Mobing Aracı Olarak Ölçme ve Değerlendirme Ölçeği

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 220 - 236, 24.12.2019

Süleyman Nihat Şad , Niyazi Özer , Meltem Yurtçu , Nuri Erdemir

https://doi.org/10.31592/aeusbed.612591

Cited By: 3

Öz

Öğretim elemanlarının pedagojik yetersizlikleri, ölçme ve değerlendirme
süreçlerinin öğrenciler üzerinde bir baskı ya da cezalandırma aracına
dönüşmesine neden olabilir. Bu suistimalin süreğen hale gelmesi ise
öğrencilerde psikolojik yıldırmaya (mobing) yol açabilir. Üniversite
öğrencilerinin ölçme değerlendirme süreçlerinde mobbinge maruz kalma
düzeylerini ölçebilecek geçerli, güvenilir ve kullanışlı bir ölçek geliştirmeyi
amaçlayan bu araştırma bir karma yöntem araştırması olarak desenlemiştir. Bu
amaçla “Mobing Aracı olarak Ölçme-Değerlendirme Ölçeği”nin [MAÖDÖ] maddeleri
nitel bir veri toplama ve analiz süreci ile geliştirilmiş ve ardından
psikometrik özellikleri İnönü Üniversitesine bağlı 23 farklı
MYO/Fakülte/Enstitü’de öğrenim görmekte olan 1850 öğrenciden elde edilen
veriler analiz edilerek incelenmiştir. Yapılan açımlayıcı faktör analizi
sonucunda tek faktörden oluşan ölçeğin makul düzeyde varyans açıklama oranına
(%63), yüksek faktör yük değerlerine (.745 - .843) ve madde-toplam korelasyon
katsayılarına (r=.652 - .770) sahip olduğu; takip eden doğrulayıcı faktör
analizinde ise yapının kabuledilebilir ya da mükemmel uyum iyiliği değerleriyle
doğrulandığı [X²/sd=42.439/12=3.537; RMR= 0.042; GFI= 0.986, AGFI= 0.968;
CFI= 0.991; NFI= 0.987; RMSEA=0.054] görülmüştür. Ayrıca ölçek maddelerinin
ortalama varyans açıklama değerleri (AVE = .56) ve kompozit güvenirlik  (CR = .90) katsayılarından hareketle yapının
yakınsak geçerliliğinin ve güvenilirliğinin yeterli olduğu anlaşılmıştır.
Ölçeğin Cronbach Alfa (α= .902) ve Guttman test yarılama (r= .878)
yöntemleriyle hesaplanan içtutarlılık katsayıları da ölçekten elde edilen
puanların yüksek düzeyde güvenirliğe sahip olduğunu göstermektedir. Toplam 7
maddeden oluşan 5’li Likert formatındaki MAÖDÖ’nden alınan minimum ve maksimum
puanlar 7-35 arasında değişmekte olup alınan puanların artması öğrencilerin
ölçme değerlendirme aracılığıyla mobinge maruz kalma düzeylerinin de arttığını
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Mobing, ölçme ve değerlendirme, yükseköğretim

Kaynakça

• Adedıwura, A.A. (2012). Students’ self-efficacy and self-autonomy in the learning of mathematics. Gender & Behaviour, 10(1), 4492-4508.
• Akgeyik, T., Güngör-Delen, M. & Uşen, Ş. (2013). Çalışma Yaşamında Psikolojik Taciz. Ankara: Özyurt Matbaacılık.Bahar, M., Nartgün, Z., Durmuş, S. & Bıçak, B. (2012). Geleneksel-Tamamlayıcı Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Öğretmen El Kitabı (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• BBC (2019, Nisan) Ceren Damar cinayeti: Zanlının kopya çekmekten aldığı ilk ceza değil. 12.04.2019 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-46758890
• Birenbaum, M. (2007). Evaluating the assessment: sources of evidence for quality assurance. Studies in Educational Evaluation, 33, 29–49.
• Birjandi, P. & Tamjid, N.H. (2012). The role of self-, peer and teacher assessment ın promoting ıranian efl learners’ writing performance. Assessment & Evaluation in Higher Education, 37(5), 513-533.
• Black, P. & William, D. (1998). Inside the black box, raising standards through classroom assessment. Phi Delta Kappan, 80(2), 139-148.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayımcılık.
• Broadfoot, P. & Black, P. (2004). Redefining assessment? the first ten years of assessment in education. assessment in education: principles, Policy and Practice, 11(1), 7–26.
• Cihanoğlu, M.O. (2008). Alternatif değerlendirme yaklaşımlarından öz ve akran değerlendirmenin işbirlikli öğrenme ortamlarında akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkileri,(Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• CNNTURK (2019, Nisan) Ankara Üniversitesi, cinsel taciz ve saldırıları araştıracak. Erişim: https://www.cnnturk.com/yerel-haberler/ankara/ankara-universitesi-cinsel-taciz-ve-saldirilari-arastiracak-975107
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel Ve Karma Yöntem Yaklaşımları (Çev. Ed: S. B. Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W. (2017). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş (Çev. Ed. M. Sözbilir), Ankara: Pegem Akademi.
• Çamurluoğlu, M. İ. & Poussard, J. M. (2017). Psikolojik Taciz: Türkiye Genelinde Bir Araştırma. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar: 624(54), 53-68
• Çivilidağ, A. (2011). Üniversitelerdeki öğretim elemanlarının psikolojik taciz (mobbing), iş doyumu ve algılanan sosyal destek düzeyleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Elkıran, M. C. (2017). Akademisyenlerin algıladıkları yıldırma (mobbing) davranışları ile yöneticilerin liderlik davranışları arasındaki ilişki. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Çanakkale.
• Erdemir, S. (2013). İlköğretim öğretmenlerinin duygusal zeka düzeyleri ile yaşadıkları psikolojik yıldırma (Mobbıng) arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Gaziantep.
• Erdemir, S. & Murat, M. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin duygusal zeka düzeyleri ile yaşadıkları psikolojik yıldırma arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25).
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS (3rd Edition), London, Sage Publication Ltd.
• Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk eğitim sistemi: sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.
• Gün, H. (2010). Çalışma Ortamında Psikolojik Taciz. Ankara: Lazer Yayınları.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis: A Global Perspective (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson.
• İnönü Üniversitesi (2019). İstatistiksel Veriler. İnönü Üniversitesi Öğrenci İşleri Daire Başkanlığı 28.08.2019 tarihinde http://inonu.edu.tr/tr/ogrenci/1337/menu?m=11332 adresinden indirilmiştir.
• Karakoç, N. (2012). Öğretim elemanlarının yıldırma davranışlarına maruz kalma durumu ve örgütsel bağlılığının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Laleoğlu, A., & Özmete, E. (2013). Mobbing ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(31), 9-31.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal Of Work And Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Mok, J. (2010). Acase study of students’ perceptions of peer assessment in Hong Kong. ELT Journal, 65(3), 230-239.
• Olğun, M. (2011). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji dersinde öz ve akran değerlendirme uygulamalarının yer aldığı ışbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin başarı, tutum ve bilişüstü becerilerine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
• Oskarsson M. (1981). Subjective and objective assessment of foreign language performance. (J Read, Ed.) Directions in Language Testing (s. 225-239) Singapore: Seameo Regional Language Centre.
• Pallant, J. (2007). Spss Survival Manual. Sydney: Allen & Unwin.
• Ploegh, K., Tillema, H.H. & Segers, S. (2009). In search of quality criteria ın peer assessment practices.Studies in Educational Evaluation, 35, 102–109
• Saraç, E. (2018). Hemşirelerde mobbingin anksiyete düzeyi ile ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Isparta.
• Sarı, E. G. (2018). Akademisyenlerin mobbing algılarının örgütsel yabancılaşma düzeyleri ile ilişkisi (Munzur Üniversitesi Örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Burdur.
• Sung Y-T., Chang K-E, Chiou S-K & Hou H-T. (2005). The design and application of a web-based self- and peer-assessment system. Computers & Education, 45, 187–202.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2014). Using Multivariate Statistics. London: Pearson.
• Taştan, T. (2017). Hemşirelikte mobbing yaşama durumunun kurumsal bağlılık ve kurumsal güvene etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Samsun.
• Tınaz, P., Bayram, F. & Ergin, H. (2008). Çalışma Psikolojisi Ve Hukuki Boyutlarıyla İşyerinde Psikolojik Taciz. İstanbul: Beta Yayınları.
• Topping, K. (1998). Peer Assessment between students in colleges and universities. Review of Educational Research, 68(3), 249-276.
• Topping K. J., Smith , E. F., Swanson, I. & Elliot A. (2000). Formative peer assessment of academic writing between postgraduate students, Assessment &Evaluation in Higher Education, 25(2), 149-169.
• Torrance, H & Pryor, J. (1998). Investigating Formative Assesment: Teaching Learning and Assesment in Classroom. Open University Press. Philadelphia
• Tutar, H. (2004). İş Yerinde Psikolojik Şiddet. Ankara: Platin Yayınları.
• Uysal, K. (2008). Öğrencilerin ölçme değerlendirme sürecine katılması: akran değerlendirme ve öz değerlendirme. (Yayımşlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Wen, M.L. & Tsaı, C.C. (2006). University students’ perceptions of and attitudes toward (Online) Peer Assessment. Higher Education, 51, 27–44
• Yurdabakan, İ. (2012). Ortak ve akran değerlendirme eğitiminin öğretmen adaylarının özdeğerlendirme becerileri üzerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 163(37), 190-202.
• Yüksel, S. (2002). Yükseköğretimde eğitim-öğretim faaliyetleri ve örtük program. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 361-370.