Sanığın İddia Tanıklarının Beyanlarının Doğruluğunu Test Etme Hakkı

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 2, 715 - 733, 01.12.2013

Hakan Karakehya

Öz

AİHS’nin 6/3/d maddesine göre; “iddia tanıklarını sorguya çekmek veya çektirmek,...” adil yargılanma hakkı kapsamında sanığa tanınması gereken mi- nimum haklardandır. Bu bağlamda sanığın, hakkında gerçekleştirilen yargılama faaliyeti sırasında tanıklara soru yöneltebilmesi, adil bir yargılamanın yapılabil- mesi bakımından zorunludur.

Sanığın iddia tanıklarıyla yüzleşebilmesi ve beyanlarının doğruluğunu test edebilmesi, savunma bakımından çok önemlidir. Bu şekilde sanık, aleyhindeki tanık beyanlarının zayıf noktalarını ortaya koyup mahkeme huzurunda onların güvenilirliğini test edebilecek, sorduğu sorularla kendi lehine sonuçlar ortaya çı- kartabilecek ve yargılama makamının uyuşmazlık konusu olayı sadece iddianın ileri sürdüğü şekliyle algılamasını önleme imkanına sahip olacaktır. Savunmaya tanınan bu hakkın amacı AİHM tarafından, tanığın inandırıcılığını sarsmak ve onun güvenilirliğini denetlemek olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tanık beyanlarının doğruluğunu test etme hakkı, Adil yargılanma hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Deliller, Ceza muhakemesi hukuku

Kaynakça

• AMBOS, Kai. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Yargılama Hakları - Silahların Eşitliği, Çelişmeli Önsoruşturma ve AİHS m.6 ,” (Çev. Yener Ünver) in: Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.
• BANASZAK SR., Ronald. Fair Trial Rights of Accused, Greenwood Pres, London 2002.
• BOOGS, Danny J. “The Right to Fair Trial”, University of Chicago Legal Forum, 1998.
• CENTEL, Nur-Hamide ZAFER, Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul 2011.
• ESSER, Robert. Auf dem Weg zu einem europäischen Strafverfahrenrecht, De Gruyter Rechtswissenschaften Verlags, Berlin 2002.
• FEYZİOĞLU, Metin. “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Hakkında Bazı Tespit ve Değerlendirmeler,” in: Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 62, Ocak/ Şubat 2006.
• GEMALMAZ, Burak. “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Çapraz Sorgu”, in: Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.
• GOODPASTER, Gary. “On the Theory of American Adversary Criminal Trial”, The Journal of Criminal Law & Criminology, Vol. 78, No:1, 1987.
• GÖLCÜKLÜ, Feyyaz. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Adil Yargılanma”, in: AÜSBF Dergisi-İlhan Öztırak’a Armağan, 1994/1-2.
• GRABENWARTER, Christoph. “Yargılama Güvenceleri-Adil Yargılama Hakkı (İHAS Md.6)”, in: Adil Yargılanma Hakkı ve Ceza Hukuku, (Çev. Osman Can), Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.
• HARRIS, David. “The Right To A Fair Trial In Criminal Proceedings As A Human Rights”, International and Comparative Law Quarterly, 16, 1967.
• http://ihami.anadolu.edu.tr.
• http://www.echr.coe.int.
• İNCEOĞLU, Sibel. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, Beta Yayınevi, İstanbul 2002.
• KARAKEHYA, Hakan. “Ceza Muhakemesinde Maddi Gerçek”, in: Eskişehir Barosu Dergisi, Haziran 2006.
• KEYMAN, Selahattin. Ceza Muhakemesinde Savcılık, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1970.
• KREY, Volker. Strafverfahrensrecht, Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart, Berlin, Köln 1990.
• KUNTER, Nurullah-Feridun YENİSEY-Ayşe NUHOĞLU, Ceza Muhakemesi Hukuku, Arıkan Yayınevi, İstanbul 2006.
• ÖZBEK, Veli Özer. CMK İzmir Şerhi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
• ÖZTÜRK, Bahri-Mustafa Ruhan ERDEM, Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2006.
• READ, F. Tom. “Çapraz Sorgu”, in: CMK 2 Seminer Notları, İstanbul Barosu Yayını, İstanbul 2005.
• REID, Karen. Adil Bir Yargılamanın Güvenceleri, (Çev. Bahar Öcal Düzgören) Scala Yayıncılık, İstanbul 2000.
• ROXIN, Claus. Strafverfahrensrecht, C.H. Beck, München 1998.
• SCHROEDER, Friedrich-Christian. “Ceza Muhakemesinde Fair Trial İlkesi”, Ceza Muhakemesi Hukukunda Fair Trial, İstanbul Barosu Yayını, İstanbul 1999.
• SILVER, Jay Sterling. “Equality of Arms and the Adversarial Process: A New Constitutional Right”, in: Wisconsin Law Review., 1990.
• ŞAHİN, Cumhur. Ceza Muhakemesi Kanunu Gazi Şerhi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
• TEZCAN, Durmuş-Mustafa Ruhan ERDEM-Oğuz SANCAKTAR, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Seç- kin Yayınları, Ankara 2004.
• TOROSLU, Nevzat-Metin FEYZİOĞLU, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara 2006.
• ULUSLARARASI AF ÖRGÜTÜ, Adil Yargılanma Hakkı, İletişim Yayınları, İstanbul 2000.
• ÜNVER, Yener-Hakan HAKERİ, Ceza Muhakemesi Hukuku-I, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.
• VOLK, Klaus. Grundkurs StPO, C.H. Beck Verlag, München 2005.