The Relationship Between Entrepreneurial Leadership Behaviors of School Principals and Innovative Work Behaviors of Teachers

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 1825 - 1844, 28.04.2025

Ahmet Erkan Yıldırım , Aydan Ordu

https://doi.org/10.51460/baebd.1593956

Abstract

Okul Müdürlerinin Girişimci Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Yenilikçi İş Davranışları Arasındaki İlişki

Abstract

Öğretmenlerin algıları doğrultusunda, okul müdürlerinin girişimci liderlik davranışları ile öğretmenlerin yenilikçi iş davranışları arasındaki ilişkiyi incelemek, bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırmanın evreni 2023- 2024 öğretim yılında Denizli ilinde Merkezefendi ve Pamukkale ilçelerindeki liselerde görev yapmakta olan 2769 öğretmenden oluşmaktadır. Evrenden tabakalı örnekleme yoluyla seçilen 349 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Akkaya (2021) tarafından geliştirilen Girişimci Liderlik Ölçeği ile Janssen (2000) tarafından geliştirilen ve Töre (2017) tarafından Türkçeye uyarlanan Yenilikçi iş Davranışı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veriler normal dağılım gösterdiği için, verilerin analizinde parametrik testlerden aritmetik ortalama, standart sapma, korelasyon ve regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre öğretmenler okul müdürlerinin yüksek düzeyde girişimci liderlik davranışları sergilediğini belirtmişlerdir. Benzer bir şekilde öğretmenler kendilerinin de yenilikçi iş davranışlarını yüksek düzeyde sergilediklerini belirtmişlerdir. Okul müdürlerinin girişimci liderlik davranışları ile öğretmenlerin yenilikçi iş davranışları arasında pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki çıkmıştır. Son olarak, okul müdürlerinin girişimci liderlik davranışlarının öğretmenlerin yenilikçi iş davranışlarını yordadığı bulunmuştur.

Keywords

Girişimci liderlik , yenilikçi iş davranışı , öğretmen , okul müdürü

References

• Abbas, G., Iqbal, J., Waheed, A., and Naveed Riaz, M. (2012). Relationship between transformational leadership style and innovative work behavior in educational institutions. Journal of Behavioural Sciences, 22(3), 18.
• Afsar, B., Badir, Y. F., and Bin Saeed, B. (2014). Transformational leadership and innovative work behavior. Industrial Management and Data Systems, 114(8), 1270–1300. https://doi.org/10.1108/IMDS-05-2014-0152
• Akkaya, R. (2021). Girişimci liderlik, öğretmen girişimciliği ve pozitif psikolojik sermaye: Eğitim örgütlerinde bir karma desen araştırması (Doktora tezi, Marmara Üniversitesi). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Akkaya, R., ve Çetin, M. (2024). Girişimci liderlik, öğretmen girişimciliği ve pozitif psikolojik sermaye: Eğitim örgütlerinde bir yapısal eşitlik modeli sınaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(26).
• Akkoç, İ., Çalışkan, A., ve Turunç, Ö. (2019). Girişimci davranış: Bir ölçek uyarlama çalışması. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 14(1), 1–10.
• Alheet, A., Adwan, A., Areiqat, A., Zamil, A., and Saleh, M. (2021). The effect of leadership styles on employees’ innovative work behavior. Management Science Letters, 11(1), 239–246. https://doi.org/10.5267/j.msl.2020.9.031
• Ariyani, D., Suyatno, S., and Zuhaery, M. (2021). Principal's innovation and entrepreneurial leadership to establish a positive learning environment. European Journal of Educational Research, 10(1), 63–74. https://doi.org/10.12973/eu-jer.10.1.63
• Bagheri, A., and Akbari, M. (2018). The impact of entrepreneurial leadership on nurses’ innovation behavior. Journal of Nursing Scholarship, 50(1), 28–35. https://doi.org/10.1111/jnu.12354
• Bahçecik, Y. S. (2021). Girişimci liderliğin yenilikçi iş davranışı üzerine etkisi: Sosyal sermayenin aracı ve örgütsel desteğin düzenleyici rolü (Doktora tezi, Beykent Üniversitesi). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Bak, H., Jin, M. H., and McDonald III, B. D. (2022). Unpacking the transformational leadership-innovative work behavior relationship: The mediating role of psychological capital. Public Performance and Management Review, 45(1), 80–105. https://doi.org/10.1080/15309576.2021.1879245
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Barati, M. (2024). The relationship between entrepreneurial leadership, entrepreneurial motivation, and entrepreneurial skill. International Journal of Humanities and Education Development (IJHED, 6(6), 1–6.
• Büyükbeşe, T., ve Doğan, Ö. (2022). Dijital liderliğin yenilikçi iş davranışı ve iş performansı üzerine etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 14(26), 173–186.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Carmeli, A., Meitar, R., and Weisberg, J. (2006). Self‐leadership skills and innovative behavior at work. International Journal of Manpower, 27(1), 75–90. https://doi.org/10.1108/01437720610652853
• Ceyhan, S. (2022). Lider-üye etkileşiminin yenilikçi iş davranışına etkisi: Kariyer tatmininin aracı sektör deneyiminin düzenleyici rolü üzerine bir araştırma (Doktora tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Çalışkan, A., ve Arıkan, Ö. U. (2017). Sağlık sektörü çalışanlarında dönüşümcü liderliğin yenilikçi davranışa etkisi: Örgütsel vatandaşlık davranışlarının bu etkideki aracılık rolü üzerine bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 17–38.
• Çelik, G. (2021). Okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile yenilikçilik ve risk alma davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 29–41.
• Çelik, M. (2013). Öğretmen algılarına göre ilkokul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik ve girişimcilik becerileri arasındaki ilişki: Bağcılar ve Bakırköy ilçeleri örneği (Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Çetin, F. (2023). Çalışanların liderlik tipi algılamalarının girişimci ve yenilikçi davranışlarına etkisi (Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• De Jong, J. P., and Den Hartog, D. N. (2008). Innovative work behavior: Measurement and validation. EIM Business and Policy Research, 8(1), 1–27.
• Demesko, N. (2017). Effects of transformational and transactional leadership styles on innovative work behavior: The role of employee's locus of control (Doktora tezi, ISM University of Management and Economics, Litvanya).
• Doğan, S. (2023). Öz-yeterlilik düzenleyici rolde iken girişimci liderliğin yenilikçi iş davranışı ve çalışan performansı üzerindeki etkisinde psikolojik güçlendirmenin aracı rolü: Sağlık işletmelerinde bir alan çalışması (Doktora tezi, Kayseri Üniversitesi, Kayseri). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Düger, Y. S. (2020). Etik liderlik ve çalışanların yenilikçi davranışı: Lider-üye etkileşimi ve duygusal zekânın düzenleyici aracılık modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 706-725.
• Erdem, A. T. (2021). Güçlendirici liderliğin yenilikçi iş davranışına etkisinde bilgi paylaşımının aracılık rolü: Bilişim sektöründe bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(1), 119-131.
• Ersarı, G., ve Naktiyok, A. (2020). Yöneticilerin girişimci liderlik davranışlarının işletme performansına etkisinde farklılaştırma stratejisinin aracı rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (1), 221-236.
• Fernald, L. W., Solomon, G. T., and Tarabishy, A. (2005). A new paradigm: Entrepreneurial leadership. Southern Business Review, 30(2), 1-10.
• Gupta, V., MacMillan, I. C., and Surie, G. (2004). Entrepreneurial leadership: Developing and measuring a cross-cultural construct. Journal of Business Venturing, 19(2), 241-260.
• Gün, G. (2022). Dönüşümcü liderlik yenilikçi iş davranışı grup uyumu. EKEV Akademi Dergisi, (90), 225-246.
• Hardy, L. R., Zanariah, Z. A., Shahimi, M., and Azahari, R. (2015). The effect of entrepreneurial leadership towards organizational performance. International Academic Research Journal of Business and Technology, 1(2), 193-200.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., and Tatham, R. L. (2013). Multivariate data analysis (8th ed.). Pearson Education Limited.
• Herlina, E., Tukiran, M., and Anwar, S. (2021). The effect of entrepreneurial leadership on organizational performance: Literature review. Journal of Management, Accounting, General Finance and International Economic Issues, 1(1), 25-33.
• Hidayat, M. (2024). The influence of entrepreneurial leadership on innovativeness mediated by digital leadership. Almana: Jurnal Manajemen dan Bisnis, 8(2), 376-386.
• Hoang, G., Luu, T. T., Nguyen, T. T., Du, T., and Le, L. P. (2022). Examining the effect of entrepreneurial leadership on employees’ innovative behavior in SME hotels: A mediated moderation model. International Journal of Hospitality Management, 102, 103142.
• Iqbal, A., Nazir, T., and Ahmad, M. S. (2022). Entrepreneurial leadership and employee innovative behavior: An examination through multiple theoretical lenses. European Journal of Innovation Management, 25(1), 173-190.
• Janssen, O. (2000). Job demands, perceptions of effort-reward fairness and innovative work behaviour. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73(3), 287-302. https://doi.org/10.1348/096317900167038
• Janssen, O. (2003). Innovative behaviour and job involvement at the price of conflict and less satisfactory relations with co‐workers. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76(3), 347-364.
• Kaçar, T., ve Şahin, S. (2023). Okul müdürlerinin girişimci liderlik yaklaşımlarına ilişkin görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 453-481.
• Khan, M. J., Aslam, N., and Riaz, M. N. (2012). Leadership styles as predictors of innovative work behavior. Pakistan Journal of Social and Clinical Psychology, 9(2), 17-22.
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-46.
• Kör, B. (2015). Öz liderlik, örgütlerin girişimcilik yönelimi ve çalışanların yenilikçi iş davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bir araştırma (Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Li, C., Makhdoom, H. U. R., and Asim, S. (2020). Impact of entrepreneurial leadership on innovative work behavior: Examining mediation and moderation mechanisms. Psychology Research and Behavior Management, 105-118.
• Lichtenstein, B. B., Dooley, K. J., and Lumpkin, G. T. (2006). Measuring emergence in the dynamics of new venture creation. Journal of Business Venturing, 21(2), 153-175.
• Messmann, G., and Mulder, R. H. (2011). Innovative work behaviour in vocational colleges: Understanding how and why innovations are developed. Vocations and Learning, 4, 63-84.
• Messmann, G. (2012). Innovative work behaviour: Investigating the nature and facilitation of vocational teachers' contributions to innovation development (Doctoral dissertation, University of Twente). https://core.ac.uk/download/pdf/11554637.pdf
• Özkan, B., ve Akman, Y. (2024). Okul yöneticilerinin gösterdikleri dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin yenilikçi iş davranışı ilişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(2), 1384-1405.
• Özkan, S. A., Ardıç, K., ve Özsoy, E. (2022). Mütevazı liderliğin yenilikçi iş davranışına etkisinde psikolojik iyi oluşun rolü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(3), 1179-1191.
• Özay, M. A., ve Kaymaz, K. (2023). Yenilikçi iş davranışı ve öncülleri üzerine bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 275-293.
• Pihie, Z. A. L., and Bagheri, A. (2013). The impact of principals' entrepreneurial leadership behaviour on school organizational innovativeness. Life Science Journal, 10(2), 1033-1041.
• Pihie, Z. A. L., Asimiran, S., and Bagheri, A. (2014). Entrepreneurial leadership practices and school innovativeness. South African Journal of Education, 34(1).
• Pihie, Z. A. L., Dahiru, A. S., Basri, R., and Hassan, S. A. (2018). Relationship between entrepreneurial leadership and school effectiveness among secondary schools. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8(12), 258-274.
• Prieto, L. C. (2010). Proactive personality and entrepreneurial leadership: Exploring the moderating role of organizational identification and political skill. Academy of Entrepreneurship Journal, 16(2), 107-122.
• Polat, H. (2017). Teacher perceptions on school administrators’ entrepreneurship skills. Journal of Education and Practice, 8(12), 90-101.
• Renko, M., El Tarabishy, A., Carsrud, A. L., and Brännback, M. (2015). Understanding and measuring entrepreneurial leadership style. Journal of Small Business Management, 53(1), 54-74.
• Renko, M. (2017). Entrepreneurial leadership. In D. V. Day and J. Antonakis (Eds.), Nature of Leadership (3rd ed.). SAGE Publications.
• Sandybayev, A. (2019). Impact of effective entrepreneurial leadership style on organizational performance: Critical review. International Journal of Economics and Management, 1(1), 47-55.
• Sharifirad, M. S. (2013). Transformational leadership, innovative work behavior, and employee well-being. Global Business Perspectives, 1, 198-225.
• Shih, H. A., and Susanto, E. (2011). Is innovative behavior really good for the firm? Innovative work behavior, conflict with coworkers and turnover intention: Moderating roles of perceived distributive fairness. International Journal of Conflict Management, 22(2), 111-130.
• Sofiyan, S., Sembiring, R., Danilwan, Y., Anggriani, R., and Sudirman, A. (2022). Innovative work behavior and its impact on teacher performance: The role of organizational culture and self-efficacy as predictors. Journal of Education Research and Evaluation, 6(1), 44-52.
• Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
• Thurlings, M., Evers, A. T., and Vermeulen, M. (2015). Toward a model of explaining teachers' innovative behavior: A literature review. Review of Educational Research, 85(3), 430-471.
• Töre, E. (2019). Öğretmenlerin yenilikçi iş davranışı düzeylerinin belirlenmesi ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 14(4), 1761-1773.
• Trapitsin, S., Granichin, O., Granichina, O., and Zharova, M. (2018). Innovative behavior of teachers: Definition and analysis. Proceedings of the 18th Professional Culture of the Specialist of the Future, 350-359. https://doi.org/10.15405/epsbs.2018.12.02.37
• Tura, B., ve Akbaşlı, S. (2021). Öğretmen yenilikçiliğini etkileyen faktörler. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 2(1), 15-28.
• Türk Dil Kurumu. (2024). Türkçe Sözlük. https://www.tdk.gov.tr
• West, M. A., and Farr, J. L. (1989). Innovation at work: Psychological perspectives. Social Behaviour, 4(1), 15–30.
• Ulusal, E., ve Yüreğir, O. (2020). Yenilikçi iş davranışını belirleyen faktörlerin ağırlıklandırılması. Endüstri Mühendisliği, 31, 17-31.
• Yidong, T., and Xinxin, L. (2013). How ethical leadership influences employees’ innovative work behavior: A perspective of intrinsic motivation. Journal of Business Ethics, 116, 441-455.
• Yolcu, İ. U. (2017). Girişimcilik ve liderliğe farklı bir bakış: Girişimci liderlik. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 60, 182-195.
• Yüksel, M. (2022). Girişimci liderliğin örgütsel yenilik üzerindeki etkisinde inovasyon yeteneğinin aracılık rolü: Çalışanlar üzerinde bir araştırma (Doktora tezi, Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Zainal, M. A., and Matore, M. E. E. M. (2019). Factors influencing teachers’ innovative behaviour: A systematic review. Creative Education, 10(12), 2869-2886. https://doi.org/10.4236/ce.2019.1012213
• Zorlu, K., ve Tetik, F. (2018). Girişimci liderlik davranışının çalışan yaratıcılığına etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 297-307.