KLİNİK BİR ÇOCUK-ERGEN ÖRNEKLEMİNDE DEHB İLİŞKİLİ YAŞAM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, , 35 - 38, 15.06.2019

Fahri Çelebi , Dilek Ünal

https://doi.org/10.16948/zktipb.495103

Öz

Amaç:
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu(DEHB), çocuk ve ergenlerde
işlevselliği bozan ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir bozukluktur. Çalışmamızda,
DEHB’nin yaşam kalitesi üzerine etkisini ve DEHB’li çocuk ve ergenlerde yaşam
kalitesini etkileyen değişkenleri araştırmak amaçlanmıştır.

Gereçler
ve Yöntem: Çalışmamıza DEHB tanısı konulan 8-18 yaş aralığında 49 olgu dahil
edilmiştir. DEHB tanısı klinik görüşme ile DSM-5 tanı ölçütlerine göre konulmuş
ve DEHB tanısı alan olgulara Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları
ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli-Türkçe Uyarlaması (ÇDŞG-ŞY-T)
uygulanarak DEHB alt tipleri ve diğer eş tanılar belirlenmiştir. Çocuk ve
ergenlerde yaşam kalitesini değerlendirmek için DEHB yaşam kalitesi ölçeği(DEHB
YKÖ) uygulanmış ve DEHB belirtileri Conners’ Anne Baba Derecelendirme Ölçeği(CADÖ)
ile değerlendirilmiştir. Sosyoekonomik düzey (SED) ilk klinik görüşmede
klinisyen tarafından Hollingshead-Redlich Ölçeği kullanılarak belirlenmiştir.

Bulgular:
Araştırmaya katılan 49 hastanın (12 kız/37 erkek), ortalama yaşı 11.15 (Min:8,
Max:14.5, SD:1.53) olarak saptanmıştır. CADÖ toplam puanı ortalaması 44.59
(SD:18.8), DEHB YKÖ Ev toplam puanı ortalaması 57.51 (SD:15.49) ve DEHB YKÖ
Okul toplam puanı ortalaması 57.97 (SD:14.51) olarak bulunmuştur. Cinsiyet,
yaş, SED, DEHB alt tipi, DEHB belirti şiddeti ve psikiyatrik eş tanı ile DEHB
yaşam kalitesi arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmamıştır.

Sonuç:
DEHB kronik gidişli, çocuğun günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyen bir
bozukluktur. Klinisyenlerin DEHB’li çocuk ve ergenleri değerlendirirken sadece
belirti şiddeti ve klinik özellikleri değil, aynı zamanda DEHB’nin kendisinin
çocuğun hayat konforu üzerine etkilerini de dikkate almaları önemlidir.

EVALUATION OF ADHD
RELATED QUALITY OF LIFE IN A CLINICAL SAMPLE OF CHILDREN AND ADOLESCENTS

ABSTRACT:

Introduction:
Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is a psychiatric disorder that
interrupts functionality and impairs life quality. Our aim in this study is to
determine the effect of ADHD related quality of life and the factors which may
be related with the quality of life in children and adolescents who have ADHD.

Methods: 49
children and adolescents with a diagnosis of ADHD were included in this study.
ADHD diagnosis was made in the first clinical interview according to DSM-V and Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age
Children--Present and Lifetime Version(K-SADS-PL) was administered to assess the ADHD subtypes and comorbid psychiatric
diagnoses. Socioeconomic status was determined by using the Hollingshead-Redlich
scale. To assess the quality of life, ADHD quality of life scale (ADHD QoL) was
used. Conners’ parent rating scale (CPRS) was filled by the parents of the
children to investigate the severity of ADHD symptoms.

Results:
The mean age of the patient group (12 girls/37 boys) was 11.15 (SD:1.53). Mean
total score of the CPRS was 44.59 ( SD:18.8). According to the ADHD QoL scale,
total home subscale mean score was  57.51(SD:15.49) and total school subscale mean
score was 57.97 (SD:14.51). No significant relationship was found between the
quality of life and age, sex, symptom severity and psychiatric comorbidities.

Conclusion:
ADHD is a chronic disorder which has negative impact on daily life.  It is important for clinicians not only to consider
the clinical conditions and symptom severity, but also the impact of ADHD on
life comfort while evaluating children and adolescents with ADHD. 

Anahtar Kelimeler

Yaşam kalitesi, DEHB, çocuklar, ergenler

Kaynakça

• KAYNAKLAR:1. Yıldız Ö, Çakın Memik N, Ağaoğlu B. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuklarda Yaşam Kalitesi: Kesitsel Bir Çalışma. Nöropsikiyatri Arşivi.2010;47:314-8
• 2. Floet AM, Scheiner C, Grossman L. Attention-deficit/ hyperactivity disorder. Pediatr Rev 2010; 31:56-69.
• 3. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th ed. Washington (DC): American Psychiatric Association; 2013.
• 4. Kuygun Karcı C, Toros F, Yolga Thiroğlu A, Metin Ö. Ergenlerde Metilfenidat Tedavisinin Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences.2018;31:11-20
• 5. Altın M, Alev L, Öztürk M, Abalı O, Akay A, Zoroğlu S et al. Türkiye’de Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunda Tedavi Uygulamaları ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi: 12 Aylık Prospektif Gözlemsel Bir Çalışma. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi.2012;19(1).
• 6. Souza I, Pinheiro MA, Denardin D, Mattos P, Rohde LA. Attention-deficit/hyperactivity disorder and comorbidity in Brazil: comparisons between two referred samples. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2004 Aug;13(4):243-8.
• 7. Byun H, Yang J, Lee M, Jang W, Yang JW, Kim JH, Hong SD, Joung YS. Psychiatric comorbidity in Korean children and adolescents with attention-deficit hyperactivity disorder: psychopathology according to subtype. Yonsei Med J. 2006 Feb 28;47(1):113-21.
• 8.Ghanizadeh A. Psychiatric comorbidity differences in clinic-referred children and adolescents with ADHD according to the subtypes and gender. J Child Neurol. 2009 Jun;24(6):679-84. doi: 10.1177/0883073808331086.
• 9. Hergüner S, Hergüner A. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan Çocuk ve Ergenlerde Eşlik Eden Psikiyatrik Bozukluklar. Nöropsikiyatri Arşivi. 2012;49:114-18.
• 10. Göker Z, Aktepe E, Kandil S. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerin Benlik Saygıları ve Yaşam Kaliteleri. Yeni Sempozyum Dergisi.2011; 49(4):209-16.
• 11. Kandemir H, Kılıç BG, Ekinci S, Yüce M. An evaluation of the quality of life of children with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) and their families. Anadolu Psikiyatri Derg. 2014;15(3):265-71.
• 12. Danckaerts M, Sonuga-Barke EJ, Banaschewski T, Buitelaar J, Döpfner M, Hollis C et al. The quality of life of children with attention deficit/hyperactivity disorder: a systematic review. Eur Child Adolesc Psychiatry.2010;19(2):83-105.
• 13. Klassen AF, Miller A, Fine S. Health-related quality of life in children and adolescents who have a diagnosis of attention-deficit/hyperactivity disorder. Pediatrics. 2004;114(5):541-7.
• 14. Topolski TD, Edwards TC, Patrick DL, Varley P, Way ME, Buesching DP. Quality of life of adolescent males with attention-deficit hyperactivity disorder. J Atten Disord. 2004;7(3):163-73.
• 15. Escobar R, Soutullo CA, Hervas A, Gastaminza X, Polavieja P, Gilaberte I. Worse quality of life for children with newly diagnosed attention-deficit/hyperactivity disorder, compared with asthmatic and healthy children. Pediatrics. 2005;116(3):364-9.
• 16. Yürümez E, Kılıç BG. Relationship Between Sleep Problems and Quality of Life in Children With ADHD. J Atten Disord. 2016 Jan;20(1):34-40.
• 17. Matza LS, Rentz AM, Secnik K, Swensen AR, Revicki DA, Michelson D et al. The link between health-related quality of life and clinical symptoms among children with attention-deficit hyperactivity disorder. J Dev Behav Pediatr 2004; 25:166-74.
• 18. Newcorn JH, Spencer TJ, Biederman J, Milton DR, Michelson D. Atomoxetine treatment in children and adolescents with attentiondeficit/ hyperactivity disorder and comorbid oppositional defiant disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2005; 44:240-8.
• 19. Prasad S, Harpin V, Poole L, Zeitlin H, Jamdar S, Puvanendran K; SUNBEAM Study Group. A multi-centre, randomised, openlabel study of atomoxetine compared with standard current therapy in UK children and adolescents with attention-deficit/ hyperactivity disorder (ADHD). Curr Med Res Opin 2007;23:379-94.
• 20. Flapper BC, Schoemaker MM. Effects of methylphenidate on quality of life in children with both developmental coordination disorder and ADHD. Dev Med Child Neurol 2008;50:294-299.
• 21. Hollingshead AB, Redlich F C. Social class and mental illness: A community study. New York: Wiley; 1958.
• 22. Kaufman J, Birmaher B, Brent D, et al. Schedule for affective disorders and schizophrenia for school-age children-present and lifetime version (K-SADS-PL): initial reliability and validity data. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 1997;36:980–988.
• 23. Gökler B, Ünal F, Pehlivantürk B, et al. Reliability and validity of schedule for affective disorders and schizophrenia for school age children – present and lifetime version-turkish version (K-SADS-PL-T). Turk J Child Adolesc Ment Health. 2004;11:109–116.
• 24. Dolgun G, Savaşer S, Yazgan Y. Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğuolan 8-12 yaș grubu çocuklarda yașam kalitesi ölçeğinin (DE/HB-YKÖ) geliștirilmesi. Hemșirelikte Araștırma Geliștirme Dergisi. 2005;1-2.
• 25. Conners CK, Barkley RA. Rating scales and checklists for child psychopharmacology. Psychopharmacol Bull. 1985;21:809–843.
• 26. Dereboy Ç, Şenol S, Şener Ş, Dereboy İF. Conners kısa form öğretmen ve ana baba derecelendirme ölçeklerinin geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2007;18(1):48–58.
• 27. Sawyer MG, Whaites L, Rey JM, Hazell PL, Graetz BW, Baghurst P. Health-related quality of life of children and adolescents with mental disorders. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2002;41(5):530-7.
• 28. Dallos G, Miklósi M, Keresztény Á, Velő S, Szentiványi D, Gádoros J. Self- and Parent-Rated Quality of Life of a Treatment Naïve Sample of Children With ADHD: The Impact of Age, Gender, Type of ADHD, and Comorbid Psychiatric Conditions According to Both a Categorical and a Dimensional Approach. J Atten Disord. 2017 Jul;21(9):721-730.