Relationship Between Reading Habits and Critical Thinking Tendencıes of Primary School Students

Year 2025, Volume: 54 Issue: 245, 321 - 354, 01.02.2025

Aysel Arslan , Mevlüde Sümeyye Polat

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1506770

Abstract

Reading habits are behaviors that need to be developed from a very early age and form the basis of all other academic skills. As the reading level improves, the cognitive skills of individuals also improve. One of these skills is critical thinking skills. The development of an individual's critical thinking skills allows them to mentally review and structure what they have learned. The development of these skills at an early age positively affects subsequent educational processes. This study was designed to investigate the relationship between the reading habits of primary school students and their critical thinking tendencies. The relational screening model, one of the quantitative research methods, was used. The sample of the study consisted of 904 students who continued their education in the 2nd, 3rd and 4th grades in six different primary schools in the city center of Sivas in the second semester of the 2023-2024 academic year. The research data were obtained using the probability random sampling method. The research data were obtained by applying the “Critical Thinking Tendencies Scale for Primary School Students” (Uluçınar & Akar, 2021) and the “Reading Habit Scale for Primary School Students” (Esen-Aygün, 2019). The reliabilities of the scales were calculated as .90 and .84 in the development study and .86 and .88 in this study, respectively. Parametric statistical analyzes were applied based on the assumption that normality values were met in the research data. When the findings were examined, it was determined that the reading habits and critical thinking tendencies of primary school students showed significant differences in all variables (p < .05). The mean scores of the students from the scales show that there is a moderate relationship (r= .650).

Keywords

critical thinking tendency, reading habit, primary school, students

İlkokul Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları ile Eleştirel Düşünme Eğilimleri Arasındaki İlişki

Abstract

Okuma alışkanlığı çok erken yaşlardan itibaren geliştirilmesi gereken davranış olup akademik anlamdaki diğer tüm becerilerin temelini oluşturmaktadır. Okuma düzeyi geliştikçe bireylerin bilişsel becerileri de gelişmektedir. Bu becerilerden biri de eleştirel düşünme becerisidir. Bireyin eleştirel düşünme becerisinin gelişmesi öğrendiklerini zihninde gözden geçirerek yapılandırmasını sağlamaktadır. Bu becerilerin erken yaşlarda gelişmesi sonraki eğitim süreçlerini olumlu etkilemektedir. Yapılan bu çalışma ilkokul düzeyindeki öğrencilerin okuma alışkanlıkları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkiyi araştırmak üzere tasarlanmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi Sivas il merkezinde 2023-2024 eğitim-öğretim yılı ikinci döneminde altı farklı ilkokulda 2, 3 ve 4. sınıfında öğrenimlerine devam eden 904 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri olasılıklı seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma verileri “İlkokul Öğrencileri İçin Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği” (Uluçınar & Akar, 2021) ile “İlkokul Öğrencileri İçin Okuma Alışkanlığı Ölçeği” (Esen-Aygün, 2019) uygulanarak elde edilmiştir. Ölçeklerin güvenirlikleri sırasıyla geliştirme çalışmasında .90 ve .84; bu çalışmada ise .86 ve .88 olarak hesaplanmıştır. Araştırma verilerinde normallik değerlerinin karşılandığı varsayımından hareketle parametrik istatistiksel analizler uygulanmıştır. Elde edilen bulgulara bakıldığında ilkokul öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve eleştirel düşünme eğilimlerinin tüm değişkenlerde anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır (p <. 05). Ölçeklerden öğrencilerin aldıkları puan ortalamaları orta düzeyde bir ilişki orta düzeyde bir ilişkinin bulunduğunu göstermektedir (r= .650).

Keywords

eleştirel düşünme, okuma alışkanlığı, ilkokul, öğrenci

References

• Akar, C., ve Kara, M. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1339-1355. https://dergipark.org.tr/tr/ pub/teke/issue/25000/263928
• Akar, C., ve Uluçınar, U. (2023). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencileri için eleştirel düşünme eğilimleri ölçeğinin yenilenmesi. 21. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. 9-12 Kasım, Antalya/Kemer.
• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Aramide, K. A. (2015). Effect of parental background factors on reading habit of secondary school students in Ogun State, Nigeria. Journal of Applied Information Science and Technology, 8(1), 70-80. Retrieved from https:// jaistonline.org/vol8_no1_Aramide.pdf
• Arslan, A. (2022). The prediction level of university students’ critical thinking dispositions to achievement goal orientations. International Journal of Curriculum and Instruction, 14(3), 2505-2530. https://eric. ed.gov/?id=EJ1364159
• Arslan, A. (2023). Ortaokul öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve STEM tutumlarının incelenmesi. Educational Academic Research, (49), 23-38. https://doi.org/10.5152/AUJKKEF.2023.1039309
• Arslan, A., Bıçakçıgil-Özsoy, R., ve Aslan, R. (2019). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve kitap okuma alışkanlıklarına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Journal of International Social Research, 12(66), 730-747. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3622
• Ateş, M. (2008). İlköğretimin ikinci kademesinde okuduğunu anlama düzeyi ile Türkçe dersine karşı tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Ay, Ş., ve Akgöl, H. (2008). Eleştirel düşünme gücü ile cinsiyet, yaş ve sınıf düzeyi. Journal of Theoretical Educational Science, 1(2), 65-75.
• Aydın, C. U., ve Balkan, S. (2022). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma sıklığı ile eleştirel okuma becerileri arasındaki ilişki. SDU International Journal of Educational Studies, 9(1), 29-41. https://doi.org/10.33710/sduijes.1083726
• Baker, L., Scher, D., and Mackler, K. (1997). Home and family influences on motivations for reading. Educational Psychologist, 32(2), 69-82. https://doi. org/10.1207/s15326985ep3202_2
• Bamberger, R. (1990). Okuma alışkanlığını geliştirme (B. Çapar, Çev.). Kültür Bakanlığı.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (31. Baskı). Pegem akademi.
• Cho, B., & Lee, J. (2013). The effects of creativity and flow on learning through the steam education on elementary school contexts. Paper presented at the International Conference of Educational Technology, Sejong University, South Korea.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nicel, nitel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. Ed. S. B. Demir). Eğiten Kitap.
• Çelik, B. (2020). A Study on the factors affecting reading and reading habits of preschool children. International Journal of English Linguistics, 10(1), 101- 114. https://doi.org/10.5539/ijel.v10n1p101
• Demir, R. (2017). 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Demir Atalay, T. (2018). Okuma becerisinin temel kavramları. S. Ayyılmaz ve B. Ürün Karahan (Editörler). Okuma eğitimi içinde (ss. 1-31). Anı Yayıncılık.
• Durualp, E., Çiçekoğlu, P., ve Durualp, E. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1, 115–132.
• Eroğlu, Z. D. (2013). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları ile doğru yazma becerileri arasındaki ilişki. Turkish Studies International Periodical for the Languages and History of Turkish or Turkic, 8(9), 1441–1453.
• Eminoğlu, N., ve Özkan, Y. Ö. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile doğru yazma becerileri arasındaki ilişki. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7(2), 87-95. https://doi.org/10.35233/oyea.571160
• Esen-Aygün, H. (2019). İlkokul öğrencileri için okuma alışkanlığı ölçeğinin psikometrik özelliklerinin belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(2), 683–707.
• Esen-Aygün, H. (2021). İlkokul öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisi ile okuma kaygısı arasındaki ilişkide okuma alışkanlığının aracı rolü. Milli Eğitim Dergisi, 50(231), 91-109. https://doi.org/10.37669/milliegitim.746081
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (7th Ed.). McGraw-Hill.
• Jacob, U. S., & Pillay, J. (2021) Effectiveness of music therapy on reading skills of pupils with intellectual disability. Cypriot Journal of Educational Science. 16(1), 251-265. Retrieved from: https://doi.org/10.18844/cjes.v16i1.5526
• Johnson, A. P. (2008). Teaching reading and writing: A guidebook for tutoring and remediating students. Rowman and Littlefield Education.
• Karabacak, H. (2011). İlköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve beşinci sınf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Karadüz, A. (2010). Dil becerileri ve eleştirel düşünme. Turkish Studies, 5(3), 1566-1593.
• Karatay, H. (2015). Eleştirel düşünme ve okuma alışkanlığı becerilerinin geliştirilmesi için edebiyat halkası: Kitap eleştirisi modeli. Milli Eğitim Dergisi, 45(208), 6-17.
• Karatay, H., Külah, E., ve Kaya, S. (2020). Okuma alışkanlığını geliştirme yöntem, teknik ve modelleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 8(1), 89- 107. https://doi.org/10.35233/oyea.707967
• Kayahan- Yüksel, D., & Emmioğlu- Sarıkaya, E. (2021). Mother’s participation in literacy education of children with special learning disability: a draft training program. E-International Journal of Educational Research, 12(5), 36-64. https://doi.org/10.19160/e-ijer.999351
• Kıran, M. S. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri düzeyleri ile okuduğunu anlama başarı durumları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Kırmızı, F. S., Fenli, A., ve Kasap, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma alışkanlıklarına yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 354-367. https://doi.org/10.7884/teke.267
• Kuru, G., ve Şimşek, A. (2022). Türkiye’de ilkokula yönelik eleştirel düşünme becerisiyle ilgili kişilerin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 1062-1089. https://doi.org/10.17240/ aibuefd.2022..-1102533
• Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö., Bilican, S., ve Kumandaş, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamada başarılı olup-olmama durumlarının kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme 2(1) 132-139. https://dergipark.org.tr/tr/pub/epod/ issue/5806/77235
• MEB (2005). İlköğretim Türkçe dersi (1-5. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. MEB Yayınları.
• MEB (2018a). Türkçe öğretim programı ilkokul ve ortaoku1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar. MEB Yayınları.
• MEB (2018b) Eğitim vizyon belgesi. MEB Yayınları.
• MEB (2024). İlkokul Türkçe dersi öğretim programı (1,2,3 ve 4. sınıflar) Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. MEB Yayınları.
• Ogunrombi, S. A., and Adio, G. (1995). Factors affecting the reading habits of secondary school students. Library Review, 44(4), 50-57. https://doi. org/10.1108/00242539510089750
• Owusu-Acheaw, M., and Larson, A. G. (2014). Reading habits among students and its effect on academic performance: A study of students of Koforidua Polytechnic. Library Philosophy and Practice, 6(5), 1–22.
• Özbay, M. (2009). Anlama teknikleri II: Dinleme eğitimi. Öncü Kitap.
• Özbay, M., Bağcı, H., ve Uyar, Y. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(5), 117–136.
• Özdil, B. G., & Demir, S. (2022). Teacher Opinions About Students’ Reading Attitude, Habits and Metacognitive Awareness. International Online Journal of Educational Sciences, 14(2). https://doi.org/10.15345/iojes.2022.02.008
• Sangkaeo, S. (1999). Reading habit promotion in Asian libraries. 65th IFLA Council and General Council and General Conference, Bangkok, Thailand, Aug.20- 28th.
• Semizoğlu, R. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve görsel okuma düzeyi ile problem kurma becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Gazi Üniversitesi.
• Sharma, G. (2017). Farklı örnekleme tekniklerinin artıları ve eksileri. Uluslararası Uygulamalı Araştırma Dergisi, 3(7), 749–752.
• Shen. L. (2006). Computer technology and college students’ reading habits. Chia-Nan Annual Bulletin, 32, 559-572.
• Solmaz, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma: Yüzüncü Yıl Üniversitesi örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 603–622.
• Usta, M. (2019). Sınıf öğretmenleri ve ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma-anlama düzeyleri ve eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Uysal, Z. E., Özkaya, P. G., ve Coşkun, M. V. (2020). Türkce ögretmeni adaylarinin kitap okuma alışkanlıkları ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişki: Muğla, Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Mediterranean Journal of Educational Research, 14(31), 224-240. https://doi.org/10.29329/ mjer.2020.234.11
• Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Nobel.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Yıldırım-Döner, S., ve Demir, S. (2024). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma becerileri arasındaki ilişki. Millî Eğitim Dergisi, 53(242), 1023-1058. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1218134
• Yılmaz, B. (1990). Okuma alışkanlığı ve Yenimahalle ilçe halk kütüphanesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yılmaz, M., ve Ertem, İ. S. (2020). İlkokul öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 6(34). http://dx.doi.org/10.31589/JOSHAS.489
• YÖK (2019). Okul öncesi öğretmenliği lisans programı. YÖK Yayınları.
• Yurtbakan, E., ve Erdoğan, T. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının belirlenmesi: Bir karma yöntem. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 240-257.
• Yüksel, D. K., ve Geçimli, M. (2023). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi öğretim programı nasıl uygulanıyor? program öğeleri bağlamında öğretmen görüşlerine dayalı bir incelenme. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 12, 986-1005. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1335627