ÜSTÜN YETENEKLİ VE NORMAL ÖĞRENCİLERİN BENLİK SAYGISI VE BAĞLANMA DÜZEYLERİ

Osman KARTEL; Hasan Said TORTOP

Year 2019, Volume 6 , Issue 2, Pages 167 - 177 2019-08-15

Zotero |

Mendeley |

EndNote | BibTex | Cite

PDF

en
tr
Comparison of Self-Concept and Attachment Levels of Gifted and Non-gifted Students
ÜSTÜN YETENEKLİ VE NORMAL ÖĞRENCİLERİN BENLİK SAYGISI VE BAĞLANMA DÜZEYLERİ

Osman KARTEL ^[1] , Hasan Said TORTOP ^[2]

Every person is born with a number of unique abilities. However, gifted individuals

are superior to others in subjects such as intellectual skills, specific academic skills,

creative and productive thinking, leadership skills, visual-applied arts and psychomotor

skills. As gifted individuals differ from other individuals, they may show different

characteristics from each other. What distinguishes the gifted from each other is

advanced mental ability and special skills in various fields. As a result of the researches,

it was observed that the general self-concept of gifted children was positively higher

than their normal peers. It has emerged that there are many factors affecting the selfconcept

of gifted individuals and that generalization about self-concept of gifted

individuals is not very accurate. The most critical feature directly shaped by attachment

is self-concept. According to attachment theory, children develop self-concept, which

is composed of expectations and beliefs about how much they can be loved and valued

on the basis of attachment relationships at an early age and their values in the eyes of others.

Her insan kendine özgü bir takım yeteneklerle doğmaktadır. Ancak üstün yetenekli bireyler entelektüel beceriler, özel akademik beceriler, yaratıcı ve üretici düşünme, liderlik becerisi, görsel-uygulamalı sanatlar ve psikomotor beceriler gibi konularda diğer bireylerden üstünlük göstermelerdir. Üstün yetenekli bireyler diğer bireylerden farklılık gösterdikleri gibi birbirlerinden de farklı özellikler gösterebilmektedir. Üstün yeteneklileri birbirlerinden ayıran ileri düzeyde zihinsel yetenek ve çeşitli alanlarda özel yeteneklerdir.

Yapılan araştırmalar sonucunda üstün yetenekli çocukların genel benlik algılarını normal yaşıtlarından olumlu anlamda daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Üstün yetenekli bireylerin benlik algısını etkileyen bir çok faktörün olduğu ve üstün yetenekli bireylerin benlik algıları hakkında genelleme yapmanın çok doğru olmadığı görüşleri ortaya çıkmıştır.

Bağlanmanın doğrudan biçimlendirdiği en kritik özellik benlik algısıdır. Bağlanma kuramına göre çocuklar erken yaşlardaki bağlanma ilişkileri temelinde kendilerinin ne kadar sevilebilir ve değerli olduklarına ve başkalarının gözündeki değerlerine ilişkin beklenti ve inançlardan oluşan, benlik algısı geliştirirler.

gifted students, self-concept, attachment style

üstün yetenekli öğrenciler, benlik saygısı, bağlanma stili

Ainsworth, M. D. S. (1973). The development of infant- mother at-tachment. In: Caldwell, B. M; Riciutti, H.N.: Review of child developmental research, Bd. 3, Chicago: Universitity of Cicago Predd, S. 1-94.
Akarsu, F. (2004). Üstün yetenekliler. M. R. Şirini, A. Kulaksızoğlu & A. E. Bilgili (Ed.), Birinci Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Altun, F. ve Yazıcı, H. (2012). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Benlik Kavramları ve Akademik Öz-Yeterlik İnançları: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, s. 319 – 334.
Arıcak, T. (1999). Grupla psikolojik danışma yoluyla benlik saygısının geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Bakır, B. (2015). Üstün zekâlı olan ve üstün zekâlı olmayan öğrencilerin benlik algısı ve ebeveynlerinin çocuk yetiştirme stilleri üzerine bir yapısal eşitlik modellemesi. Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin
Bartholomew, K., & Horowitz, L. M. (1991). Attachment styles among young adults: a test of a four-category model. Journal of Personality and Social Psychology, 61(2), 226.
Baumeister, R. F. (1996). The Self. In D. T. Gilbert, S. T. Fiske & G. Lindzey (Eds.), The Handbook of Social Psychology (4th Ed.). Boston: The McGraw Hill Companies.
Baykoç Dönmez, N. (2011). Üstün ve özel yetenekli çocukların eğitimleri. Baykoç Dönemez, N. (Ed.) (2011), Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitim içinde (s.283- 306). Ankara: Eğiten Kitap.
Baymur, F. (1972). Genel psikoloji. (15. baskı). İstanbul: İnkılap Kitabevi
Beckwith, L. (1971). Relationships between attributes of mothers and their infants' IQ scores. Child Development, 42(4), 1083-1097.
Bong, M. & Skaalvik, E.M. (2003). Academic self-concept and self-efficacy: How different aretheyreally?, Educational Psychology Review, 15 (1),1-40.
Bowlby, J. (1973). Attachment and Loss: Seperation Anxiety and Anger. New York: Basic Books
Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss: Sadness and Depression. New York: Basic Books
Bretherton, I. (2013). Mary Ainsworth: Insightful Observer and Courageous Theoretician, in G. A. Kimble and M. Wertheimer (Eds.), Portraits of Pioneers in Psychology, 5, Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Clark, B. (2013). Growing Up Gifted: Developing the Potential of Children at School and at Home, (Çev. Ed. Kaya & Ogurlu). Pearson.
Colangelo, Z. ve Colangelo, N. (2003). Counseling with the gifted and talented students. N. Colangelo ve G. A. Davis, (Editörler). Handbook of Gifted Education. 3. Baskı (113-125), Boston: Allyn and Bacon.
Coleman, J. M. & Fults, B. A. (1982). Self- concept and the gifted classroom: the role of social comparisons, Gifted Child Quarterly, 26(3),116-120.
Cutts, N. E. ve Moseley, N. (2001). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi (Çev. İsmail Ersevim). İstanbul, Özgür Yayınları.
Çağlar, D. (2004). Üstün yetenekli çocuklar: seçilmiş Makaleler Kitabı. İstanbul:Çocuk Vakfı Yayınları
Dağlıoğlu, E. (2018). Erken Çocuklukta Üstün Zekâ/Üstün Yetenek. (Editör: Ayşegül Ataman). Üstün Zekâlılar ve Üstün Yetenekliler Konusunda Bilinmesi Gerekenler. Ankara: Vize Yayıcılık
Davis, G. & Rimm, S. (2004).Education of the Gifted and Talented (5th Ed.), Boston: Pearson Education.
Dennis, W. (1973). Children of the Crèche. AppletonCentury-Crofts, New York.
Evli Özhan, S. (2018). Üstün ve normal zekâ tanılı çocukların bağlanma davranışının sosyal-duygusal ve davranışsal sorunlarla ilişkisi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Fonseca, C. (2011). Emotional intensity in gifted students: Helping kids cope with explosive feelings. Prufrock Press Inc.
Gaernet, J. (2004). Die Zusammenhänge zwischen Bindungstyp, Explorationsverhalten und ausgewählten Persönlichkeitsaspekten hochbegabter Kinder. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ludwig-Maximilians-Universität München
Güler K. (1998). Prenatal bakımı etkileyen faktörlerle ilgili epidemiyolojik bir çalışma. Hemşirelik Bülteni, 3, 12.
Hoge, D. R. & Renzulli, S. J. (1993). Exploring the link between giftedness and self-concept, Review of Educational Research, 63(4), 49-465.
Ijzendoorn, M. H. van.; Dijkstra, J. & Bus, A. (1995). Attachment, intelligence, and language: A metaanalysis. Social development, 4(2), 115-128.
Jacobsen, T.; Edelstein, W. & Hofmann, V. (1994). A longitudinal study on the relation between representations of attachment in childhood and cognitive functioning in childhood an adolescence. Developmental Psychology, 30, 112-124.
Johnson, S. M. (1996). The practice of emotionally focused marital therapy: Creating connection. Brunner/Mazel.
Karnes. F.A. & Wherry, J.N. (1981). Self-concepts of gifted students as measured by the Piers-Harris Children’s Self-Concept Scale,Psychological Reports, 49(3), 9-14.
Kartel, O. (2019). Üstün Yetenekli ve Normal Öğrencilerin Benlik Saygısı ve Bağlanma Düzeylerinin Karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Kaya, F., Erdoğan, R., & Çağlayan, Y. (2014). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin okula karşı tutumları ve arkadaşlık ilişkileri. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 4(2), 107-125.
Korkmaz, M. (1996). Yetişkin örneklem için bir benlik saygısı ölçeğinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Kulaksızoğlu, A. (2012). Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Lang C. (2009). Bonding Bindung förderm in der Geburtshilfe, Elsevier GmbH, München
Lecky, P. (1951). Self- consistency a theory of personality. New York: İsland Press.
Lehwald, G. (1990). Curiosity and exploratory behaviour in ability development. European Journal for High Ability, 1, 204–210.
Lieberman, A.F. & Pawl, J. H. (1990). Disorders of attachment and secure base behavior in the second year of life: Conceptual issues and clinical intervention. In Greenberg, M. T., Cicchetti, D., Attachment in the preschool years: Theory, research, and intervention (pp. 375-397). Chicago: University of Chicago Press.
McCoach, D. B & Siegle, D. (2003). The structure and function of academic self-concept in giftedand general education students,Roeper Review, 25 (2),61-65.
Millikin, J. W. (2000). Resolving attachment injuries in couples using emotionally focused therapy: A process study (Doctoral dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University).
Özbay, Y., & Palancı, M. (2011). Üstün yetenekli çocuk ve ergenlerin psikososyal özellikleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 89-108.
Polat, A. (2007). Düzce İlindeki Hemodiyaliz Hastalarının Beden İmajı ve Benlik Saygısı Düzeylerinin Belirlenmesi. Bilim Uzmanlığı Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Pyryt, M.C. ve Mendaglio, S. (1994). The multidimensional Self-concept: A Comparison of Gifted and Average-Ability Adolescents, Journal for the Education of the Gifted, 17(3), p. 299-305.
Renzulli, J.S. (1978). What Makes Giftedness? Reexamining a Definition. Phi Delta Kappan, 60(3), 180-184.
Rosenberg, M. (1989). Society and the Adolescent Self-image. Princeton University Pres, Rosenberg, M. Self concept research: A historical overview. Social Forces, 68(1), 34-44.
Sak, U. (2017). Üstün Zekâlılar Özellikleri Tanımlamaları Eğitimleri, Vize Yayıncılık, Ankara.
Schunk, D. H. (2009). Öğrenme Teorileri: Eğitimsel Bir Bakışla (Çev. Ed. Muzaffer Şahin), (5. Baskıdan çeviri), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Silverman, L. K. (2013). Giftedness 101. Springer Publishing Company.
Şahin R. (2006). Bireylerin proaktif kişilik yapısı ile benlik saygısı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Webb, J. T., Gore, J. L., & Amend, E. R. (2007). A parent's guide to gifted children. Great Potential Press, Inc.
Woolfolk, A. E. (1998). Educational psychology. Boston: Allyn & Bacon.
Yılmaz, D. (2015). Üstün yetenekliler için psikolojik danışma ve rehberlik uygulamaları. Nobel Yayınları.
Zimmermann, P. Maier, M. A. Winter, M. & Grossmann, K. E. (2001). Attachment and adolescents' emotion regulation during a joint problem-solving task with a friend. International Journal of Behavior Development, 25(4), 331–343.

Primary Language	tr
Subjects	Psychology, Multidisciplinary
Journal Section	Counselling and Guidance of Gifted
Authors	Orcid: 0000-0001-6048-2767 Author: Osman KARTEL (Primary Author) Country: Turkey Author: Hasan Said TORTOP
Dates	Publication Date : August 15, 2019

APA	Kartel, O , Tortop, H . (2019). ÜSTÜN YETENEKLİ VE NORMAL ÖĞRENCİLERİN BENLİK SAYGISI VE BAĞLANMA DÜZEYLERİ . Journal of Gifted Education and Creativity , 6 (2) , 167-177 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/jgedc/issue/48528/600401

Full Text File ( )

Authors of the Article

Osman KARTEL ^[1]

Hasan Said TORTOP ^[2]