BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Firmalarda Örgütsel Öğrenmenin Sürdürülebilir İnsan Kaynakları Yönetimine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 43, 1153 - 1175, 30.12.2022

Safa Acar , Hatice Özutku

Öz

Bu çalışma örgütsel öğrenmenin, işletmelerde uygulanan sürdürülebilir İKY uygulamalarına etkisini incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda BİST sürdürülebilir endeksinde yer alan 58 firmada insan kaynakları uzmanı olarak çalışan 132 çalışanın katılımıyla nicel bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler analize tabi tutularak örgütsel öğrenme ve sürdürülebilir İKY arasındaki ilişki, örgütsel öğrenmenin sürdürülebilir İKY üzerindeki etkisi ve demografik değişkenlerin sürdürülebilir İKY algısındaki etkisi tespit edilmek istenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, sürdürülebilir İKY alt faktörlerinden çalışma koşulları, çalışan gelişimi ve mutluluğu alt faktörünü, işletme içi bilgi paylaşımı alt faktörünün, çevreye duyarlılık alt faktörünü ise öğrenmeye olan kararlılık alt faktörünün anlamlı ve pozitif yönde etkilediği, aynı zamanda çalışma koşulları, çalışan gelişimi ve mutluluğu alt faktörünü açık fikirlilik alt faktörü, çevreye duyarlılık alt faktörünü ise paylaşılan vizyon alt faktörü anlamlı ve negatif yönde etkilediği görülmüştür. Değişkenlerin sürdürülebilir İKY algısı üzerindeki etkilerine bakıldığında, esneklik uygulamaları algısının üzerinde yaş faktörünün etkisinin olduğu, kağıtsız-dijital süreçler alt faktörünün algısı üzerinde ise yaş ve eğitim değişkenlerinin etkisinin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, İnsan kaynakları yönetimi, Sürdürülebilir insan kaynakları yönetimi, Örgütsel öğrenme, öğrenen örgütler

The Impact of Organizational Stress on Employee Performance: An Application on Local Governments

Öz

This study was prepared to examine the effect of organizational learning on sustainable HRM practices applied in businesses. For this purpose, a quantitative study was conducted with the participation of 132 employees working as human resources specialists in 58 companies included in the BIST sustainable index. By analyzing the data obtained from the participants, it was desired to determine the relationship between organizational learning and sustainable HRM, the effect of organizational learning on sustainable HRM, and the effect of demographic variables on the perception of sustainable HRM.According to the findings obtained, the sub-factors of sustainable HRM, working conditions, employee development and happiness sub-factor, in-house knowledge sharing sub-factor, environmental sensitivity sub-factor and determination to learning sub-factor significantly and positively affect, at the same time, working conditions, employee development and It was seen that the happiness sub-factor was affected by the open-mindedness sub-factor and the environmental sensitivity sub-factor was significantly and negatively affected by the shared vision sub-factor. When the effects of the variables on the perception of sustainable HRM were examined, it was determined that the age factor had an effect on the perception of flexibility practices, while the age and education variables had an effect on the perception of the paperless-digital processes sub-factor.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, human resource management, sustainable human resource management, organizational learning, learning organizations

Kaynakça

• Acar, S., ve Özutku, H. (2021). Uluslararası Literatürde Sürdürülebilir İnsan Kaynakları Yönetiminde Öne Çıkan Konulara İlişkin Nitel Bir Araştırma. Turkish Studies - Economy, 16(2), 589-615.
• Acar, S., Çelik, S. ve Künç, S. (2020). Sürdürülebilir Kalkınmanın Ekonomik, Sosyal ve Çevresel Boyutları Kapsamında İncelenmesi. M. Mete (Ed.), İktisadi ve İdari Bilimlerde Teori ve Araştırmalar II içinde (ss. 453-474). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Ahmad, S. (2015). Green Human Resource Management: Policies and Practices. Cogent Business & Management, 2(1), 1-13.
• Argyris, C., ve Schön, D. (1978). Organizational Learning: A Theory of Action Perspective. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Arman, S. M. (2017). Impact of Sustainable Human Resource Management in Organizational Performance: A Study on Bangladeshi HR Professionals. Proceedings of 15thAsian Business Research Conference.
• Aust (Ehnert), I., Matthews, B. ve Muller-Camen, M. (2020). Common Good HRM: A Paradigm Shift in Sustainable HRM?. Human Resource Management Review, 30, 1-11.
• Avcı, U. (2009). Öğrenme Yönelimliliğinin Yenilik Performansı Üzerine Etkisi: Muğla Mermer Sektöründe Bir İnceleme. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 121-138.
• Avota, S., McFadzean, E. ve Peiseniece, L. (2015). Linking Personal and Organisational Values and Behaviour To Corporate Sustainability: A Conceptual Model. Journal of Business Management, 10, 124-138.
• Aydoğan, E., Orhan, F., Naldöken, Ü., Beylik, U. ve Aksay, K. (2011). Sağlık Kurumlarında Örgütsel Öğrenme Kapasitesi: Bir Kamu Hastanesi Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(2), 191-213.
• Calantone, R. J., Cavusgil, S. T. ve Zhao, Y. (2002). Learning Orientation, Firm Innovation Capability, and Firm Performance. Industrial Marketing Management, 31(6), 515-524.
• Cohen, J. (1962). The Statistical Power of Abnormal-Social Psychological Research: A Review. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 65(3), 145-153.
• Coşkun, R., Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Demirel, Y., ve Kubba, Z. İ. (2014). Örgütsel Öğrenmenin Yenilikçilik Üzerine Etkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Araştırma. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 9(2), 137-151.
• Deniz, M. ve Ünal, A. (2007). İnsan Kaynaklarının Bir Fonksiyonu Olarak Örgütsel Kariyer Yönetimi ve Bir Uygulama. e-Journal of New World Sciences Academy, 2(2), 101-119.
• Diker, İ. (2007). Öğrenen Organizsayona Geçiş Sürecinde Kurum Kültürü, Örgütsel Engeller ve Geçiş Aşamaları (İstanbul Tıp Fakültesi Örneği). (Yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Dodgson, M. (1993). Organizational Learning: A Review of Some Literatures. Organization Studies, 14(3), 375-394.
• Ehnert, I. (2006). Sustainability Issues in Human in Human Resource Management: Linkages, Theoretical Approaches, and Outlines for an Emerging Field. Paper Prepared for 21st EIASM SHRM Workshop, (s. 1-22). Birmingham.
• Ehnert, I. (2009). Sustainable Human Resource Management A Conceptual and Exploratory Analysis from a Paradox Perspective. London, New York: Springer.
• Ehnert, I. ve Harry, W. (2012). Recent Developments and Future Prospects on Sustainable Human Resource Management: Introduction to the Special Issue. Management Revue, 23(3), 224-239.
• Esen, D. (2018). Sürdürülebilir İnsan Kaynakları Yönetimi: Türkiye Bağlamında Bir Araştırma. (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Fiol, C. M. ve Lyles, M. A. (1985). Organizational Learning. Academy of Management Review, 10(4), 803–813.
• Gollan, P. (2000). Human Resources, Capabilities and Sustainability. D. Dunphy, J. Benveniste, A. Griffiths, ve P. Sutton (Ed.), Sustainability: the Corporate Challenge of the 21st Century içinde (s. 55-77). Sydney: Allen and Unwin.
• Grèzes, V., Bonazzi, R. ve Cimmino, F. M. (2020). Atman: Intelligent Information Gap Detection For Learning Organizations: First Steps Toward Computational Collective Intelligence for Decision Making. Journal of Intelligence Studies in Business, 10(2), 26-31.
• Hahn, T. ve Figge, F. (2011). Beyond the Bounded Instrumentality In Current Corporate Sustainability Research: Toward an Inclusive Notion of Profitability. Journal of Business Ethics, 104(3), 325-345.
• Huber, G. P. (1991). Organizational Learning: The Contributing Processes and the Literatures. Organization Science, 2(1), 88-115.
• İslamoğlu, A. H. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Yayın.
• Kramar, R. (2014). Beyond Strategic Human Resource Management: Is Sustainable Human Resource Management the Next Approach?. The International Journal of Human Resource Management, 25, 1069–1089.
• Macke, J. ve Genari, D. (2018). Systematic Literature Review on Sustainable Human Resource Management. Journal of Cleaner Production, 208, 806–815.
• Mariappanadar, S. (2003). Sustainable Human Resource Strategy: The Sustainable and Unsustainable Dilemmas of Retrenchment. International Journal of Social Economics, 30(8), 906-923.
• Mariappanadar, S. ve Kramar, R. (2014). Sustainable HRM The Synthesis Effect of High Performance Work Systems on Organisational Performance and Employee Harm. Asia-Pacific Journal of Business Administration, 6(3), 206-224.
• Mazur, B. (2014). Sustainable Human Resource Management In Theory and Practice. Economics and Management, 1, 158-170.
• Mert, G. (2018). Örgütsel Öğrenme. İstanbul: Artikel Yayıncılık.
• Öztel, A., Köse, M. S. ve Aytekin, İ. (2012). Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Ölçümü için Çok Kriterli Bir Çerçeve: Henkel Örneği. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 32-44.
• Özutku, H., Çetinkaya, M. ve Ağca, V. (2015). İnsan Kaynakları Yönetimi Boyutuyla Kurumsal Sürdürülebilirlik: BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 55-72.
• Pamuk, R., ve Kuruoğlu, M. (2016). İnşaat Sektöründe Sürdürülebilirlik ve Bina İnşaatlarında Evrensel Uygulama Örnekleri. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(1), 161-177.
• Pedler, M., Boydell, T. ve Burgoyne, J. (1989). The Learning Company. Studies in Continuing Education, 11(2), 91-101.
• Senge, P. (2018). Beşinci Disiplin-Öğrenen Organizasyon Sanatı ve Uygulaması (19. b.). (A. İldeniz, A. Doğukan ve B. Pala, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Toylan, N. V. ve Göktepe, E. A. (2010). Öğrenen Organizasyon Olarak Üniversiteler: Türkiye’deki Bir Devlet Üniversitesinde Durum Analizi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), 61-68.
• Yangil, F. M. ve Şahin, D. M. (2017). Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Misyon ve Vizyon Bildirgelerinin Sürdürülebilirlik Kapsamında İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (IASOS Özel Sayısı), 135-151.
• Zaugg, R. J., Blum, A. ve Thom, N. (2001). Sustainability in Human Resource Management. University Of Bern: Europen Association of Personnel Management.
• Zhang, L., Guo, X., Lei, Z. ve Lim, M. K. (2019). Social Network Analysis of Sustainable Human Resource Management from the Employee Training’s Perspective. Sustainability, 11, 1-20.