Social Sciences, 1(06), 43.
• Haapasalo, J., & Pokela, E. (1999). Child-rearing and child abuse antecedents of criminality. Aggression and violent behavior, 4(1), 107-127.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kaya Bağdaş, Ç. (2017). Sosyal gelişim. Ş. Öztürk Aynal (Ed.), Çocuk Gelişimi 2 içinde (s. 21-37). Ankara: Eğitin Kitap.
• Kolburan, G., Comert I.T., Narter M. & Izosen H. (2012), Parental attitude perception in adolescents by gender. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 47, 1299–1304.
• Kopko K. (2007) Parenting Styles and Adolescents. Ithaca, NY: Cornell University.
• Kulaksızoğlu, A. (2016). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi.
• Kuzgun, Y., & Eldeleklioğlu, J. (1999). Ana baba tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 69-77.
• Maccoby, E. E. (1992). The role of parents in the socialization of children: An historical overview. Developmental Psychology, 28, 1006-1017.
• Mızrakçı, Ş. (1994). Annelerin çocuk yetiştirme tutumlarına etki eden faktörler: demografik özellikleri, kendi yetiştiriliş tarzları, çocuk gelişimine ilişkin bilgi düzeyleri ve çocuğun mizacına ilişkin algıları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• Oğuz, F., & Öğretir-Özçelik, A. D. (2019). Diyarbakır İlinin Bir İlçesinde 17-18 Yaş Öğrencilerinin Anne-Baba Tutumları ile Madde Bağımlılığı Arasındakı İlişkinin İncelenmesi. Çetinöz, E. (Ed.), Türkiyede ve Dünyada Uyuşturucu ile Mücadele Bildiriler Kitabı içinde (ss. 85-100). Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Öğretir-Özçelik, A. D. (2018). Hamel (hamburger erziehungsverhaltensliste für mütter) maternal attitude scale: validity and reliability study, Deniz, Ü (Ed.), Current Trends in Pre-School Education -2 içinde, (ss. 1-12). Lambert Academic Publishing.
• Öğretir, A. D. (2004). Pozitif düşünmeye dayalı grup eğitimi programının annelerin benlik algısı, eşlerine ve çocuklarına yönelik tutumları ile kendini denetleme becerisi ve otomatik düşünceleri üzerinde etkisi. (Yayınlanmış doktora tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no:205198)
• Öğretir-Özçelik, A. D. & Demircan, H. Ö. (2019). Aile. Öğretir-Özçelik, A. D. (Ed.), Çocuk Gelişimi içinde (s.269-300). Ankara: Pegem Akademi.
• Öğretir-Özçelik, A. D. & Şengün, G. (2019). Ahlak gelişimi. Öğretir-Özçelik, A. D. (Ed.), Çocuk Gelişimi içinde (s.85-114). Ankara: Pegem Akademi.
• Öğretir-Özçelik, A. D. (2017a). “Examination of social skills of preschools children in turkey”, European Journal of European Studies, 3 (2), s.80-97.
• Öğretir-Özçelik, A. D. (2017b). Investigating and comparing the relationship between parental monitoring types and perceived parenting styles of the Turkish students, International Journal of Human Sciences, 14(1), 331-345.
• Öğretir-Özçelik, A. D. (2017c). The Comparative Analysis of the Perceptions of Parental Styles and Attitudes and Parental Attachment of University Students. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 6(1), 23-35.
• Öğretir-Özçelik, A.D. ve Şıvkın, E. (2019). Çeşitli Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Anne Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Asya Studies Akademik Sosyal Araştırmalar, 9, 1-14.
• Özyürek, A., & Tezel Şahin, F. (2005). 5-6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 19-34.
• Pardeck, J. T., & Pardeck, J. A. (1989). Bibliotherapy: A tool for helping preschool children deal with developmental change related to family relationships. Early Child Development and Care, 47(1), 107-129.
• Richters, K.S. (2010). Child temperament, parenting styles, and internalizing and externalizing behaviors as part of a comprehensive assessment tool. The Graduate School University of Wisconsin-Stout.
• Sayıcı, H., & Öğretir-Özçelik, A.D. (2019). 3 ve 4 Sınıfa Devam Eden Çocukların Anne Tutumları ile Sosyal-Duygusal Beceri Algısı Arasındaki İlişki. Kocaman, Ş. & Ulutürk, Y. (Ed.), 5.Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi bildiriler tam metin kitabı içinde (ss.419-435). Ankara:Asos.
• Sezer, Ö. (2010). Ergenlerin kendilik algılarının anne baba tutumları ve bazı faktörlerle ilişkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 1-19.
• Sezer, Ö., & Oğuz, V. (2010). Üniversite öğrencilerinde kendilerini değerlendirmelerinin ana baba tutumları ve bazı sosyo demogafik değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 743-758.
• Subaşı, D., & Öğretir-Özçelik, A. D. (2019) Ergenlerin Algıladıkları Anne Baba Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 7(1), 25-47.
• Şahin, F. T., & Özyürek, A. (2008). 5-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiştirme tutumlarina etkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 395-414.
• Şahin, R., & Öğretir Özçelik, A. D. (2018). Suça sürüklenen çocuklar ile suça sürüklenmeyen çocukların algıladıkları anne baba tutumları ile ebeveyn bağlanma stillerinin karşılaştırarak incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 384-400.
• Şendoğdu, M. C. (2000). Anaokuluna Devam Eden 5-6 Yaş Çocuklarının Anne Babalarını Algılamaları İle Anne Babaların Kendi Tutumlarını Algılamaları Arasındaki İlişki. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no:92917)
• Tok, C., & Öğretir-Özçelik, A. D. (2018). Ergenlerin ebeveyn bağlanma stilleri ile sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58).
• Tshotsho, N. (2015). The Effects of Bullying on Teenage Girls in Swaziland High Schools. Journal of Education and Training Studies, 3(6), 179-184.
• Yavuzer, H. (2018). Çocuk yetiştirmede farklı ebeveyn tutumları. H. Yavuzer (Ed.), Ana baba okulu içinde (s.115-127). İsyanbul: Remzi.
• Yoleri, S., & Taşdelen Karçkay, A. (2015). Okul öncesi aile katılımının ebeveyn tutumlarını yordayıcı etkisi. Millî Eğitim, 206, 121-134.
• Yörükoğlu, A. (2015). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgür.