Oyun oynama' bağlamında Türk anne-dili üzerine bir çalışma

Year 2016, Volume: 12 Issue: 1, 20 - 31, 01.06.2016

Hamide Çakır Özge Cengiz

Abstract

Ebeveyn-çocuk etkileşimi ve annenin çocuğuna yönelttiği dilin özellikleri, çocukların dilsel gelişimini önemli
ölçüde etkilemektedir. Türkiye'de, ebeveyn-çocuk etkileşimlerine ilişkin çalışmalarda genellikle çocuklara
odaklanılmıştır ve Türk anne-dili üzerine çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma, Bloom'un Bilişsel
Alan Taksonomisi çerçevesinde Türk anne dilinin özelliklerini inceleyerek alanyazına katkıda bulunmaya
çalışmıştır. Bloom'un Taksonomisi'nde her bir bilişsel alan, basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta
ve birbirinin önkoşulu olacak şekilde aşamalı olarak altı basamakta sıralanmıştır. Çocuklar örgün eğitime
başladığında, bilişsel olarak üst basamaklara çıkabilmeleri beklenmektedir. Bu nedenle, okul öncesi dönemde
bilişsel alanın üst basamaklarıyla tanıştırılmış olmak, çocukların dilsel ve bilişsel gelişim süreçlerinde önemli rol
oynamaktadır. Bu amaçla, bu çalışmada, sosyo-ekonomik düzeyi düşük ve yüksek olan annelerin sözceleri
arasında Bilişsel Alan Taksonomisi bağlamında farklılık olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmanın bulguları,
sosyo-ekonomik düzeyi yüksek annelerin daha üst basamaklarda sözce ürettiklerini ortaya koymuştur. Buna
göre, sosyo-ekonomik düzeyi yüksek ailelerin çocukları, okul öncesinde anneleri tarafından bilişsel olarak üst
basamaklarda düşünmeye daha sıklıkla teşvik edilmektedir.

Keywords

Anne dili, dil girdisi, Bloom’un Taksonomisi, çocuk-yönlendirmeli dil, anne-çocuk etkileşimi

A study on Turkish motherese in the context of toy play

Abstract

Parent-child interactions and characteristics of mothers’ child-directed language have been related to children’s linguistic development. Studies on parent-child interactions in Turkey have generally focused on children. There have not been many researches on Turkish motherese. This study addresses this gap by exploring the properties of Turkish maternal language input within the framework of Bloom’s Taxonomy of Cognitive Domain. Bloom identified six levels in a hierarchical framework, from simple to more complex. Since children are expected to think at the higher levels of this taxonomy when they enter school, it is important to be introduced with the higher levels during the preschool years. Turkish mothers differing in socioeconomic status (SES) and their preschool children were taped in their homes in the context of toy play. To this end, this study tries to explore what, if any, differences are found between high SES and low SES mothers’ utterances in terms of the levels of the Cognitive Domain. The results showed that high SES mothers produced more utterances at higher levels, thus, high SES children were encouraged more by their mothers to think at higher cognitive levels before they start formal schooling.

Keywords

Motherese, language input, Bloom’s Taxonomy of Cognitive Domain, child-directed speech, motherchild interaction