Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Dijitalleşme Kavramına Yönelik Metaforik Algıları

Yıl 2023, Sayı 44, 20 - 40, 31.12.2023

Murat Salur

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijitalleşme kavramına ilişkin algılarını, metafor kullanarak belirlemektir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemleri kapsamında değerlendirilen olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Muş Alparslan Üniversitesinde 2022-2023 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 78’i erkek ve 74’ü kadın olmak üzere toplamda 152 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, yapılandırılmış açık uçlu soru formu aracılığıyla elde edilmiştir. Bu kapsamda katılımcılardan, “Dijitalleşme………………….benzer, çünkü ………………….” cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarından, yapılandırılmış açık uçlu soru formu aracılığıyla elde edilen veriler, içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının en çok “Zararlı unsurlar olarak dijitalleşme kavramı” teması altında metafor oluşturdukları tespit edilmiştir. Ayrıca, kadın öğretmen adayları; “Yaşamı kolaylaştıran faktörler olarak dijitalleşme kavramı”, “Yol gösterici unsur olarak dijitalleşme kavramı” ve “Temel ihtiyaç olarak dijitalleşme kavramı” temalarında ürettikleri metaforik imgeler, erkek öğretmen adaylarının ürettiklerinden daha fazladır. Buna karşılık “Zararlı unsurlar olarak dijitalleşme kavramı” ve “Eğlence ve keyif unsuru olarak dijitalleşme kavramı” temalarında, erkek öğretmen adayları oransal olarak kadın sosyal bilgiler öğretmen adaylarından daha fazla metaforik imge üretmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, metafor, sosyal bilgiler, öğretmen adayları

METAPHORICAL PERCEPTIONS OF SOCIAL STUDIES TEACHER CANDIDATES TOWARDS THE CONCEPT OF DIGITALIZATION

Öz

The purpose of the current study was to determine the perceptions of pre-service social studies teachers about the concept of digitalization through metaphors. To this end, the phenomenological design which is accepted as a qualitative research design was used. The study group consisted of a total of 152 pre-service social studies teachers, 78 male and 74 female, who were attending Muş Alparslan University in the 2022-2023 academic year. The data were collected through a structured open-ended question form. In this context, the participants were asked to complete the sentence: “Digitalization is similar to... because...”. The collected data were analysed with the content analysis method. As a result, the theme formed by the highest number of participants was found to be “the concept of digitalization as harmful elements”. Moreover, the female participants generated a higher proportion of metaphorical images in the themes of “Digitalization as a facilitator of life”, “Digitalization as a guiding element” and “Digitalization as a basic need”. However, the male participants generated a higher proportion of metaphorical images in the themes of “Digitalization as harmful elements” and “Digitalization as a source of entertainment and pleasure”.

Anahtar Kelimeler

Digitization, metaphor, social studies, teacher candidates

Kaynakça

• Akalın, B. & Veranyurt, Ü. (2020). Sağlıkta dijitalleşme ve yapay zekâ. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi. 2(2), 128-137. https://dergipark.org.tr/en/pub/sdusyd/issue/60581/842035
• Akgül, M. (2017). Dijitalleşme ve Din. Marife Dini Araştırmalar Dergisi. 17(2), 191-207. http://marife.org/en/pub/issue/33641/330225
• Akıncı-Vural, Z. B. & Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yaşar University, 20(5), 3348-3382. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/179294
• Annells, M. (2006). Triangulation of qualitative approaches: Hermeneutical pheno menology and grounded theory. Journal of Advanced Nursing. 56(1), 55-61. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2006.03979.x
• Arslan, M. & Bayrakçı M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(171), 100-108. http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/171/171/8.pdf
• Atatanır, H. (2022). Dijitalleşme: iş yaşamında ve sosyal güvenlikte. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, Dijitalleşme Özel Sayısı. 77-92. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2447381
• Bozkurt, A., Hamutoğlu, N. B., Liman Kaban, A., Taşçı, G. & Aykul, M. (2021). Dijital bilgi çağı: Dijital toplum, dijital dönüşüm, dijital eğitim ve dijital yeterlilikler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(2), 35-63. https://doi.org/10.51948/auad.911584
• Bozkurt, G. (2022). Dijital dünyanın soylulaştırılması üzerine metaforik bir inceleme. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(2), 714-727. https://doi.org/10.21547/jss.1032428
• Bozkurt, V. (2020). Pandemi döneminde çalışma: ekonomik kaygılar, dijitalleşme ve verimlilik. COVID-19 Pandemı̇sı̇nı̇n Ekonomı̇k, Toplumsal ve Sı̇yasal Etkileri, 115, 136. https://cdn.istanbul.edu.tr/file/JTA6CLJ8T5/920D8D9F158E4E27A91AF5D13CB22F72
• Çelik, T. (2019). Teknoloji ve medya okuryazarı vatandaş yetiştirme sürecinde öğrencilerin sosyal medya algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 2(1), 40-57. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/751187
• Degryse, C. (2016). Digitalisation of the economy and its impact on labour market. Working Paper. European Trade Union Institute. Brussels.
• Değirmencioğlu, G. (2016). Dijitalleşme çağında gazeteciliğin geleceği ve inovasyon haberciliği. TRT Akademi, 1(2), 590-606. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/218560
• Doğan, Y. (2015). 100. yılında öğretmen adayları ve öğrencilerin bakışıyla Çanakkale savaşları: bir metafor araştırması. Turkish Studies, 10(3), 369-386. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8035
• Draaisma, D. (2007). Metaphors of memory: A history of ideas about the mind (G. Koca Cev.). Metis Press (Orijinal eserin basım tarihi 2000).
• Egüz, Ş. & Kesten, A. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenliği öğrencilerinin sosyal medya algılarının metafor yoluyla belirlenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 7(3), 219-240. https://doi.org/10.30703/cije.403147
• Ercansungur, D. O. & Çetin, E. (2023). Popüler kültür ve dijitalleşme: Yeni medya ekosisteminde yakınsama ve kitle üzerine sosyolojik bir analiz. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(2), 565-584. https://dergipark.org.tr/en/pub/itobiad/issue/77320/1215377
• Ersöz, B. & Özmen, M. (2020). Dijitalleşme ve bilişim teknolojilerinin çalışanlar üzerindeki etkileri. AJIT-e: Academic Journal of Information Technology, 11(42), 170-179. https://doi.org/10.5824/ajite.2020.03.007.x
• Habibi, F. & Zabardast, M. A. (2020). Digitalization, education and economic growth: A comparative analysis of Middle East and OECD countries. Technology in Society, 63, 101370. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0160791X20302244
• Irwin, A. & Michael, M. (2003). EBOOK: Science, Social Theory & Public Knowledge. McGraw-Hill Education.
• Kalimullina, O., Tarman, B., & Stepanova, I. (2021). Education in the context of digitalization and culture. Journal of Ethnic and Cultural Studies, 8(1), 226-238. https://www.jstor.org/stable/48710281?seq=4
• Karabulut, R., Mertol, H. & Alkan, A. (2017). Üstün yetenekli/zekâlı öğrencilerin medyaya yönelik metafor algıları. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 187-196. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/389877
• Lakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. University of Chicago Press.
• Levine, P. M. (2005). Metaphors and imagesof classrooms. Kappa Delta Pi Record, İndianapolis, 41(4), 172-175. https://doi.org/10.1080/00228958.2005.10532066
• Miller, S. I. (1987). Some comments on the utility of metaphors for educational theory and practice. Educational Theory, 37(3), 219-27. https://eric.ed.gov/?id=EJ358664
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar) http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20BİLGİLER%20ÖĞRETİM%20PROGRAMI%20.pdf
• Oğuzhan, M., (2022). Üniversite öğrencilerinin dijital çağ kavramına yönelik metaforik algıları [Sözlü sunum]. 7. Uluslararası Erciyes Bilimsel Araştırmalar Kongresi. Kayseri, Türkiye.
• Ormanlı, O. (2012). Dijitalleşme ve Türk Sineması. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 2(2), 32-38. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/138310
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research ve evaluation methods. Sage Publications.
• Polat, M. (2018). Öğretmen adaylarının akıllı telefona yönelik metaforik algıları: yoksa Davis en başından beri haklı mıydı?. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 5(2), 88-105. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/612793
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(3), 459-496. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/108283
• Sezer, E. (2003). Dilde ve edebiyatta yol metaforu. Kitaplık, 65, 88-92. http://katalog.tdk.gov.tr/details?id=53767&materialType=MKL&query=Edebiyatta+metafor
• Shuell, T. J. (1990). Teaching and learning as problem solving. Theory into practice, 29(2), 102-108. https://doi.org/10.1080/00405849009543439
• Strokov, A. A. (2020). Digitalization of education: problems and prospects. Vestnik of Minin University, 8(2), 15. https://www.minin-vestnik.ru/jour/article/view/1081/774
• Şeker, S. E., (2014). Dijitalleşme. Systems Research, 21(4), 748-759. https://www.academia.edu/download/41057605/3.Dijitallesme.pdf
• Şenel, M. (2016). İngilizce öğretmenliği bölümü öğrencilerinin cep telefonu ile ilgili algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1749-1764. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/316720
• TDK, (2022). https://sozluk.gov.tr.
• Thoring, A., Rudolph, D. & Vogl, R. (2017). Digitalization of higher education from a student’s point of view. European Journal of Higher Education IT, 47, 1-10 https://www.eunis.org/download/2017/EUNIS_2017_paper_47.pdf
• Tılıç, G. (2020). Eğitimde dijitalleşme kapsamında oyunlaştırma kavramı. Sanat ve Tasarım Dergisi, (26), 671-695. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1473633
• Törenli, N. (2005). Yeni medya, yeni iletişim ortamı. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Van Dijk, J. (2016). Ağ toplumu. (Ö. Sakin Çev.). Kafka Yayınevi (Orijinal eserin basım tarihi 1991).
• Yankın, F. B. (2019). Dijital dönüşüm sürecinde çalışma yaşamı. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 1-38. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/639636
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, G. & Adiloğlu, B. (2019). Dijitalleşme-yapay zeka ve muhasebe beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi. (17), 47-60. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/757445