Wang Yangming’in “Sezgisel Bilgi” Kuramı: Eylemde Zihinsel-Spiritüel Bütünlük

Yıl 2022, Sayı: 1, 177 - 192, 30.04.2022

İlknur Sertdemir

Öz

Milattan önce 6. yy’ da Konfuçyüs tarafından kuralcı bir çerçevede açıklanan ve bilgelik-erdemlilik sentezini temel alan düşünce ekolüne ahlaki psikoloji kuramını getiren ilk fikir adamı Mengzi’dır. İnsanın doğuştan iyiliği önermesiyle duygu, düşünce ve eylem arasındaki tutarlılığı içgörüsel farkındalığa kaynak gösteren Mengzi, Çin felsefesine yeni bir soluk getirir. Bu önerme, 11.yy’da Neo-Konfuçyüsçü filozof Cheng Hao’ın sezgisel öğrenme metoduyla korunsa da önermenin Doğu Asya topraklarına yayılmasındaki asıl katkı Ming dönemi siyasetçisi, hattatı ve generali Wang Yangming’e aittir. Wang Yangming, Mengzi’dan aktardığı zihinsel-spiritüel bütünlüğü öğretisine dâhil ederek doğuştan gelen bilgi ve erdemin davranışsal tepkimeye yansıma sürecinde rasyoneli dışlar. Sezgisele odaklı bu kuramda duygu ile düşünce birbirinden ayrılmadığı gibi sorgulama, gözlemleme ve deneyimleme safhalarının pratiğine ihtiyaç duyulmaz. Birey, fıtraten doğru-yanlış ayrımı yapabilme yeteneğine sahip olduğu için içgörü ve sağduyuyla her şeyi idrak edebilir; önceden idrak edebildiği için de davranma, bilme ile eş zamanlı güdülenir. Bu çalışmada, Wang Yangming’in sezgisel bilgi kuramıyla savladığı kişisel gelişimin Batı dünyasındaki karşılığı ve modern psikolojiyle özdeşleşen özelliği incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Wang Yangming, sezgisel bilgi, ahlaki farkındalık, kişisel gelişim, zihinsel-spiritüel bütünlük

“Intuitive Knowledge” Theory of Wang Yangming: Mental-Spiritual Integrity in Action

Öz

Mengzi was the first intellectual who built the theory of moral psychology on the school of thought based upon the synthesis of sageness and virtuousness explained through a normative context by Confucius in the 6th century BC. Mengzi has made all the difference to Chinese philosophy, giving reference to the coherence among feelings, thoughts and actions for self-awareness with the thesis of innate goodness of human beings. Even though this thesis was held by intuitive learning method enhanced at the hands of Neo-Confucian philosopher Cheng Hao in the 11th century, Wang Yangming, who was a politician, calligrapher and military general of the Ming period, essentially contributed the expanding of this thesis to the lands of East Asia. Wang Yangming excludes the rational in the process of behavioral response of inborn knowledge and virtue, owing to the mental-spiritual integrity brought from Mengzi into his teaching. In this intuitive-centered theory questioning, observing and experiencing phases have no need to been practiced as well as feelings and thoughts are inseparable whole. Since the individual has the inherent ability to distinguish between right and wrong, everything can be perceived with insight and foresight. Since the individual can perceives before, acting is motivated simultaneously with knowing. In this paper, the Western equivalent of the personal growth assumed by intuitive knowledge theory of Wang Yangming and its identified feature in modern psychology will be examined.

Anahtar Kelimeler

Wang Yangming, intuitive knowledge, moral awareness, personal growth, mental-spiritual integrity

Kaynakça

• Baird, F.E. (2016). From Plato to Derrida. New York: Routledge.
• Bengson, J., Moffett, M.A. (2011). Knowing How: Essays on Knowledge, Mind and Action. New York: Oxford University Press.
• Chan, L. (1991). You Wu Zhi Jing 有无之境 (Varlığın ve Yokluğun Âlemi). Shanghai: Shanghai Renmin Chubanshe.
• Chen, S. (2008). Ti Zhi Yu Renwen Xue 体知与人文学 (Özsel Bilgi ve Beşeri Öğreti). Beijing: Huaxia Chubanshe.
• Chuanxi Lu 传习录 (Pratik Yaşam Yönergesi). (2018). Wang Xiaoxin (ed). Beijing: Jiuzhou Chubanshe.
• Darity, W. A. (2008). International Encyclopedia of the Social Sciences: Ethnic, Inequality, Gender. Detroit: Macmillan Reference.
• Davidson, D. (1980). Essays on Actions and Events. Oxford: Clarendon Press.
• Daxue 大学 (Büyük Bilgi). (2015). Nanchang: Ershiyi Shiji Chubanshe.
• Dennett, D. (1991). Consciousness Explained. New York: Black Bay Books.
• Dewey, J. (1963). Experience and Education. New York: Collier Books.
• Er Cheng Ji 二程集 (Cheng Kardeşler Koleksiyonu). (2004). Wang Xiaoyu (ed). Beijing: Zhonghua Shuju.
• Fang, K. (1997). Zhongguo Zhexue Shi Shang De Zhixing Guan中国哲学史上的知行观 (Çin Felsefe Tarihinde Bilgi ve Eylem Görüşü). Beijing: Renmin Chubanshe.
• Fidan, G. (2017). Konfüçyüs Konuşmalar. İstanbul: Dedalus Kitap.
• Geng, N. (2012). Xin De Xianxiang: Geng Ning Xinxing Xianxiang Xue Yanjiu Wenji 心的现象—耿宁心性现象学研究文集 (Zihin Olgusu: Geng Ning’in Zihin ve Fıtrat Fenomonolojisi Derleme Eserleri). Beijing: Shangwu Yin Shuguan.
• Huang, W., Wei, H. (2007). Wang Yangming “De” Fanchou Lunxi 王阳明“德”范畴论析 (Wang Yangming’in “Ahlak” Tasnifi Analizi ). Lilun Xuekan 159(5), 101-103.
• Huang, Y. (2006). A Neo-Confucian Conception of Wisdom: Wang Yangming on the Innate Moral Knowledge (Liangzhi). Journal of Chinese Philosophy 33(3), 393-408.
• Hume, D. (2000). A Treatise of Human Nature. Oxford: Clarendon Press.
• Hume, D. (1962). Enquiries Concerning the Human Understanding and Concerning the Principles of Morals. Glasgow-New York: Oxford University Press.
• Lunyü 论语 (Konuşmalar Kitabı). (2018). Nanjing: Jiangsu Fenghuang Kexue Jishu Chubanshe.
• Mengzi 孟子 (Mengzi Klasiği). (2017). Beijing: Zhonghua Shuju.
• Özerdim, M. N. (2000). Konuşmalar-Konfüçyüs. İstanbul: Çağdaş Matbaacılık.
• Özerdim, M.N. (1963). Büyük Bilgi ve Müzik Hakkında Notlar. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Peng, Q. (2010). Mengzi Jingdian Quanshi Fangfa Zai Sikao 孟子经典诠释方法再思考 (Mengzi Klasiği Yorumlanma Yönteminin Yeniden Değerlendirilmesi). Jianghai Xuekan 6, 48-54.
• Rorty, R. (1980). Philosophy and the Mirror of Nature. New Jersey: Princeton University Press.
• Sertdemir, İ. (2021a). Çin Düşünce Geleneğinde İnsan Doğası Kuramı ve Ahlaki Davranış Yöntemleri. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi 4(8), 28-53.
• Sertdemir, İ. (2021b). Konfuçyüsçü Düşüncenin İdealist Kanadı Mengzi’da Ahlaki Psikoloji. Ankara: Gece Kitaplığı.
• Shujing Jichuan书经集传 (Belgeler Klasiği Derlemesi). (2018). Beijing: Zhongguo Shudian Chubanshe.
• Tubbs, N. (2009). History of Western Philosophy. London: Palgrave Macmillan.
• Wang, Y. (2018). Wang Yangming Quanji 王阳明全集 (Wang Yangming Koleksiyonu). Beijing: Zhongyang Bianyi Chubanshe.
• Wu, Z. (2018). Zuowei Liangzhi Lunli Xue De “Zhixing He Yi” Lun Yi “Yi Nian Dong Chu Bian Shi Zhi Yi Bian Shi Xing” Wei Zhongxin 作为良知伦理学的“知行合一”论以“一念动处便是知亦便是行”为中心 (“Bilgi ve Eylem Birliği” Kuramının Sezgisel Bilgiyle Ahlak Öğretisinde “Teşebbüsün Bilgiyi, Bilginin Eylemi Harekete Geçirmesi” Üzerine). Xueshu Yuekan 50, 14-24.