Türkiye’de Keten Tarımı

Yıl 2011, Sayı: 357, 13 - 17, 01.07.2011

Nilüfer Koçak Nilgün Bayraktar

Öz

Keten Linum usitatissimum L. , 13 cins ve 300 kadar türü içeren Linaceae familyasına bağlı bir türdür. Linum cinsinin dünyada tek ve çok yıllık olmak üzere 100, ülkemizde ise 38 kadar türü mevcuttur. İki değişik forma sahip olan keten, lif ve yağ üretiminde kullanılan tek yıllık bir endüstri bitkisidir. Uzun boylu, yüksekten dallanan ve kuvvetli liflere sahip olan formları lif üretimi amacı ile kısa boylu kısmen alçaktan dallanan formları ise yağ elde etmek amacı ile yetiştirilmektedir. Yağ tipi ketenlerin boyları 60-80 cm ve sap kalınlığı 5-6 mm, lif tipi ketenlerin boyları 100-120 cm ve sap kalınlığı ise 2-3 mm dolayındadır. Ülkemizde yıldan yıla azalma gösteren keten tarımı, gerek tekstil sanayisinde gerekse yağ sanayisinde kullanımı bitme noktasına gelmiştir. Fakat tohumunun bileşimimde bulunan Omega-3 ve Omega-6 yağ asitlerince zengin olması keten bitkisini yeniden gündeme gelmesine sebep olmuştur.

Kaynakça

• Acko, D.K. and Trdan S., 2008. Influence of row spacing on the yield of two flax cultivars (Linum usitatissimum L.). Acta Agriculture Slovenia, 91- 1: 23- 25
• Anonymous., 1997. http://www.flaxcouncil.ca. Flax News, Hearth from Flaxseed
• Ballarat, C. B., 1995 Growing linseed and linola . Agriculture Notes, State of Victoria, Department of Primary İndustries.
• Daun, J. K., 1993. Flaxseed. p. 853- 860. In: Grains and Oilseeds, 4th ed. Vol.2, Canadian International Grains Institute, Winnipeg, MB.
• Ditchfield C., 1999. Hemp and Other Natural FibresToday and Tomorrow A reportfor the Rural Industries Research and Development Corporation . Australian HempResource and Manufacture November 1999 RIRDC Publication No 99/119 RIRDC Project No TA989- 04)
• Dribnenki, J.C.B. and Green, A.G. 1995. LinolaTM ‘947’ Low Linolenic Acid Flax. Canadian Journal of Plant Science, Vol.75(1), p.201-202.
• Dybıng, C.D. and Zımmerman, 1965. Temperatura effects on flax (Linum usitatissi- mum L.) growth, seed production and oil quality in controlled environment. Crop Science, 5: 184- 187.
• FAO, 2011. www.fao.org/. İnternet sitesi. Erişim tarihi 08.12.2011.
• Foulk, J.A., Bauer P., Akın D.E , Busscher W.J, Camp C.R, Ayala- Sılva T., and. Dodd R.B, 2005. Tillage effects on cotton and flax. 2005 Southern Conservation Tillage Syastams Conferance, Clemson University, p. 131- 139, USA
• Gıll, K.S. 1987. Linseed. Publications and Information Division, Indian Council of Agricultural Research, New Delhi. 386 p.
• İncekara, F. 1979. Endüstri Bitkileri ve Islahı. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın No: 65, s: 285, Bornova, İzmir.
• Kirby, R.H., 1963. Vegetable Fibres: Botany, Cultivation, and Utiliztion. İntersience Publishers, Inc., New York.
• Kurt O. Doğan H. Demir A. Samsun Ekolojik Koşullarında Uygun Kışlık Keten Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 2006,21(1):1-5
• Lisson, S.N., 2003. Linum usitatissimum L. In: M. BRINK, AND R.P. ESCOBIN (eds.). Plant Resources of South- East Asia: Fibre Plants. P.172- 179. Backhuys Publishers, Leiden
• Lombard Avenue Winnipeg, Manitoba R3B 0T6 Canada 4th ed. ISBN 0- 9696073-4-2
• Mert, M. 2009. Lif Bitkileri. Nobel Yayınevi, Nobel Yayın No: 1446, Ankara
• Oplinger, E.S. E.A. Oelke, J.D. Doll, L.G. Bundy, and R.T. Schuler, 1989. Flax: Alternative Field Crops Manual, University of Wisconson Cooperative Extension Service, University of Minnesota Extension Service, Center for Alternative Plant &Animal Products.
• Parks, C., Frederick J., Porter P. and Murdock E., 1993. Growing Flax in South Carolina. Clemson University Cooperative Extension Service, Clemson, SC.
• Rowland, G.G., 1998.Growing Flax, Production, Management & Diagnostic Guide. Flax Council of Canada and Saskatchewan Flax Development Commission
• Tarla Bitkileri Ders Kitabı, 2009. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın No: 1569
• Vandanhove, H. and Van Hess M., 2005. Fibre crops alternative land use for radio- actively contaminated arable land. Journal of Enviranmental Radiactively, 81: 131-141
• Yıldırım M.U.; 2005 Seçilmiş Alternatif Keten (Linum usitatissimum L.) Hatlarının Verim ve Verim Öğeleri Bakımından Karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi