Bireyleşim Sorunu: Aristoteles’in Bireyleşim İlkesi ve Özdeşlik

Yıl 2022, Sayı: 1, 145 - 158, 30.04.2022

Cihan Kırca

Öz

Bireyleşim, varlıkları bireysel kılan ve onların diğer bireylerden ayrımını sağlayan ilkenin ne olduğunu sorun eder. Birey, güncel bir kavram olmasına rağmen orta çağ filozoflarından bu yana bireysel varlıkların bireyliği anlamında kullanılmış olup bireyleşim, özdeşlik sorunu ile iç içe tartışılmıştır. Bu makalede Aristoteles’in bireyleşim sorununa yaklaşımını incelerken öncellikle genel kabul gören madde teorisini tartışacağız. Maddenin bireyleşim ilkesi olarak savunulması, onun bölünebilirliği ya da özdeşliği ile açıklanabilir. Fakat bölünebilirliğin kendisi bireyleşimi olanaksız kılıyor ve Aristotes’in fikirleri ile çelişki gösteriyor. Maddenin özdeşliği, kendisi yeterince açık olmadığı için bir içeriğe ihtiyaç duyuyor; burada Leibniz’in ayırt edilemezlerin özdeşliği ilkesini tartışmaya dahil ederek bu içeriği maddenin paylaşılamazlığı olarak belirleyeceğiz. Fakat Theseus gemisi örneği üzerinden işaret edeceğimiz oluş sorunu ile karşılaşmaktayız. Diğer taraftan Aristoteles’in bireyleşim ilkesini form olarak görmek, bireysel formları savunmak anlamına geliyor; bireysel formlardan ne kastedildiği açık olmadığı için burada ilinekler üzerinden bireyleşimi sunacağız. Fakat Leibniz ve Aristoteles bu konuda uzlaşması olanaksız görünür ve Aristoteles için ilineklerle bireyleşim kabul edilemez; töze ilişkin olmayan ilineklerle bireyleşim, şeylerin doğası itibariyle bireysel olmadığı anlamına gelir. Ardından konum ile bireyleşim fikrini Aristoteles üzerinden işaret ederek konum anlamında maddenin bireyleşim ilkesi olduğunu savunacağız. Son olarak konum ile bireyleşmenin saltık uzayı gerektirdiğini belirteceğiz ve Leibniz’in ayırt edilemezlerin özdeşliğinin mantıksal olarak geçersiz kılan Black’ın düşünce deneyine değineceğiz.

Anahtar Kelimeler

Aristoteles, Bireyleşim, Madde ve Form, Özdeşlik, Ayırt Edilemezlerin Özdeşliği

The Problem of Individuation: Aristotle’s Principle of Individuation and Identity

Öz

Individuation investigates what is the principle that makes things individual and distinguishes them from others. Although the individual is a contemporary notion, it has been used in the sense of entity and individuation has been discussed together with the problem of identity since middle ages philosophers. In this article, while investigating Aristotle’s approach to the individuation problem, we will first discuss matter theory that generally accepted. Defending matter as a principle of individuatian can be clarified by its divisibility or identity. But divisibility itself makes individuation impossible and contradicts Aristotle’s viwes. The identity of matter needs a content because it is not clear enough; here, we will include Leibniz’s principle of identity of indiscernibles into the discussion, and we will designate this content as the unshareable of matter. However, we encounter the problem of becoming, which we will also refer the example of the Thesus ship. On the other hand, stating Aristotle’s individuation principle as form means defending individual forms; it is not clear what is meant by individual forms therefore we will offer accidental properties for individuation. Though, Lebniz and Aristotle seem impossible to agree on this issue and for Aristotle, individuation with accidental properties is unacceptable; individuation by non-essential properties means that things are not individual by nature. Then, pointing out the opinion of individuation with position through Aristotle, we will discuss that matter in the meaning of position is the principle of individution. Finally, we will indicate that individuation by position requires absolute space, and we will refer to Black’s thought experiment, which logically invalidates Leibniz’s the principle of identity of indiscernibles.

Anahtar Kelimeler

Aristotle, Individuation, Matter and Form, Identity, The Identity of Indiscernibles

Kaynakça

• Aristoteles. (1996). Metafizik. (A. Arslan, Çev.) İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Aristoteles. (2001). Fizik. (S. Babür, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Black, M. (1952). The Identity of Indiscernibles. Mind, 61(242), 153-164. www.jstor.org/stable/2252291 adresinden alındı
• Charlton, W. (1972). Aristotle and the Principle of Individuation. Phronesis, 17(3), 239-249. www.jstor.org/stable/4181890 adresinden alındı
• Çevikbaş, S. (2010). Bir Şeyin, Başka Her Şeyden Ayırt Edilebilirliğini Sağlayan İlke: Bireyleşim (Aristoteles, A. Thomas, D. Scotus, Leibniz). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 1-20. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunisosbil/issue/2817/37923 adresinden alındı
• Denkel, A. (1985). Nesne ve Doğası. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gracia, J. (1988). Individuality: An Essay On the Foundations of Metaphysics. Albany: State University of New York Press.
• King, P. (2000). The Problem of Individuation in the Middle Ages. Theoria(66), 159-184. doi:10.1111/j.1755-2567.2000.tb01161.x
• Kuşçu, E. S. (2016). Nesne ve Bireyleşim Sorunu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi.
• Kuşçu, E. S. (2019). Bireyleşimin Önselliği. Felsefe Arkivi(51), 411-421. doi:10.26650/arcp2019-5135
• Leibniz, G. W. (2020). Leibniz: Discourse on Metaphsics. (G. Rodriguez-Pereyra, Çev.) Oxford: Oxford University Press.
• Leibniz, G. W., & Clarke, S. (2000). Correspondence. (R. Ariew, Dü.) Cambrige: Hackett Publishing Company.
• Lloyd, A. C. (1970). IV. - Aristotle's Principle of Individuation. Mind, LXXIX(316), 519-529. doi:https://doi.org/10.1093/mind/LXXIX.316.519
• Lukasiewicz, J., Anscombe, A., & Popper, K. (1953). Symposium: The Principle of Individuation. Proceedings of the Aristotelian Society(Supplementary Volumes: 27), 69-120. www.jstor.org/stable/4106559 adresinden alındı
• Macdonald, C. (2005). Varieties of Things. Oxford: Blackwell Publishing.
• Quinton, A. M. (1973). Individuation. The Nature of Things (s. 12-33). içinde London: Routledge and Kegan Paul.
• Regis, E. (1976). Aristotle's 'Principle of Individuation'. Phronesis, 21(2), 157–166. www.jstor.org/stable/4181987 adresinden alındı
• Safalı, L. (2016). Aristoteles. Youtube - Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi: [İnternet Üzerinden]. 06 02, 2020 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=IM-DZlP7uO8&t=1553s adresinden alındı
• Sfekas, S. (2004). Aristotle's Principle of Individuation. First World Olympic Congress of Philosophy, (s. 1-12). Athens. doi:10.13140/RG.2.1.1068.6169
• Spinoza. (2012). Ethica. (Ç. Dürüşken, Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.