Ebeveynlerin Cinsel Bilgi Düzeyi, Tutum, Cinsel İletişim ve Cinsel İstismar Farkındalığını Etkileyen Etmenler

Yıl 2024, , 507 - 544, 30.05.2024

Sıla Uzkul , Ayşe Dilek Öğretir Özçelik

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1333336

Öz

Bu araştırmanın amacı ebeveyne yönelik demografik değişkenlerin (cinsiyet, yaş, eğitim seviyesi) ebeveynlerin cinsel gelişim bilgi düzeyleri, eğitime yönelik tutumları, cinsel iletişim becerileri ve cinsel istismar farkındalıkları üzerindeki etkisini incelemektir. Araş-tırma nicel araştırma yaklaşımında, betimsel tarama modelindedir. Çalışma grubunu üç-altı yaş aralığında çocuğu olan 188 ebeveyn oluşturmaktadır. Veriler Cinsel Gelişim Bilgi Düzeyi Ölçeği, Cinsel Eğitim Tutum Ölçeği, Cinsel İletişim Ölçeği ve Ebeveynler İçin İstismar Bilgi/Tutum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi yapılırken frekans analizi, bağımsız örneklem t-testi ve anova analizi kullanılmıştır. Bulgulara göre, anneler tüm ölçeklerde babalardan anlamlı derecede daha yüksek puan almıştır. Ebeveyn yaşı Cinsel İstismar Bilgi/Tutum Ölçeği toplam puanı, Mitler ve Gerçekler, Önleyici Tutumlar ve Sorumluluk alt boyut puanları üzerinde anlamlı bir fark oluşturmuştur ve genç ebeveynlerin daha yüksek puan aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ebeveyn eğitim seviyesinin ise Cinsel Gelişim Bilgi Düzeyi Ölçeği, Cinsel İstismar Bilgi/Tutum Ölçeği toplam puanları ve İnanç alt boyut puanında anlamlı farka neden olduğu görülmüştür. Çalışma bulgularına göre ebeveyn eğitim seviyesi arttıkça cinsel eğitime yönelik bilgi düzeyleri de artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cinsel gelişim, Tutum, Cinsel iletişim, Cinsel istismar, Okul öncesi dönem, Ebeveyn.

Destekleyen Kurum

Bu araştırma Gazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir.

Proje Numarası

proje kodu: SDK-2021-7356

Kaynakça

• Aaron, S. J., & Jenkins, R. R. (2002). Sex, pregnancy, and contraception-related motivators and barriers among Latino and African-American youth in Washington DC. Sex Education, 2, 5-30.
• Abeid, M., Muganyizi, P., Massawe, S., Mpembeni, R., Darj, E., & Axemo, P. (2015). Knowledge and attitude towards rape and child sexual abuse–a community-based cross-sectional study in Rural Tanzania. BMC Public Health, 15(1), 1-12.
• Abramson, P. R., Derek Moriuchi, K., Waite, M. S., & Perry, L. B. (1983). Parental attitudes about sexual education: Cross-cultural differences and covariate cont-rols. Archives of Sexual Behavior, 12(5), 381-397.
• Acer, D., & Artan, İ. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında 4-6 yaş grubu çocuklar için cinsel eğitim etkinliklerinin etkisinin incelenmesi. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergi-si, 1(2), 12-19.
• Aksoy, N. C., Karabay, E. ve Aksoy, E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Selçuk İletişim Dergisi, 14(2). 859-894.
• Aktaş, E. (2011). Çocuklardaki dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve özgül öğrenme güçlüğünün, anne babaların duygusal istismar farkındalığı, istismar potansiyeli ve çocukların kabul/red algısı ile ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
• Alasmyah, C. M., Satari, M. H., & Rahmawati, A. (2021). Penerapan flashcard kipas anak pendidikan seks anak usia dini terhadap peningkatan pengetahuan dan sikap ıbu. Indonesian Journal of Midwifery ,4(2), 76-83.
• Alcantara, R., Shortway, K. M., & Prempeh, B. A. (2019). The relationship between social dominance orientation and child sexual abuse credibility assessment. Journal of Child Sexual Abuse, 28(4), 400-416.
• Arıkan, R. (2011). Araştırma yöntem ve teknikleri. Nobel Yayınları.
• Artan, İ., Ceylan, Ş., & Adıbatmaz, F. B. K. (2020). Ebeveynler için cinsel iletişim ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 7(2), 136-158.
• Aydın, O. & İşmen, E. A. (2003). 18-25 yaş grubu erkeklerde çocukluk çağı örselenme yaşantısının incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,18, 7-20.
• Bayrak, G., Başgül, Ş. S., & Gündüz, T. (2011). Ailede cinsel eğitim: çocuk ve ergen eğitiminde rehber kitap. Timaş. Bayhan, P. & Artan, İ. (2012). Çocuk gelişimi ve eğitimi. Morpa Yayınları.
• Baysan, M. P. (2020). 3-6 yaş döneminde çocuklara sahip anne babaların cinsel gelişim ve eğitim hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi.
• Berkmen, B. & Seçim, G. (2018). 8-10 yaş çocuğa sahip ebeveynlerin çocuğa yönelik cinsel istismar konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 1 (1), 65-85.
• Bilir, Ş., Arı, M., Dönmez, N. B., Atik, B. & San, P. (1991). Türkiye’nin 16 ilinde 4-12 yaşlar arasındaki 50.473 çocuğa fiziksel ceza verme sıklığı ve buna ilişkin problem du-rumlarının incelenmesi. Aile ve Toplum Dergisi, 1(1). 53-66.
• Borja, R. & Paola, M. (2022). Ro Rol de los padres de familia en la educación sexual de niños de 4 a 5 años de nivel inicial II. (Master Thesis). Technical University of Cotopaxı. Erişim Adresi:http://repositorio.utc.edu.ec/handle/27000/8821 Erişim Tarihi: 14.06.2023.
• Buchholz, E.S. & Bursytzn, C.K. (1993). Children of adolescent mothers: Are they at risk for abuse. Adolescence, 28(110), 361-382.
• Bulut, A., Çokar, M., Eylen, B., Akalın, A., Gürşimşek, I., Hamurcu, H., Oksal, A., & Ortaylı, N. (2003). Cinsel Sağlık Bilgileri Eğitimi. M. Çokar ve H. Nalbant (Edt.), Öğretmen ve Öğretmen Adayları İçin Cinsel Sağlık Eğitimi (ss. 9-38). Uygun Matbaası.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Byers, E. S., Sears, H. A., & Weaver, A. D. (2008). Parents’ reports of sexual communication with children in kindergarten to grade 8. Journal of Marriage and Fa-mily, 70(1), 86-96.
• Cacciatore, R., Korteniemi-Poikela, E., & Kaltiala, R. (2019). The steps of sexuality-a developmental, emotion-focused, child-centered model of sexual development and sexuality education from birth to adulthood. International Journal of Sexual Health, 31(3), 319-338.
• CACSAP (California Alliance Concerned with School-Age Parenting and Pregnancy Prevention) (2003). Teen pregnancy prevention in California: Parent–child commu-nication fact sheet. Erişim adresi: http://www.CaCSAP.org/resources /factsheets/factsheepparent-childcom.pdf Erişim tarihi: 12.10.2022.
• Can Özcan, M. (2010). İstismar ve ihmalin çocuklar üzerindeki fiziksel ve psikolojik etkilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi.
• Ceylan Ş., & Çetin, A. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların cinsel eğitimine ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(3), 41-59.
• Chen, J.Q., Dunne, M.P., Han, P. (2007). Prevention of child sexual abuse in China: Knowledge, attitudes, and communication practices of parents of elementary school children. Child Abuse Neglect, 31, 747–55. CİSEAD (Cinsel Sağ lık, Evlilik ve Aile Danış manlığ ı Derneğ i) (2014). Cinsel eğ itim. Erişim adresi: http://www.cisead.org/cinsel-saglik/cinsel-egitim.html Erişim tarihi: 26.07.2022.
• Collings, S. J. (2003). Child sexual abuse myth acceptance among aspirant, trainee, and registered psychologists in Durban, South Africa. Social Behavior And Persona-lity: An İnternational Journal, 31(8), 835-842.
• Collings, S. J. (2009). See no evil, hear no evil: the rise and fall of child sexual abuse in the 20th century. Psychology in Society, (38), 61-73.
• Cornwell, A., & Welbourn, A. (2000). From reproduction to rights: Participatory approaches to sexual and reproductive health. PLA Notes, 37, 14-21.
• Çalışandemir, F., Bencik, S., & Artan, İ. (2010). Çocukların cinsel eğitimi: geçmişten günümüze bir bakış. Eğitim ve Bilim, 33(150), 14-27.
• Çerçi, G. (2013). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerin çocuklarının cinsel gelişimi ve eğitimine yönelik bilgi düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi. Çok, F., & Kutlu, Ö. (2010). Ergenlerin cinsel eğitimi- Bir program denemesi. Ankara: Pegem.
• Çömez İkican, T. & Küçük, L. (2020). Child sexual abuse knowledge/attitude scale for parents: Reliability and validity of the Turkish version. Perspective in Psychiatric Care, 1-9.
• Davies, C., & Robinson, K. (2010). Hatching babies and stork deliveries: Risk and regula-tion in the construction of children’s sexual knowledge. Contemporary Issues in Early Childhood, 11(3), 249-62.
• Deblinger, E., Thakkar-Kolar, R. R., Berry, E. J., & Schroeder, C. M. (2010). Caregivers' efforts to educate their children about child sexual abuse. A replication study. Child Maltreatment, 15(1), 91-100.
• Deveci, S. E. & Açık, Y. (2003). Çocuk istismarı nedenlerinin incelenmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 12(4), 396-405.
• Diiorio, C., Kelley, M., & Hockenberry-Eaton, M. (1999). Communication about sexual issues: Mothers, fathers, and friends. Journal of Adolescent Health, 24(3), 181-189.
• Diiorio, C., Pluhar, E., & Belcher, L. (2003). Parent-child communication about sexuality: A review of the literature from 1980–2002. Journal of HIV/AIDS Prevention & Edu-cation for Adolescents & Children, 5(3-4), 7-32.
• Downie, J., & Coates, R. (1999). The impact of gender on parent-child sexuality communication: Has anything changed? Sexual and Marital Therapy, 14(2), 109-121.
• Dönmez, Y. E., Soylu, N., Özcan, Ö.Ö., Yüksel, T., Demir, A. Ç., Bayhan, P. Ç., & Miniksar, D. Y. (2014). Cinsel ı̇stismar mağduru çocuk ve ergen olgularımızın sosyodemografik ve klinik özellikleri. Journal of Turgut Özal Medical Center, 21(1), 44-48.
• Eliküçük, A. (2011). Anne babalara uygulanacak cinsel gelişim eğitiminin 6 yaş çocukları bulunan ebeveynlerin bilgi düzeylerine etkisinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi.
• Eliküçük, A. & Sönmez, S. (2011). 6 yaş çocuklarının cinsel gelişim ve eğitimiyle ilgili ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 7 (25), 45- 62.
• El-Shaieb, M. & Wurtele, S. K. (2009). Parents' plans to discuss sexuality with their young children. American Journal of Sexuality Education, 4(2), 103-115.
• Erbil, N., Orak, E., & Bektaş, A. E. (2010). Anneler cinsel eğitim konusunda ne biliyor, kızlarına ne kadar cinsel eğitim veriyor? Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 7, 366–83.
• Erdoğan, A., Tufan, E., Karaman, M. G., Atabek, M. S., Koparan, C., Özdemir, E., & Ankaralı, H. (2011). Türkiye’nin dört farklı bölgesinde çocuk ve ergenlere cinsel tacizde bulunan kişilerin karakteristik özellikleri. Anadolu Psikiyatr Dergisi, 12, 55- 61.
• Erfiany, F. E., Suryawan, A., Nawangsari, N. A. F., & Wittiarika, I. D. (2021). The perceptions, attitudes and behaviors of mothers in providing early sex educa-tion. Indonesian Midwifery and Health Sciences Journal, 4(2), 168-178.
• Erginer, F. (2007). Ankara ili ilköğretim okulu yöneticilerinin öğrencilerin aileleri tarafından istismarı ve ihmaline ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
• Eroğlu, K., & Gölbaşı, Z. (2005). Cinsel eğitimde ebeveynlerin yeri: Ne yapıyorlar, ne yaşıyorlar. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(2), 12-21.
• Ersoy, Ö. (1999). 6 yaş grubunda kız ve erkek çocuğu olan anne babaların cinsel eğitim hakkındaki görüş ve tutumları. Mesleki Eğitim Dergisi, 19(28), 52.
• Fatehi Pouladi, H., Akbari Kamrani, M., Javad Noori, M., & Farid, M. (2019). Effectiveness of a group educational program on the knowledge, attitude, and participation approach of mothers in the sex education of preschool children. Iran Journal of Nursing, 32(119), 13-25.
• Fontes, L. A., Cruz, M., & Tabachnick, J. (2001). Views of child sexual abuse in two cultural communities: An exploratory study among African Americans and Lati-nos. Child Maltreatment, 6(2), 103-117.
• Gabb, J. (2004). Sexuality education: How children of lesbian mothers “learn” about sexuality. Sex Education, 4(1), 19-34.
• Göçgeldi, E., Tüzün, H., Türker, T., & Şimsek, I. (2007), Okul Öncesi dönem çocuğu olan anne ve babaların çocuklara cinsel eğitim Konusundaki yaklaşımlarının incelenmesi. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 16 (9), 134-142.
• Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. & Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan fiziksel ve duygusal istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24(3), 128-134. Güner, Ü., & Aktaş, S. (2022). Okul öncesi cinsel eğitime yönelik ebeveynlerin bilgi tutum ve uygulamaları. Androloji Bülteni, 24(1), 11-19.
• Güzelyurt, T., Yalçınkaya, Ö., Saluci, Ü., Öglü, H., & Ürüm, R. (2019). Okul öncesi öğret-menlerinin cinsel eğitime ilişkin görüşleri. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergi-si, 2(2), 110-122.
• Hatipoğlu, E. (2017). Çocuğa yönelik cinsel istismar vakaları ile çalışan sosyal çalışmacıların psikososyal etkilenme deneyimleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(3), 85-97.
• Hatton, V. A., & Duff, S. (2016). A systematic literature review: which factors influence English and Welsh perceptions towards victims of child sexual abuse? Journal of Sexual Aggression, 22(3), 275-290.
• Hauari, H., & Hollingworth, K. (2009). Understanding fathering. Masculinity, diversity and change. Joseph Rowntree Foundation.
• Holland, J., Mauthner, M., & Sharpe, S. (1996). Family matters: Communicating health messages in the family. Family Health Research Reports. HEA.
• Izugbara, C. O. & McGill, M. (2003). Young people and sexuality in Nigeria: A southeas-tern Nigerian survey. Unpublished research report, Youth for Tomorrow. Ibadan, Nigeria.
• İmren, S. G., Ayaz, A., Yusufoğlu, C., & Rodopman Arman, A. (2015). Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerde klinik özellikler ve intihar girişimi ile ilişkili risk et-menleri. Marmara Medical Journal, 26 (1), 11-16.
• İşler, S. (2017). Okul öncesi dönem çocuğu olan ebeveynlerin cinsel gelişime ve cinsel eğitime yönelik bilgi düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Doğu Akdeniz Üniversitesi.
• Jeihooni, A. K., Moradi, A., Yari, A., Kiyani, A., & Hasirini, P. A. (2022). The effect of edu-cational intervention based on theory of planned behavior on mothers’ skills in sexual care of children. BMC Public Health, 22(1759), 1-10.
• Jin, Y., Chen, J., & Yu, B. (2019). Parental practice of child sexual abuse prevention education in China: does it have an influence on child's outcome? Children and Youth Services Review, 96(1), 64-9.
• Jin, X. (2021). The characteristics and relationship of parental sexual knowledge and sex education attitude to young children. Creative Education. 12, 2002–2010.
• Kakavoulis, A. (1998). Early childhood sexual development and sex education: A survey of attitudes of nursery school teachers. European Early Childhood Education Research Journal, 6(2), 55-70.
• Kao, T. S. A., Guthrie, B., & Loveland-Cherry, C. (2007). An intergenerational approach to understanding Taiwanese American adolescent girls' and their mothers' perceptions about sexual health. Journal of Family Nursing, 13(3), 312-332.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayıncılık.
• Karasu, F., & Gül Bilgen, F. (2017). Anneleri tarafindan çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranişlari. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 22-34.
• Kaya, İ., & Eroğul, A. R. Ç. (2013). Ergenlerde çocukluk dönemi istismar yaşantılarının yordayıcısı olarak aile işlevlerinin rolü. Eğitim ve Bilim, 38(168), 386-397.
• Kayıran, D., & Sönmez, M. (2020). A need analysis study for intimacy program for early childhood education: preschool teachers’ attitudes on masturbation behavior in preschool students. European Early Childhood Education Research Jour-nal, 28(5), 731-742.
• Kincaid, C., Jones, D. J., Sterrett, E., & McKee, L. (2012). A review of parenting and adolescent sexual behavior: The moderating role of gender. Clinical psychology re-view, 32(3), 177-188.
• Kinsey, A. C., Pomeroy, W. B., Martin, C. E., & Gebhard, P. A. (1953). Sexual behavior in the human female. Saunders, Philadelphia: Saunders. Klein, J. D., Sabaratnam, P., Pazos, B., Auerbach, M. M., Havens, C. G., & Brach, M. J. (2005). Evaluation of the parents as primary sexuality educators program. Jour-nal of Adolescent Health, 37(3), 94–99.
• Koç, F., Aksit, S., Tomba, A., Aydın, C., Koturoğlu, G., Aslan, A., Korkmaz Çetin, S. Halıcıoğlu, O., Erşahin, Y., Turhan, T., Çelik, A., Şenol, E., Kara, S. & Solak, U. (2012). Çocuk istismarı ve ihmali olgularımızın demografik ve klinik özellikleri: Ege Üniversitesi Çocuk Koruma Birimi‟nin bir yıllık deneyimi. Türk Pediatri Arşivi, 47(2), 119-124.
• Koçak, C. & Büyükgönenç, L. (2011). Toplumdaki bireylerin çocuk istismarına yönelik bilgi ve görüşleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 89-104.
• Konur, H. (2006). Dört-altı yaşları arasında çocuğu olan anne-babalara verilen “cinsel eğitim programı” nın cinsel gelişim ve cinsel eğitim konusundaki bilgilerine etki-sinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Kumru, R. (2016). Kapsamlı cinsellik eğitimi serisi-yetişkin kitabı ‘BEN’. Minty Kitap.
• Lader, D., Short, S. & Gershuny, J. (2006). The time use survey 2005: How we spend our time. Office for National Statistics.
• Larsson, I. & Svedin, C. G. (2002). Teachers’ and parents’ reports on 3-to 6 years old child-ren’s sexual behavior-a comparison. Child Abuse &Neglect, 26 (3), 247-266.
• Lee, E. M. & Kweon, Y. R. (2013). Effects of a maternal sexuality education program for mothers of preschoolers. Journal of Korean Academy of Nursing, 43(3), 370–378.
• Lottes, I. L. (2002). Sexual health policies in other industrialized countries: Are there les-sons for the United States? Journal of Sex Research, 39 (1), 79–83.
• Lu, W. (1994). Parental attitudes toward sex education for young children ı̇n taiwan (Araştırma Raporu). University of Virginia Cury Schol of Education.
• Maessen, L. J. (2013). ‘Me & You’ social skill education for children age 4-6 years old: What is the impact of the Me & You program? Master Thesis, Amsterdam University, Amsterdam.
• Martin, J., Riazi, H., Firoozi, A., & Nasiri, M. (2018). A sex education programme for mot-hers in Iran: Does preschool children’s sex education influence mothers’ knowled-ge and attitudes? Sex Education, 18(2), 219-230.
• Massey, D. E. (1990). School sex education: Knitting without a pattern? Health Education Journal. 49(3), 134-40. Mazlum, Y. (2022). Öğretmenlerin bilişsel esneklik ve dijital okuryazarlıklarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• McConaghy, M. J. (1979). Sex-Role contravention and sex education directed toward young children in Sweden. Journal of Marriage and Family, 41 (4), 893–904.
• McGee, H., O’Higgins, M., Garavan, R., & Conroy, R. (2011). Rape and child sexual abuse: what beliefs persist about motives, perpetrators, and survivors? Journal Of İn-terpersonal Violence, 26(17), 3580-3593.
• McGinn, L., Stone, N., Ingham, R., & Bengry-Howell, A. (2016). Parental interpretations of “childhood innocence”: Implications for early sexuality education. Health Educa-tion, 116(6), 580-594.
• McMahon, S. (2010). Rape myth beliefs and bystander attitudes among incoming college students. Journal of American College Health, 59(1), 3-11.
• Mellins, C. A., Tassiopoulos, K., Malee, K., Moscicki, A. B., Patton, D., Smith, R., & Seage III, G. R. (2011). Behavioral health risks in perinatally HIV-exposed youth: co-occurrence of sexual and drug use behavior, mental health problems, and nonad-herence to antiretroviral treatment. AIDS Patient Care And STDS, 25(7), 413-422.
• Meschke, L. L., Bartholomae, S., & Zentall, S. R. (2000). Adolescent sexuality and parent‐adolescent processes: promoting healthy teen choices. Family Relations, 49(2), 143-154.
• Miller, B. C., Norton, M. C., Fan, X., & Christopherson, C. R. (1998). Pubertal development, parental communication, and sexual values in relation to adolescent sexual beha-viors. The Journal of Early Adolescence, 18(1), 27-52.
• Miller, B. C., Benson, B., & Galbraith, K. A. (2001). Family relationships and adolescent pregnancy risk: A research synthesis. Developmental Review, 21(1), 1-38.
• Mobredi, K., Hasanpoor-Azghady, S. B., Azin, S. A., Haghani, H., & Farahani, L. A. (2018). Effect of the sexual education program on the knowledge and attitude of presc-hoolersâ mothers. Journal of Clinical and Diagnostic Research, 12(6), 6-9.
• Morison, S., & Greene, E. (1992). Juror and expert knowledge of child sexual abuse. Child Abuse & Neglect, 16(4), 595-613. Nickelodeon & Henry J. Kaiser Family Foundation (2001). Talking with kids about tough issues: A national survey of parents and kids. (http://www.kff.org/entpartnerships/loader.cfm?url=/commonspot/security/getfile.cfm&PageID=13791)
• Nguyen, S. & Rosengren, K. (2004). Parental reports of children’s biological knowledgeand misconceptions. International Journal of Behavioral Development, 28(5), 411-420.
• Nyarko, K., & Adentwi, K.I., Asumeng, M., & Ahulu, L.D. (2014). Parental attitude towards sex education at the lower primary in Ghana. International Journal of Elementary Education, 3:21-29.
• O’Brien, M. (2005). Studying individual and family development: Linking theory and rese-arch. Journal of Marriage and Family, 67(4), 880–890. Ofuru, D. M. (2003). Parental control of children in an era of HIV/AIDS (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uyo Üniversitesi.
• Oktavianingsih, E. & Ayriza, Y. (2018). Teachers' knowledge and belief for educating sexuality for kindergarten students. International Journal of Pedagogy and Te-acher Education, 2(2), 307- 318.
• Oral, Ü. K., Engin, P., & Büyükyazıcı, Z. (2010). Türkiye’ de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması. (http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/cocuk- istisma-ri-raporu-tr.pdf)
• Orgocka, A. (2004). Perceptions of communication and education about sexuality among Muslim immigrant girls in the U.S. Sex Education, 4, 255-271.
• Önder Demirbaş, Ö. (2019). Okul öncesi kurumlarda çalışan çocuk gelişimcilerin sınıftaki çocuklarda gözledikleri cinsel davranışlar ve bunlara verdikleri tepkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Özer, G. & Gölge, Z. B. (2016). Ebeveynlerin çocuk cinsel istismarına dair bilinç düzeyleri endişeleri ve aldıkları önlemler. Türkiye Klinikleri Adli Tıp, 2(3), 35-43.
• Özgün, S. Y. (2017). 60-72 aylık çocuklara yönelik hazırlanan cinsellik eğitimi programının çocukların cinsel gelişimine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi.
• Özuslu Açıkgöz, N. (1999). 3-6 yaş çocukları ı̇çin hazırlanan bir cinsel eğitim programı ve etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
• Paoviloinen, E., Astedt-Kurki, P., Paunonen-Illmomen, M., & Laippolo, P. (2001). Risk factors of child maltreatment within the family: towards a knowledgeable base of family nursing. International Journal of Nursing Studies ,38(3), 297-303.
• Parkes, A., Henderson, M., Wight, D., & Nixon, C. (2011). Is parenting associated with teenagers’ early sexual risk‐taking, autonomy and relationship with sexual part-ners? Perspectives on Sexual And Reproductive Health, 43(1), 30-40.
• Pekdoğan, S. (2017). İstismar farkındalık ölçeği ebeveyn formu: ölçek geliştirme çalışması. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (62), 173-185. Pluhar, E. I., & Kuriloff, P. (2004). What really matters in family communication about sexuality? A qualitative analysis of affect and style among African American mothers and adolescent daughters. Sex Education, 4(3), 303-321. Polat, O. (2001). Cinsel istismar- Çocuk ve şiddet. Der Yayınları.
• Polat, O. (2007). Tüm boyutlarıyla çocuk ı̇stismarı 1 Tanımlar. Seçkin Yayıncılık.
• Pugh, G., De'Ath, E., Smith, C., & National Childrens Bureau (1994). Confident parents, confident children: Policy and practice in parent education and support. Natio-nal Childrens Bureau.
• Raphael, D. A. (2015.) The effect of sexual education on sexual assault prevention. WomenNC North California Committe for CEDAW/CSW, 1-38. Erişim adresi: https://upladsssl.webflow.com/60a91160cb6bcd5cb2d1ba28/61ad8135fdff19ba72 2accf2_2014-Research-Raphael.pdf Erişim tarihi: 09.05.2023.
• Rashid, K., & Hosseini Nazarlou, M. (2017). Investigating the effect of sex education on enhancing parents’ sexual knowledge and their sense of competence. Journal of Instruction and Evaluation, 10(37), 143-162.
• Roberts, J. (2015). Tyfu i Fyny/Growing Up interactive bilingual resources to support the delivery of sex and relationships education for students aged 5 to 12 years. He-alth Education, 115(1), 38-55.
• Russell, K. J., & Hand, C. J. (2017). Rape myth acceptance, victim blame attribution and Just World Beliefs: A rapid evidence assessment. Aggression and Violent Beha-vior, 37, 153-160.
• Russell, D., Higgins, D., & Posso, A. (2020). A. preventing child sexual abuse: A systematic review of interventions and their efficacy in developing countries. Child Abuse Neglect,102, 1-14.
• Sarıbeyoğlu, N.S. (2007). Lise öğrencilerinde aile içi çocuk istismarı ile zorbalık arasında ki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Semerci, B. (2019). Çocuklarımızla cinsellik hakkında nasıl konuşalım? Alfa.
• Sipahi, E. B. (2021). Kentin incinebilirleri: Türkiye’de üniversiteli kadın öğrencilerin suç korkuları üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 46, 289-318.
• Siyez, D.M. (2003). Duygusal istismara maruz kalan ve kalmayan ergenlerin benlik algıları ile depresyon ve kaygı düzeylerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Sleath, E., & Bull, R. (2010). Male rape victim and perpetrator blaming. Journal of İnter-personal Violence, 25(6), 969-988.
• Sneed, C., Somoza, C. G., Jones, T. & Alfaro, S. (2013). Topics discussed with mothers and fathers for parent–child sex communication among African-American adoles-cents. Sex Education, 13(4), 450–458.
• Sönmez Kankoç, G. M. (2023). 3-6 yaş çocuğu olan anne tutumlarının ve cinsel eğitime yönelik bilgi düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Stone, N., Ingham, R., & Gibbins, K. (2012). Where do babies come from? Barriers to early sexuality communication between parents and young children. Sex Educa-tion, 13(2), 228-240.
• Şahin, S. K., & Koçtürk, N. (2021). Myths related to childhood sexual abuse and gender equality. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 11(2), 70-79.
• Şıvgın, N. & Deniz, Ü. (2015). Cinsiyet rolleri eğitim etkinliklerinin anasınıfina devam eden 60-72 aylık çocukların toplumsal cinsiyet kalıpyargılarina etkisinin incelenmesi. Journal of International Social Research, 10(50), 589-600.
• Şimşek, Ş., & Gençoğlan, S. (2014). Cinsel ı̇stismar mağdurlarında ı̇stismar süresi ve sıklığı ı̇le travma belirtileri arasındaki ı̇lişkinin ı̇ncelenmesi. Dicle Tıp Dergisi, 41(1), 166- 171.
• The Economist Raporu (2021). https://tr.euronews.com/2020/06/19/rapor-cocuklara-yonelik-istismar-ve-cinsel-suclarda-turkiye-nin-dunyadaki-yeri
• Trinh, T., Steckler, A., Ngo, A., & Ratliff, E. (2009). Parent communication about sexual issues with adolescents in Vietnam: content, contexts, and barriers. Sex Educa-tion, 9(4), 371-380.
• Tuğrul, B. & Artan, İ. (2001). Research of mother’s opinions about the children’s sexual education. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 141-149.
• Tuğut, N., & Gölbaşı, Z. The determination of sexual education attitudes of parents with preschool children (3-6 Ages). Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 13(3), 287-294.
• Tuzcuoğlu, N. & Tuzcuoğlu, S. (1996). Çocuğun cinsel gelişiminde ailelerin karşılaştıkları güçlükler. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 8, 251-262.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2016). Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocuk İstatistikleri, 2015-2019. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2018). Cinsel suç mağduru çocuklara ait istatistiksel veriler.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019). Güvenlik birimini gelen veya getirilen çocukların ı̇statistikleri, 2015-2019. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2021). İstatistiklerle çocuk.
• Uçar, H. (2008). Çağdaş çocuk cinsel eğitimi. Duvar Yayınları.
• UNESCO, UNAIDS, UNFPA, UNICEF, UN Women & WHO. (2018). International technical guidance on sexuality education. An evidence-informed approach. Paris: UNESCO.
• UNFPA (United Nations Population Fund) (2015). The evaluation of comprehensive sexuality education programmes: a focus on the gender and empowerment outcomes.
• UNFPA (2018). Addressing the patterns of child marriage, early union and teen pregnancy in Southeast Asia: a matter of urgency. Erişim adresi: http://asiapacific .unfpa.org/en/news/addressing-patterns-child-marriage-early-union-and-teen-pregnancy-southeast-asia-matter-urgency Erişim tarihi: 11.04.2023.
• Uzkul, S. (2023). Okul öncesi döneme yönelik çevrimiçi ebeveyn cinsellik eğitimi programının ebeveynlerin cinsel farkındalığına etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi.
• Ünal Reşitoğlu, H. (2017). Kadınlar, mağdurluk ve suç korkusu. Toplum ve Demokrasi, 11(24), 37-56.
• Ünlüer, E., & İnan, R. (2021). Okul öncesi öğretmen adaylarının cinsel eğitim hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 42(2), 377-397.
• Walsh, A., Parker, E., & Cushing, A. (1999). How am I gonna answer this one? A discourse analysis of fathers' accounts of providing sexuality education for young sons. The Canadian Journal of Human Sexuality, 8(2), 103-114.
• Wazakili, M. (2010). Sexuality education in HIV and AIDS prevention: The case of disab-led young people in Nyanga, South Africa. In J. Stanovic, & M. Lalic (Eds.), Sexu-ality education and attitudes (pp. 135-157). New York: Nova Science.
• Walker, J. L. (2001). A qualitative study of parents’ experiences of providing sex education for their children: The implications for health education. Health Education Journal, 60, 132-146.
• WHO (World Health Organization) (2006). Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Geneva: World Health Organisation.
• WHO (World Health Organization) (2021). Child maltreatment.
• Wilson, E. K., Dalberth, B. T. & Koo, H. P. (2010). We’re the heroes!’: Fathers’ perspectives on their role in protecting their preteenage children from sexual risk. Perspectives on Sexual and Reproductive Health, 42 (2), 117–124.
• Wyckoff, S. C., Miller, K. S., Forehand, R., Bau, J. J., Fasula, A., Long, N., & Armistead, L. (2008). Patterns of sexuality communication between preadolescents and their mothers and fathers. Journal of Child and Family Studies. 17(5), 649-662.
• Van der Bruggen, M., & Grubb, A. (2014). A review of the literature relating to rape victim blaming: An analysis of the impact of observer and victim characteristics on attri-bution of blame in rape cases. Aggression and Violent Behavior, 19(5), 523-531.
• Vidourek, R. A., Bernard, A. L., & King, K. A. (2009). Effective parent connectedness com-ponents in sexuality education interventions for African American youth: A re-view of the literature. American Journal of Sexuality Education, 4(3-4), 225-247.
• Viner, R. M., Ozer, E. M., Denny, S., Marmot, M., Resnick, M., Fatusi, A., Currie, C. (2012). Adolescence and the social determinants of health. The Lancet, 379(9826), 1641- 1652.
• Yelken, Z. (1996). Anne ve babaların 3-6 yaş dönemindeki çocuğun cinsel gelişim ve cin-sel eğitim konusundaki bilgi düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Yiğit, R. (2005). Çocukların cinsel istismari ve ensest. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3), 90-100.
• Yücel, D. (2014). Çocukluk çağı istismar yaşantılarının genç yetişkinlik dönemindeki bağlanma süreçleri, psikopatolojik semptomlar, ilişki yeterlilikleri ve aşk tutumları ile ilişkilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi.
• Zhang, W., Chen, J., Feng, Y., Li, J., Zhao, X., & Luo, X. (2013). Young children's knowled-ge and skills related to sexual abuse prevention: a pilot study in Beijing, China. Child Abuse Neglect, 37(9), 623-30.