Eğin [Kemaliye] and Ilic Bridges of Erzincan from the Ottoman Empire to the Republic

Year 2025, Issue: 27, 1 - 30

Enver Çakar , Korkmaz Şen , Yavuz Kısa , Ahmet Toprak , Tuba Nur Olğun , Murat Şahin

https://doi.org/10.21021/osmed.1576879

Abstract

The historical road network from Diyarbakir stretched to Erzincan via Harput-Eğin (Kemali-ye)-Ilic reached Iran and the Black Sea. However, the Euphrates River was disrupting this transportation network in some places. A bridge was built in two separate areas to provide direct transportation on this road, which was very important in military and commercial terms during the Ottoman and Republican periods. Although the construction date of the bridge in Eğin is unknown, its existence can be traced back to the middle of the 17th century. The bridge in Ilic was built in the last quarter of the 19th century. Both bridges, renewed during the Republican Period, were under the Keban Dam Lake, so new ones were built. Therefore, the main subject of the study is the historical bridges built over the Euphrates River in Eğin and Ilic, and the time interval is the period from the 17th century to the present day, when the first determinations about the bridges were made. The study's primary purpose is to explain the importance of these bridges in Anatolian transportation networks and architectural history.

Keywords

Erzincan , Eghin , Şırzı , Ilic , Historical Bridges

Ethical Statement

I declare that this study is original; that I have acted by the principles and rules of scientific ethics at all stages of the study, including preparation, data collection, analysis, and presentation of information; that I have cited sources for all data and information not obtained within the scope of this study and included these sources in the bibliography; that I have not made any changes in the data used, and that I comply with ethical duties and responsibilities by accepting all the terms and conditions of the Committee on Publication Ethics (COPE). I hereby declare that if a situation contrary to my statement regarding the study is detected, I agree to all moral and legal consequences that may arise.

Project Number

122K421

Thanks

This study was supported by the Scientific and Technological Research Institute of Turkey (TÜBİTAK) with project number 122K421. We would like to thank TUBITAK for its support of the project.

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Erzincan’ın Eğin [Kemaliye] ve İliç Köprüleri

Abstract

Diyarbakır’dan gelip Harput-Eğin (Kemaliye)-İliç üzerinden Erzincan’a uzanan tarihî yol ağı, buradan da İran ve Karadeniz’e ulaşıyordu. Ancak Fırat Nehri bazı yerlerde bu ulaşım ağını kesintiye uğratıyordu. Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde askeri ve ticarî açılardan oldukça önemli olan bu yol üzerinde doğrudan ulaşımın sağlanabilmesi için iki ayrı yerde köprü inşa edilmiştir. Eğin’deki köprünün yapım tarihi bilinmese de 17. yüzyılın ortalarına kadar varlığı takip edilebilmektedir. İliç’teki köprü ise 19. yüzyılın son çeyreğinde yapılmış-tır. Cumhuriyet Dönemi’nde yenilenen her iki köprü de Keban Baraj Gölü altında kaldığı için yenileri inşa edilmiştir. Dolayısıyla çalışmanın başlıca konusu Eğin ve İliç’te Fırat Nehri üzerinde inşa edilen tarihi köprüler olup zaman aralığı, köprülerle ilgili ilk tespitlerin yapıldığı 17. yüzyıldan günümüze kadar gelen süreçtir. Çalışmanın başlıca amacı ise bu köprülerin Anadolu ulaşım ağları ve mimarlık tarihi açısından önemini açıklamaktır.

Keywords

Erzincan , Eğin , Şırzı , İliç , Tarihi Köprüler

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Supporting Institution

Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 122K421 numaralı proje ile desteklenmiştir. Projeye verdiği destekten ötürü TÜBİTAK’a teşekkürlerimizi sunarız.

Project Number

122K421

Thanks

Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 122K421 numaralı proje ile desteklenmiştir. Projeye verdiği destekten ötürü TÜBİTAK’a teşekkürlerimizi sunarız.

References

• 1. Arşiv Belgeleri
• 1.1. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
• Ali Emiri, Mahmud II (AE.SMHD.II), 13-742.
• Bab-ı Ali Evrak Odası (BEO), 414-31034; 3453-258905.
• Cevdet, Nafia (C.NF), 24-1196; 24-1193.
• Dahiliye, İdare Evrakı (DH.İD), 199-6-1; 199-6-4; 199-6-6; 199-6-7.
• Dahiliye, Mektubi Kalemi (DH.MKT), 210-8-1; 210-8-2; 210-8-3; 617-42; 1341-81-1; 1341-81-2; 2627-59; 2654-31; 2691-67; 2721-97.
• Dahiliye, Umur-ı Mahalliyye ve Vilayat Müdürlüğü (DH.UMVM), 57-43; 155-13.
• İrade, Dahiliye (İ.DH), 1313-11.
• İrade Meclis-i Mahsus (İ.MMS), 107-4586, No: 1; 107-4586, No: 6-7; 107-4586, No: 3; 107-4586, No: 3-4.
• İrade Şura-yı Devlet (İ.ŞD), 88-5261.
• Maarif Nezareti Mektubi Kalemi (MF.MKT), 1128-23.
• Meclis-i Vükela Mazbataları (MV), 47-66.
• Plan-Proje Kroki, Plan-Projeler (PLK.p.), 5828.
• Şura-yı Devlet (ŞD), 502-34; 1455-9; 1468-2; 1493-11-6; 1493-11-4; 1875-50; 2872-2; 2874-57-3; 2874-57-2; 2877-16; 2878-40.
• Ticaret, Nafia, Ziraat, Orman, Maadin Nezaretleri (T.), 1825 (1825/87), No: 326; 1819 (1819/92), No: 468; 1875 (1875/90), No: 806, 808.
• Yıldız, Mütenevvi Maruzat Evrakı (Y.MTV), 191-116.
• 1.2. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
• BCA, Kararlar Daire Başkanlığı, 5-32-8; Bakanlıklararası Tayinler Daire Başkanlığı, 131-16-2.
• 1.3. Yayımlanmış Arşiv Vesikaları
• 998 Numaralı Muhâsebe-i Vilâyet-i Diyâr-i Bekr ve ‘Arab ve Zü’l-kâdriyye Defteri (937/1530), Dizin ve Tıpkıbasım. Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, 1998.
• 1.4. Amerikan Yabancı Misyonlar Komisyon Üyeleri Genel Kurulu Tutanakları
• The Missionary Herald: Containing the Proceedings at large of the American Board of Commissionecs for Foreign Missions: With a General View of Other Benevolent Operations, For the Year 1840, Vol. XXXVI. Boston: Printed by Crocker and Brewster, 1840.
• 2. Salnameler
• 1325 Sene-i Hicriyesine Mahsûs Salnâme-i Vilâyet-i Mamûretülaziz, Def‘a: 9, Vilayet Matbaası.
• 3. Süreli Yayınlar (Gazeteler)
• “Eğin’den Mektup”, Mamuretülaziz, No: 2, 19 Zilhicce 1300/9 Teşrinievvel 1299, s. 3.
• 4. Seyahatnameler
• Barbaro, Josaphat. Anadolu’ya ve İran’a Seyahat. Tercüme ve notlar: Tufan Gündüz. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2022.
• Bardizaktsi, V., B. Natanyan ve K. Sırvantsdyants. Palu-Harput 1878 Çarsancak, Çemişgezek, Çapakçur, Erzincan, Hizan ve Civar Bölgeler-Raporlar II. Yayına Hazırlayan: Arsen Yaman, Çev. S. Malhasyan ve A. Yarman. İstanbul: Derlem Yayınları, 2010.
• Burnaby, Fred. At Sırtında Anadolu. Çev. Fatma Taşken. İstanbul: İletişim Yayınları, 2000.
• Evliyâ Çelebi. Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: Konya-Kayseri-Antakya-Şam-Urfa-Maraş-Sivas-Gazze-Sofya-Edirne, 3. Cilt, 1. Kitap. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.
• Huntigton, Ellsworth. “Through the Great Cañon of the Euphrates River”. The Geographical Journal. 20/2 (1902): 175-200, Jstor, https://www.jstor.org/stable/1775471 (erişim: 24.12.2023).
• Moltke, Feldmareşal Helmuth Von. Moltke’nin Türkiye Mektupları. Çev. Hayrullah Örs. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1999.
• Taylor, J. G. “Journal of a Tour in Armenia, Kurdistan, and Upper Mesopotamia, with Notes of Researches in the Deyrsim Dagh, in 1866”. The Journal of the Royal Geographical Society of London, 1868. 38(1868): 281-361, Jstor, https://www.jstor.org/stable/1798576 (erişim: 24.12.2023).
• Texier, Charles. Küçük Asya Coğrafyası Tarihi ve Arkeolojisi III. Çev. Ali Suat. Ankara: Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı, 2002.
• Yorke, Vincent W. “A Journey in the Valley of the Upper Euphrates: Part I.” The Geographical Journal. 8/4 (1896): 317-335, Jstor, https://www.jstor.org/stable/1774053 (erişim: 24.12.2023).
• 5. Hatıralar
• Karabekir, Kâzım. 1. Dünya Savaşı Anıları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2023.
• Karabekir, Kazım. Erzincan’ın Kurtuluşu. Eskişehir: Dorlion Yayınları, 2021.
• 6. Araştırma ve İncelemeler
• Akkan, Erdoğan ve Metin Tuncel. “Kemaliye”, TDV İslam Ansiklopedisi, 25 (Ankara 2022), ss. 236-237.
• Aksın, Ahmet. XIX. Yüzyılda Eğin (İdari, Fiziki, Sosyal ve İktisadi Yapı). İstanbul: Kemaliye (Eğin) Kültür Turizm ve Folklor Derneği Kültür Yayını, 2003.
• Akyıldız, Ali. “Şûrâ-yı Devlet”, TDV İslam Ansiklopedisi, 39 (İstanbul 2010), ss. 236-239.
• Baykara, Barbaros. Nefret Köprüsü (Şirzı). İstanbul: Akyar Yayınları, 1982.
• Çakar, Enver ve Füsun Kara. “17. Yüzyılın Ortalarında Arapgir Sancağında İskân ve Nüfus (1643 Tarihli Avârız-Hane Defterine Göre)”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 15/2(2005): 385-412.
• Darkot, Besim. “Eğin”, MEB İslam Ansiklopedisi, 4 (İstanbul 1977), ss. 194-196.
• Erdem, Sevim. “Sultan II. Abdülhamit Devri (1876-1908) Osmanlı Devleti’nde Bayındırlık Faaliyetleri”. Doktora tezi, Fırat Üniversitesi, 2010.
• Erkal, Mehmet, “Arşın”, TDV İslam Ansiklopedisi, 3 (İstanbul 1991), ss. 411-413.
• Gül, Abdulkadir. “Osmanlı Döneminde Erzincan Kazasında Ulaşım ve Haberleşme”. History Studies International Journal of History 3/1(2011): 113-129.
• Her Yönüyle Kemaliye (Eğin). İstanbul: T.C. Kemaliye Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği Yayını, 1996. Orhonlu, Cengiz. Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbent Teşkilatı. İstanbul: Eren Yayıncılık, 1990.
• Özcan, Reyhan. “1518 (H. 924) ve 1522-1523 (H. 928-929) Tarihli Arabgir San-cağı Tahrir Defterleri (Transkripsiyon ve Değerlendirme)”. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, 2000.
• Sonmez Schaap, Hulya. Köpriyet Republican Heritage Bridges of Turkey. Boca Raton, London, New York, Leiden: CRC Press Taylor&Francis Group, 2023.
• Ünal, Mehmet Ali. “XVI. Yüzyılda Çemişgezek Sancağı-İdari Yapı”. Osmanlı Araştırmaları XII (1992): 367-390.
• 7. İnternet Kaynakları
• Köpriyet. “Fırat’ı Ahşap Geçmek”. Son güncelleme 4 Ocak, 2024. https://kopriyet.blogspot.com/2016/02/ Geofabrik (2022). “Open street map, Retrieved from.” Son güncelleme 3 Ocak, 2024.
• https://download.geofabrik.de/europe/turkey.html Gertrude Bell Archive. “Photograph taken by Gertrude Bell in Turkey, June 1909”. Son güncelleme 9 Ekim, 2024 https://gertrudebell.ncl.ac.uk/p/gb-3-1-14-1-150
• Gertrude Bell Archive. “Photograph taken by Gertrude Bell in Iraq, March 1911”. Son güncelleme 9 Ekim, 2024. https://gertrudebell.ncl.ac.uk/p/gb-3-1-17-1-189