Temel Finansal Göstergelerin Türk Bankacılık Sektörünün Karlılığına Etkisi: Kovid-19 Pandemi Öncesi ve Pandemi Dönemine İlişkin Karşılaştırmalı Sonuçlar

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 271 - 292, 25.11.2024

Neşe Çoban Çelikdemir , Serpil Kılıç Depren , Fatih Ayhan , Mustafa Tevfik Kartal

https://doi.org/10.54558/jiss.1407201

Öz

Kovid-19 pandemisinin neredeyse tüm alanlar üzerindeki olumsuz etkilerini göz önünde bulundurarak, bu çalışma temel finansal göstergelerin Türk Bankacılık Sektörünün karlılığı üzerindeki etkilerini incelemektedir. Bu kapsamda, seçilmiş 7 temel finansal göstergenin etkisi Çok Değişkenli Uyarlanabilir Regresyon Uzanımları (MARS) yaklaşımı kullanılarak incelenmiştir. Ampirik analizde, pandemi öncesi için 2017 Temmuz ve 2020 Şubat, pandemi dönemi için 2020 Mart ve 2022 Ekim arasındaki aylık veriler kullanılmış ve her dönem için eşit gözlem ele alınmıştır. Elde edilen sonuçlar, pandemi öncesi döneme kıyasla, pandemi döneminde etkili olan faktörlerin önem sıralamasında ve etki gücünde değişiklik olduğunu göstermektedir. Pandemi öncesi dönemde emisyon hacmi, pandemi sürecinde ise bankaların elde tuttuğu menkul kıymetler en önemli değişken olup, bazı göstergeler ise etkisizdir.

Considering the negative effects of Covid-19 pandemic on almost all areas, this study examines effects of key financial indicators on profitability of the Turkish Banking Sector. In this context, the effects of selected seven key financial indicators using Multivariate Adaptive Regression Splines (MARS) approach are examined. In the empirical analysis, monthly data between July 2017 and February 2020 for the pre-pandemic period, and between March 2020 and October 2022 for the pandemic period are used and equal observations are considered for each period. The results show that there is a change in the order of importance and the power of the factors that are effective during the pandemic period compared to the pre-pandemic period. Emission volume in the pre-pandemic period and securities held by banks during the pandemic period are the most important variables, and some indicators are not effective.

Anahtar Kelimeler

Karlılık, Kovid-19, Finansal Göstergeler, Türkiye, MARS.

Kaynakça

• Kaynakça Albulescu, C. T. (2015) Banks’ Profitability and Financial Soundness Indicators: A Macro-level Investigation in Emerging Countries, Procedia Economics and Finance, 23, 203-209.
• Alessandri, P., & Nelson, B. D. (2015). Simple Banking: Profitability and the Yield Curve. Journal of Money, Credit and Banking, 47(1), 143-175.
• Alp, A., Ban, Ü., Demirgüneş, K., & Kılıç, S. (2010). Türk Bankacılık Sektöründe Karlılığın İçsel Belirleyicileri. İMKB Dergisi, 12(46), 1-13.
• Apergis, N. (2024). The Role Of Covid-19 İn Bank Profitability Convergence: Evidence From A Sample Of US Banks And Club Clustering, Applied Economics, 56(10), 1155-1166.
• Asteriou, D., Pilbeam, K., & Tomuleasa, I. (2021). The İmpact of Corruption, Economic Freedom, Regulation and Transparency on Bank Profitability and Bank Stability: Evidence from the Eurozone Area, Journal of Economic Behavior & Organization, 184, 150-177.
• Athanasoglou, P. P., Delis, M., & Staikouras, C. (2006). Determinants of Bank Profitability in the South Eastern European Region, Bank of Greece Working Paper No. 47, Available at http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4163741.
• Athanasoglou, P. P., Brissimis, S. N., & Delis, M. D. (2008). Bank-Specific, Industry-specific and Macroeconomic Determinants of Bank Profitability. Journal of International Financial Markets, 18(2), 121-136.
• Aydın Y. (2019). Türk bankacılık sektöründe karlılığı etkileyen faktörlerin panel veri analizi ile incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10(1), 181-189.
• Baltacı, N. (2014). Turkish Banking Sector: The Analysis Of Macroeconomics Indicators And Bank Profitability With Panel Data Approach, Journal of Academic Research in Economics, Spiru Haret University, Faculty of Accounting and Financial Management Constanta, 6(1), 82-92.
• Başçı, E., & Kara, H. (2011). Finansal İstikrar ve Para Politikası. İktisat İşletme ve Finans, 26(302), 9-25. BDDK. (2023). Aylık Bankacılık Sektörü Verileri. https://www.bddk.org.tr/BultenAylik, 01.01.2023.
• Bitar, M., Pukthuanthong, K., & Walker, T. (2018). The Effect of Capital Ratios on the Risk, Efficiency and Profitability of Banks: Evidence from OECD Countries. Journal of international financial Markets, Institutions and Money, 53, 227-262.
• Demirgüç-Kunt, A., & Huizinga, H. (1999). Determinants of Commercial Bank Interest Margins and Profitability: Some International Evidence, The World Bank Economic Review, 13(2), 379-408.
• Demirgüç-Kunt, A. & Maksimovic V. (1998). Law, Finance, And Firm Growth, Journal of Finance, 53, 2107-2137.
• Depren, Ö., Kartal, M. T., Kılıç Depren, S. (2023). The Impacts of Monetary Policy Responses to COVID-19 Pandemic on National Currencies: An Emerging Country Case. International Journal of Economic Policy in Emerging Economies, 17(2), 183-195.
• Duan, Y., & Niu, J. (2020). Liquidity Creation and Bank Profitability. The North American Journal of Economics and Finance, 54, 101250.
• Fernandes, G., dos Mendes, L., & S., & Leite, R. de O. (2021). Cash Holdings and Profitability of Banks in Developed and Emerging Markets. International Review of Economics & Finance, 71, 880-895.
• Friedman, J. H. (1991). Multivariate Adaptive Regression Splines. The Annals of Statistics, 19(1), 1-67.
• Goodell, J. W. (2020). COVID-19 and Finance: Agendas for Future Research. Finance Research Letters, 35, 101512.
• Guerrieri, L., & Harkrader, J. C. (2021). What Drives Bank Performance? Economics Letters, 204.
• Gülhan, Ü. & Uzunlar, E. (2011). Bankacılık Sektöründe Kârlılığı Etkileyen Faktörler: Türk Bankacılık Sektörüne Yönelik Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 341-368.
• Gündoğdu, F., & Aksu, H. (2011). Mevduat Bankacılığında Karlılık ve Makroekonomik Değişkenlerle İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 10, 243-270.
• Imeri, B., & Delova-Jolevska, E. (2019). The Impact Of The Macroeconomic Factors Over The Profitability of The Banking Sector in Republic of North Macedonia. Jolevska University American College Skopje, 109-122.
• Işık, O. (2017). Internal Determinants of Profitability of State, Private and Foreign Owned Commercial Banks Operating in Turkey. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(3), 342-353.
• Jarque, C. M., & Bera, A. K. (1980). Efficient Tests for Normality, Homoscedasticity and Serial İndependence of Regression Residuals. Economics Letters, 6(3), 255-259.
• Joaqui-Barandica, O., Manotas-Duque, D. F., & Uribe,J.M. (2022). Commonality, Macroeconomic Factors and Banking Profitability, The North American Journal of Economics and Finance, 62, 2022.
• Kachkar, O.& Bwando, W. (2024). The Effect Of The COVID-19 Pandemic On The Performance Of Turkish Banks: A Comparative Panel Data Analysis. International Journal of Accounting, Auditing and Performance Evaluation, 20(1-2), 155-182.
• arimzadeh M., Akhtar S. J., & Karimzadeh B. (2013). Determinants of Profitability of Banking Sector in India. Transition Studies Review, 20(2), 211-219.
• Kartal, M. T. (2020). Kovid-19 Pandemisinde Türkiye’de Alınan Para Politikası Tedbirlerinin Temel Finansal Göstergelere Etkileri. Bankacılar Dergisi, 115, 88-106.
• Kartal, M. T. (2021). Determination of Affecting Factors on Profitability of Banking Sector: An Examination upon the Turkish Banking Sector for the Period of 2006-2018. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24(1), 1-14.
• Kartal, M. T., İbiş, C., & Çatıkkaş, Ö. (2018). Adequacy of Audit Committees: A Study of Deposit Banks in Turkey. Borsa Istanbul Review, 18(2), 150-165.
• Kartal, M. T., Depren, Ö., Kılıç Depren, S. (2021). Do Monetary Policy Measures Affect Foreign Exchange Rates during the COVID-19 Pandemic? Evidence from Turkey. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 15(2), 175-202.
• Kartal, M. T, Ertuğrul, H. M., Ulussever, T. (2022). The Impacts of Foreign Portfolio Flows and Monetary Policy Responses on Stock Markets by Considering COVID-19 Pandemic: Evidence from Turkey. Borsa Istanbul Review, 22(1), 12-19.
• King, R. G., & Levine R. (1993). Finance and Growth: Schumpeter Might Be Right, Quarterly Journal of Economics, 108, 717-738.
• Kumar, V., Thrikawala, S., & Acharya, S. (2021). Financial Inclusion and Bank Profitability: Evidence from A Developed Market. Global Finance Journal, 100609.
• Küçükbay, F (2016). Bankalar ve Risk, Nobel Akademik Yayıncılık, İstanbul.
• Küçükbay, F. (2017). Banka Kârlılığını Etkileyen Faktörler: Avrupa Birliği Bankaları ve Türk Bankaları Arasında Bir Karşılaştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 137- 149.
• Le, T. D. Q., & Ngo, T. (2020). The Determinants of Bank Profitability: A Cross-Country Analysis. Central Bank Review, 20(2), 65-73.
• Lee, J. Y., & Kim, D. (2013). Bank Performance And Its Determinants In Korea. Japan and the World Economy, 27(C), 83-94.
• Martins, A. M., Serra, A. P., & Stevenson, S. (2019). Determinants of Real Estate Bank Profitability. Research in International Business and Finance, 49, 282-300.
• Menicucci, E., & Paolucci, G. (2016). The Deyerminants of Bank Profitability: Empirical Evidence from European Banking Sector, Journal of Financial Reportingand Accounting, 14(1), 86-115.
• Mirzaei A., Moore T., & Liu, G. (2013). Does Market Structure Matter On Banks’ Profitability And Stability? Emerging vs. Advanced Economies. Journal of Banking & Finance Journal of Banking & Finance, 37, 2920-2937.
• Molyneux, P., Reghezza, A., & Xie, R. (2019). Bank Margins and Profits in A World of Negative Rates. Journal of Banking & Finance, 107, 105613.
• Okuyan, H. A., & Karataş, Y. (2017). Türk Bankacılık Sektörünün Kârlılık Analizi, Ege Akademik Bakış, 17(3), 395-406.
• Öztürk, H. (2016). Türk Bankacılık Sektörünü Etkileyen Makro Ekonomik Faktörlerin Ampirik Analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 620, 11-29.
• Pasiouras, F., & Kosmidou, K. (2007). Factors İnfluencing the Profitability of Domestic and Foreign Commercial Banks in the European Union. Research in International Business and Finance, 21(2), 222-237.
• Rajan, R. G., & Zingales L. (1998). Financial Dependence and Growth, American Economic Review, 88, 559-586.
• Rakshit, B., & Bardhan, S. (2021). An Empirical Investigation of the Effects of Competition, Efficiency and Risk-Taking on Profitability: An Application in Indian Banking, Journal of Economics and Business, 118, 106022.
• Sevim, U., & Eyüboğlu, K. (2016). Ticari Banka Performansının İçsel Belirleyicileri: Borsa İstanbul Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 211-223.
• Taleb, N. N. (2007). The Black Swan: The İmpact of the Highly Improbable. Random House.
• TCMB. (2020). Koronavirüsün Olası Ekonomik ve Finansal Etkilerine Karşı Alınan Tedbirlere İlişkin Basın Duyurusu (2020-16), Erişim Tarihi: 12.12.2022.
• TCMB. (2023). Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, 01.01.2023.
• Topak, M. S., & Talu, N. H. (2017). Bank Specific and Macroeconomic Determinants of Bank Profitability: Evidence from Turkey, International Journal of Economics and Financial, 7 (2), 574-584.
• Us, V. (2015). Banking sector performance in Turkey before and after the global crisis. İktisat İşletme ve Finans, 30(353), 45-74.
• Yavuz, İ & Özbay ,F. (2020). Katılım Bankalarının TL’ye Verdikleri Aylık Kâr Payı Oranlarının Katılım Bankacılığı Sektörünün Aktif Kârlılığı Üzerine Etkisi: VAR Analizi, Aybarç, S., Kırlı, M. (Ed.). Çivi Yazısından Dijital Kodlamaya İktisadi ve İdari Bilimlerde Güncel Akademik Çalışmalar (183-209). Bursa:Ekin Yayınevi.