Leyla Erbil’in Üç Başlı Ejderha adlı romanına mitoloji özelinde bir bakış

Year 2023, Issue: 32, 559 - 569, 21.02.2023

Emre Yolcu

https://doi.org/10.29000/rumelide.1252802

Abstract

Kaleme aldığı eserlerdeki özgün kurgulama biçimi, deneysel dil kullanımları ve sosyokültürel tematik evreni ile çağdaşı olduğu elli kuşağı ve sonrası yazarlarından ayrılan Leyla Erbil; kadını, edebiyatımızın patriarkal anlayışı içerisinde görünür kılan ilk kadın yazarlardandır. Erbil’in uzun ve devrik cümle yapısı, şiire yakın üslubu, bilinç dışının sınırlarını zorlayan olay örgüsü ve gerçeklikle bağlantısını tam olarak koparamayan hayali karakterleri, romanlarındaki dikkat çekici anlatı unsurlarıdır. Yazarın 2005 yılında okuyucusu ile bulaşan Üç Başlı Ejderha adlı romanı; açık bir mekan olarak İstanbul’u odağa alan iki bölümlük bir toplum eleştirisidir. Roma’dan Bizans’a, Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne kadar uzanan akronik olay örgüsünde iç monolog, bilinç akışı ve metinlerarasılık gibi anlatı tekniklerinin kullanılmış olması; Erbil’in yakından ilgili olduğu Mitoloji anlatılarını eserin kurgusal evrenine dahil edebilmesinin de önünü açar. Bu anlamda Yunan Mitolojisinin akla gelen ilk tanrısal karakterlerinden biri olan Kronos’tan yola çıkarak kurgulamış olduğu Tanrıçay karakteri; Üç Başlı Ejderha romanının mitoloji kökenli, sembol kişisi şeklinde yorumlanabilir. Erbil’in karakterin sanat ve iş çevresi ile ilgili ilişkileri üzerinden toplum, aile kavramı üzerinden ise birey eleştirisinde bulunduğu Tanrıçay; Kapitalist sistem, sanat, sanatçı, cinsellik ve ensest kavramı üzerine çarpıcı bir ironi dili inşa ettiği Psikanalitik bir karakterdir. Bahsi geçen nitelikleri sebebiyle eser ve başkişisi Tanrıçay; Erbil’in yazın dünyasının farklı yönleriyle yeniden yorumlanabilmesi için mitoloji özelinde incelenmeye çalışılmıştır.

Keywords

Leyla Erbil, Mitoloji, Kronos, Tanrıçay, Üç Başlı Ejderha

A mythological approach to the novel Three-Headed Dragon By Leyla Erbil

Abstract

Leyla Erbil, who distinguishes herself from her coetaneous generation of the fifties with her unique style of fiction, experimental usage of language, and the sociocultural thematic universe, is one of the first women authors who made women visible in the patriarchal view of our literature. Erbil's long and deviated sentence structure, her poetic style, her plot that pushes the boundaries of the unconscious, and her imaginary characters who cannot entirely disconnect from reality are the unique narrative elements of her novels. The author's 2005 novel "The Three-Headed Dragon" is a two-part social criticism that concentrates on Istanbul as an open space. The use of narrative techniques such as inner monologue, stream of consciousness, and intertextuality in the achronic plot, which extends from Rome to Byzantium, from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey, also paves the way to incorporate Mythology in which Erbil is closely interested, to her fictional universe. In this sense, the character Tanrıçay, based on Kronos, one of the prominent god figures of Greek Mythology, can be interpreted as the mythology-based, symbolic character of the novel The Three-Headed Dragon. Tanrıçay, whom Erbil criticizes the society through the character's relations with the art and business circles and the individual through the concept of family, is a psychoanalytic character who builds a striking ironic language on the capitalist system, art, artist, sexuality, and the notion of incest. Due to the aforementioned qualities, the work and its main character are Tanrıçay; In order to reinterpret Erbil with different aspects of the literary world, it has been tried to be examined in terms of mythology.

Keywords

Mythology, Three-Headed Dragon, novel, intertextuality

References

• Aydınalp, H. (2010), Sosyal Çatışma ve Din. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 187-215.
• Baydemir, H. (2017). Özbek Masallarında Milli Motifler. Journal of Current Researches on Social Scienses, 2(7), 91-100.
• Çetin, N. (2011). Roman Çözümleme Yöntemi, Öncü Kitap.
• Çoban, B. (2010). Toplumsal Çatışma, Demokratik İletişim ve Alternatif Medya. Marmara İletişim Dergisi, 17, 1-20.
• Dilek, İ. (2021). Türk Mitoloji Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Erbil, L. (2011). Beni Günah Çıkarmaya Zorlamak İstiyorsunuz Sanki (Söyleşiyi yapan: Yalçın Armağan, Erkan Irmak), Yeni Yazı, 11, 88-101.
• Erbil, L. (2019). Üç Başlı Ejderha, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gardin, N. ve Olorenshaw R. (2019). Larousse Semboller Sözlüğü (çev. Beyza Akşit) Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Gökdemir, G. (2008). Kıbrıs Türk Kültüründe Masal Geleneği. (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Grimal, P. (2012). Mitoloji Sözlüğü Yunan ve Roma (çev. Sevgi Tamgüç). Kabalcı Yayınevi.
• Gürel, E., & Muter, C. (2007). Psikomitolojik Terimler: Psikoloji Literatüründe Mitolojinin Kullanılması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(7), 537-570.
• Güngör, E. (1998). Ahlak Psikolojisi ve Sosyal Ahlak, Ötüken Yayınevi.
• Sears, K. (2022). Mytholohy 101 (çev. Ekin Duru). Say Yayınları.
• Stevick, P. (2004). Roman Teorisi (çev. Prof. Dr. Sevim Kantarcıoğlu). Akçağ Yayınları.
• Tanrıverdi, H. (2018). Din-Kültür İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(3), 595-601.
• Turğut, F. (2017). Tarihsel Süreçte Aile Kurumunun Dönüşümü ve Geleceğine Yönelik Çıkarımlar, Medeniyet ve Toplum, 1(1), 93-117.
• Zambak, F. (2007). Türk Romanında Mekân. (Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.