February 6 Earthquakes and cultural tourism in Gaziantep: Cultural texture and traces of destruction

Yıl 2025, Sayı: 55, 87 - 106, 30.05.2025

Nadire Karademir , Feray Topcu

https://doi.org/10.32003/igge.1615759

Öz

The February 6, 2023 earthquakes caused catastrophic damage to Gaziantep's tangible and intangible cultural heritage. The aim of this study is to examine the role of cultural tourism in the process of reconstruction the cultural fabric and public memory after the earthquake. In the study, the impact of the earthquake on the city's cultural heritage is analyzed through the views of local people, tourism executives and other stakeholders. Current perceptions and strategies for the protection of the values that form Gaziantep's historical and cultural identity were evaluated with qualitative research method. For this purpose, semi-structured interviews were conducted with 10 city stakeholders, the data obtained were analyzed with the MAXQDA 2024 program and theories were put forward. In the study, two main themes titled “Negative Effects of the Earthquake and Cultural Tourism” were identified, and it was emphasized that the bonds of the local people to cultural heritage weakened after the disaster and these losses negatively affected the public memory. The theories put forward in this context, based on the example of Gaziantep, show that not only the physical but also the emotional and social effects of earthquakes/disasters should be taken into account and the protection of cultural heritage should be placed in a broader perspective.

Anahtar Kelimeler

February 6 Earthquakes , Gaziantep , Cultural Heritage , Cultural Tourism , Public Memory , Post-Disaster Reconstruction

Gaziantep’te 6 Şubat Depremleri ve kültür turizmi: Kültürel doku ve yıkımın izleri

Öz

6 Şubat 2023 depremleri, Gaziantep’in somut ve somut olmayan kültürel mirasına büyük zarar vermiştir. Bu çalışmanın amacı, deprem sonrası kültürel dokunun ve toplumsal hafızanın yeniden yapılanması sürecinde kültür turizminin rolünü incelemektir. Çalışmada, kentin kültürel mirasının depremden etkilenme durumu, yerel halk, turizm işletmecileri ve diğer paydaşların görüşleriyle ele alınmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle, Gaziantep’in tarihi ve kültürel kimliğini oluşturan değerlerin korunmasına yönelik mevcut algılar ve stratejiler değerlendirilmiştir. Bu amaçla kent paydaşlarından oluşan 10 kişiyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler MAXQDA 2024 programı ile analiz edilmiş ve teoriler ileri sürülmüştür. Çalışmada “Depremin Olumsuz Etkileri” ve “Kültür Turizmi” başlıklı iki ana tema belirlenmiş, afet sonrası yerel halkın kültürel mirasa olan bağlarının zayıfladığı ve bu kayıpların toplumsal hafızayı olumsuz etkilediği vurgulanmıştır. Bu kapsamda öne sürülen teoriler Gaziantep örneğinden hareketle, deprem/afetlerin sadece fiziksel değil, duygusal ve toplumsal etkilerinin dikkate alınması ve kültürel mirasın korunmasının daha geniş bir perspektife oturtulması gerektiğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

6 Şubat Depremleri , Gaziantep , Kültürel Miras , Kültür Turizmi , Toplumsal Hafıza , Afet Sonrası Yeniden Yapılanma

Kaynakça

• AFAD (2023). T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/#
• Akbulut, O., & Ekin, Y. (2022). Yaşayan Tarih: Savaş Alanları Turizmi ve Yeniden Canlandırma Toplulukları Örneği. Kent Akademisi, 15(2), 439-451. https://doi.org/10.35674/kent.988625
• Akturan, U., & Baş, T. (2016). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Aryal, A., & Wilkinson, S. (2019). The role of social capital in the recovery of cultural built heritage: Evidence from three heritage sites in Nepal. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, 11(1), 44-57. https://doi.org/10.1108/IJDRBE-06-2019-0033
• Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek (Çeviren: Ayşe Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baş, B., & Deveci, B. (2022). Turizm Algısının Turizme Verilen Desteğe Etkisinin Belirlenmesi: Tr21 Bölgesi Yerel Halkı Üzerine Bir Araştırma. Academic Social Resources Journal, 7(43), 1592-1601. https://doi.Org/10.29228/Asrjournal.65779
• Betti, M., Galano, L., & Vignoli, A. (2016). Finite Element Modelling for Seismic Assessment of Historic Masonry Buildings. In S. D’Amico (Ed.), Earthquakes and Their Impact on Society (pp. 377-415). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-21753-6_14
• Bilgiçli, İ., & Ertürk, S. (2022). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Karasu’da Ekoturizmin Çevre Etkilerinin İncelenmesi. Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, 5(8), 1110-1129. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.1048
• Brinkmann, S. (2018). The interview. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), The SAGE Handbook of Qualitative Research (pp. 576–599). SAGE Publications.
• Buzlukçu, C., & Avcıkurt, C. (2021). Yavaş Şehirlerde Yerel Halkın Yer Kimliği ve Topluluğa Bağlılıklarının Sürdürülebilir Turizm Tutumlarına Etkisi: Seferihisar’da Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 43, 117-138. https://doi.Org/10.30794/Pausbed.753992
• Corbin, J., & Strauss, A. (2009). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. Organizational Research Methods, 12(3), 614-617. https://doi.org/10.1177/1094428108324514
• Demir, N., & Çilingiroğlu, Ç. (2024). Assessing The Impact Of The Türkiye February 2023 Earthquakes On Cultural Heritage Sites: A Multi-Disciplinary Approach Utilizing Aria Maps And Social Media Collaboration. ISPRS-International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, XLVIII-1-2024, 117–122. https://doi.org/10.5194/isprs-archives-XLVIII-1-2024-117-2024
• Deniz, A., Özgür, E. M., & Öksüz, M. (2019). Dini Mekânların Toplumsal Hafızaya Etkileri: İstanbul Aya Panteleymon Ortodoks Kilisesi Örneği. International Journal Of Geography And Geography Education, (39), 171-188. https://doi.Org/10.32003/İggei.469070
• Deniz, T., & Ersöz, D. (2020). Safranbolu Şehri Yer Adları: Mekân, Kimlik ve Kültür. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (42), 171-188 42. https://doi.org/10.32003/igge.700309
• Dinç, Y. (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri sonrası yeniden yapılanma sürecinde yere bağlılığın değerlendirilmesi: Antakya (Hatay) örneği. Türk Coğrafya Dergisi, (83) 45-57. https://doi.org/10.17211/tcd.1347063
• Dinç, Y. (2024). Beşerî Coğrafya’da “Ev”: Teorik Bir Tartışma. Ege Coğrafya Dergisi, 33(2), 197-217. https://doi.org/10.51800/ecd.1559270
• Fatorić, S., & Seekamp, E. (2017). Securing the Future of Cultural Heritage by Identifying Barriers to and Strategizing Solutions for Preservation under Changing Climate Conditions. Sustainability, 9(11), 2143. https://doi.org/10.3390/su9112143
• Fukui, M., & Ohe, Y. (2020). Assessing the role of social media in tourism recovery in tsunami-hit coastal areas in Tohoku, Japan. Tourism Economics, 26(5), 776-791. https://doi.org/10.1177/1354816618825014
• Günal, V. (2013). Mardin İli’nde Kültürel Turizm Potansiyeli. Marmara Coğrafya Dergisi, (11), 91-122.
• Huang, L., Zheng, Q., Yin, X., Luo, M., & Yang, Y. (2021). Double-edged sword”: The effect of cultural distance on post-disaster tourism destination recovery. Tourism Review, 77(1), 146-162. https://doi.org/10.1108/tr-03-2021- 0113.
• İlbay, B. İ. & Vatan, R. O. (2023). Kahramanmaraş Merkezli Depremlerin Otel İşletmelerine Potansiyel Etkilerinin Otel Yöneticileri Perspektifinden Değerlendirilmesi: Manavgat İlçesi Örneği. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 11(3), 2031-2048. https://doi.org/10.21325/jotags.2023.1280
• İnanır, A. (2022). Turizmde Araştırma Yöntemi: Nitel Araştırmalar. Turizm ve Bilimsel Araştırma Yöntemleri (İçinde. Editörler: Akbaba, A.; Lorcu, F.; Yılmaz. Y. S.). Detay Yayıncılık. Ankara.
• Kaya, A. Y., & Karadeniz, E. (2020). Afet Sonrası Kent ve Planlama: Elâzığ Örneği. Depremler, Kent Planlama ve Geoteknik Zemin Uygulamaları (pp. 65–96). Iksad Publications. Ankara.
• Kunwar, R. R., & Chand, U. (2016). Natural Disaster and Heritage Tourism: A Study on the Impacts of Earthquake in Bhaktapur, Nepal. Journal of Tourism and Hospitality Education, (6), 1-39. https://doi.org/10.3126/jthe.v6i0.14766
• Mair, J., Ritchie, B. W., & Walters, G. (2016). Towards a research agenda for post-disaster and post-crisis recovery strategies for tourist destinations: a narrative review. Current Issues in Tourism, 19(1), 1-26. https://doi.org/10.1080/13683500.2014.932758
• Mehmetoglu, M., & Altinay, L. (2006). Examination of grounded theory analysis with an application to hospitality research. International Journal of Hospitality Management, 25(1), 12–33. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2004.12.002
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (Fourth edition.). Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, 2nd ed (pp. xiv, 338). Sage Publications, Inc.
• Namkung, Y., Shin, S. Y., & Yang, I. S. (2007). A Grounded Theory Approach to Understanding the Website Experiences of Restaurant Customers. Journal of Foodservice Business Research, 10(1), 77-99. https://doi.org/10.1300/J369v10n01_05
• Sener, E. (2019). Gömülü Teori Yaklaşımının Yönetim Araştırmalarında Kullanımı. Nitel Sosyal Bilimler, 1(1), 22- 47.
• Sungur, M. (2024). Mekân ve Bellek: Çocukluk Evi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(4), 1949-1972. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1250372
• Tuan, Y. F. (1997). Space and Place: The Perspective of Experience. Minneapolis, MN: University of Minnesota Press.
• Uzun, F. V. (2024). Antakya’ya Yönelik Yer Duygusu: Şubat 2023 Depremleri Sonrası Gitmek mi zor Kalmak mı? Ege Coğrafya Dergisi, 33(1), 1-30. https://doi.org/10.51800/ecd.1455130
• Uzunel, A. T. (2023). Earthquakes And Archaeologıcal Herıtage Sıtes: The Case Of February 6 Earthquakes In Turkey. Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 7(1), 57-77. https://doi.org/10.47088/utad.1308570
• Wang, J., He, Q., Qian, L., & Wang, G. (2023). From ruins to heritage tourism sites: Exploring tourists’ perceptions, evaluations and behavioral intentions toward natural disaster sites. Tourism Review, 78(3), 949-965. https://doi.org/10.1108/TR-08-2022-0372
• Yasak, Ü., İsak, N., & Mertol, H. (2021). Kent Belleğine İlişkin Bir Çalışma: Turhal Örneği (A Study on City Memory: The Case of Turhal). Journal of Anatolian Cultural Research (JANCR), 5(2), 195-211.
• Yu, X. (2023a). Research on the Development Model of Intangible Cultural Heritage Tourism Industry. Academic Journal of Business & Management, 5(25). 135-139. https://doi.org/10.25236/AJBM.2023.052520
• Yu, X. (2023b). The Realistic Dilemma and Innovative Path of Intangible Cultural Heritage Tourism Development in the Information Age. International Journal of Frontiers in Sociology, 5(15). 151-155. https://doi.org/10.25236/IJFS.2023.051526
• Zhang, Y., Moyle, B., Dupré, K., Lohmann, G., Desha, C., & MacKenzie, I. (2023). Tourism and natural disaster management: A systematic narrative review. Tourism Review, 78(6), 1466–1483. https://doi.org/10.1108/TR-08- 2022-0377